Gửi bình luận
Nhìn nhận hoạt động chuyển giao thành tựu KHCN của các trường đại học và nhà khoa học đang gặp nhiều vướng mắc, TS Trần Nam Tú, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Môi trường cho rằng, các cơ quan, bộ ngành cần đổi mới cơ chế quản lý ngân sách Nhà nước chi cho khoa học công nghệ; hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý tài sản hình thành sau nghiên cứu khoa học nhằm tạo động lực cho cơ sở giáo dục đại học, doanh nghiệp.
“Bất cập nằm ở chỗ, cơ sở KHCN được cấp kinh phí thường xuyên cho nghiên cứu, còn cơ sở giáo dục đại học tự chủ dù được cấp nhưng khoản chi ấy chủ yếu lấy từ nguồn học phí ra để chi trả. Điều này lý giải vì sao chi phí dành cho hoạt động nghiên cứu khoa học tại nhiều nơi không cao, bởi không trường đại học nào muốn làm khoa học theo kiểu trên, trong khi các NCKH hầu hết hướng đến lợi ích cá nhân, các cơ sở giáo dục được hưởng lợi rất ít. Do đó, để thúc đẩy hoạt động NCKH và chuyển giao tốt, chúng ta cần ứng xử với trường đại học như một cơ sở KHCN”, GS.TS Nguyễn Quý Thanh nói.
GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) chỉ rõ hoạt động chuyển giao thành tựu NCKH của các trường mang lại hiệu quả chưa cao có nguyên nhân từ việc nhà trường không được xem và ứng xử như một cơ sở khoa học công nghệ, dù theo Luật Khoa học công nghệ, trường đại học cũng được coi là cơ sở KHCN.
Thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu từ trường đại học sẽ tạo ra nguồn lực rất lớn cho các trường nói riêng, cả hệ thống GDĐH nói chung. Bởi một trường đại học với năng lực NCKH khoa học lớn nhưng hàng năm chỉ đạt doanh thu từ hoạt động chuyển giao vài chục tỷ đồng là lãng phí nguồn lực.
Chia sẻ điều này, PGS.TS Hoàng Đức Lương, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật, ĐH Huế nhấn mạnh: Để tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy hoạt động thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu hiệu quả, các trường đại học (đại học tốp đầu và đại học vùng) trong cùng lĩnh vực cần liên kết lại với nhau thành lập các nhóm nghiên cứu mạnh, từ đó phân vai cụ thể cho từng thành viên trong nhóm (nhóm nghiên cứu lý thuyết, kỹ thuật, đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, nhóm thương mại hóa…). Trên cơ sở nền tảng phối hợp ấy thực hiện các giải pháp nghiên cứu theo đơn đặt hàng, hay một ý tưởng mới sẽ nhanh chóng được nghiên cứu, thẩm định, xác định tính hữu ích, giá bán của sản phẩm… để đưa ra thị trường.
“Ở tầm vĩ mô, tôi cho rằng các bộ ngành liên quan cần triển khai phát triển thị trường KHCN hoàn thiện trên tất cả phương diện như: Đào tạo nhân lực phục vụ chuyển giao, đổi mới; Gia tăng các quy định với nhiều ưu đãi cho tổ chức trung gian thúc đẩy việc thương mại hóa các nghiên cứu, sáng chế. Đặc biệt, đơn vị có trách nhiệm cần tháo gỡ, đẩy nhanh việc hỗ trợ về thủ tục, quy trình cho nhà khoa học, tổ chức, trường đại học, viện nghiên cứu đăng ký và xác lập quyền sở hữu kết quả nghiên cứu…
Ngoài ra, chúng ta cũng nên mở rộng phạm vi sử dụng Quỹ Phát triển KHCN, Quỹ Đầu tư phát triển của tỉnh đối với hoạt động NCKH; khai thác, giải mã và thương mại hóa các sáng chế thông qua tổ chức trung gian, sàn giao dịch sáng chế… mới mong hoạt động thương mại hóa thành tựu KHCN tốt hơn”, PGS.TS Hoàng Đức Lương nói.
Theo PGS.TS Hoàng Đức Lương, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật (ĐH Huế), việc các trường quá chú trọng khuyến khích sản phẩm khoa học là bài báo, thay vì thúc đẩy, khuyến khích nghiên cứu sản phẩm khoa học là các sáng chế và giải pháp hữu ích ứng dụng vào thực tiễn, cũng là “nút thắt” lớn trong việc thúc đẩy thương mại hóa thành tựu KHCN.
