Đối với các tiêu chí về tuyển sinh, đào tạo, các cơ sở đào tạo thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện như các cơ sở giáo dục đại học khác, vì chuẩn cơ sở giáo dục đại học là tối thiểu và để đảm bảo tính thống nhất chung với toàn quốc gia về hoạt động giáo dục đại học; do đó không thể có Chuẩn giáo dục đại học riêng đối với các trường thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng.
Nhiều đặc thù lĩnh vực được thể hiện qua các hệ số tính toán trong phần hướng dẫn thực hiện Chuẩn như: Hệ số diện tích, giảng viên, công bố quốc tế… Những yêu cầu riêng, cụ thể đối với các ngành, lĩnh vực sẽ được thể hiện trong Chuẩn chương trình đào tạo của lĩnh vực, nhóm ngành đào tạo.
- Đạt Chuẩn hay không đều phụ thuộc vào số liệu các trường đại học cung cấp. Vậy, làm thế nào có thể đảm bảo những số liệu đó tin cậy, chính xác?
- Theo Dự thảo Thông tư, kết quả thực hiện chuẩn cơ sở giáo dục đại học sẽ được cập nhật trong cơ sở dữ liệu giáo dục đại học quốc gia (HEMIS) và được các cơ sở giáo dục đại học xuất từ hệ thống HEMIS, in và ký đóng dấu gửi báo cáo về Bộ GD&ĐT. Do đó, dữ liệu các trường nhập vào hệ thống giáo dục đại học quốc gia không chính xác thì báo cáo của các cơ sở giáo dục đại học cũng vi phạm tính giả mạo thông tin và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Với định hướng được quy định tại Dự thảo Thông tư cho thấy, hầu hết dữ liệu để tính toán các chỉ số của Chuẩn do các trường cung cấp lên hệ thống HEMIS là dữ liệu gốc như: Danh sách sinh viên đang học, tuyển mới; danh sách đội ngũ giảng viên… Cùng đó, có cơ chế kiểm soát chặt chẽ và liên quan tới cả quá trình hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.
Một số dữ liệu khác, Bộ GD&ĐT có biện pháp kiểm chứng thông qua các cuộc khảo sát độc lập hoặc đối sánh với hệ thống báo cáo của các cơ quan quản lý trực tiếp các cơ sở giáo dục đại học, các tổ chức kiểm định, hoặc Bộ phối hợp với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam kết nối dữ liệu người tốt nghiệp với thông tin nơi làm việc, cung cấp thông tin khách quan về tình trạng việc làm của sinh viên tốt nghiệp các ngành, từng lĩnh vực của từng cơ sở đào tạo.
Ngoài ra, việc công bố công khai kết quả thực hiện chuẩn cơ sở giáo dục đại học hằng năm cũng là kênh thông tin đặc biệt quan trọng để toàn xã hội cùng giám sát các hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.
Giảng đường Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: NTCC |
- Chuẩn cơ sở giáo dục đại học sẽ tác động, ảnh hưởng thế nào tới các trường đại học và sinh viên?
- Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đối với giáo dục đại học đã quy định các điều kiện tối thiểu các trường phải đáp ứng đối với các hoạt động giáo dục đại học nhưng ở nhiều văn bản khác nhau như: Tuyển sinh, chương trình đào tạo, mở ngành đào tạo mới, tổ chức đào tạo… và công khai thông tin về các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo…
Tuy nhiên, thực hiện quy định của Luật Giáo dục đại học năm 2018 cần quy định chuẩn cơ sở giáo dục đại học để thực hiện thống nhất trong quản lý Nhà nước về giáo dục đại học. Do đó, chuẩn cơ sở giáo dục đại học có tác động tới các cơ sở giáo dục đại học nhưng theo hướng tích cực vì bản chất các tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số của chuẩn là các cơ sở giáo dục đại học đã và đang triển khai nhiều năm qua.
Thông qua thực hiện chuẩn này, các cơ sở giáo dục đại học xây dựng chiến lược, kế hoạch duy trì, cải tiến các chỉ số hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh để tạo ra nhiều ảnh hưởng với các bên có liên quan, thu hút nguồn lực từ xã hội và tạo sự phát triển bền vững cho cơ sở giáo dục đại học. Tác động tích cực nhất của chuẩn cơ sở giáo dục đại học là tạo ra môi trường minh bạch (về chất lượng, hiệu quả), thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các cơ sở giáo dục đại học.
Việc công khai kết quả thực hiện chuẩn cơ sở giáo dục đại học là cung cấp thông tin giúp các bên liên quan có cái nhìn tường minh về diện mạo, sứ mệnh và các chỉ số chính trong hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học. Theo đó, học sinh, sinh viên có khả năng xác định, lựa chọn các cơ sở giáo dục đại học tốt, phù hợp hơn với các chương trình có thể chuẩn bị tốt nhất cho họ để tham gia thị trường lao động.
- Với những trường đại học không đạt được chuẩn cơ sở giáo dục đại học thì hướng xử lý sẽ ra sao, thưa bà?
- Dự thảo Thông tư không quy định hướng xử lý nếu các trường không đạt chuẩn, mà kết quả thực hiện chuẩn theo quy định của Thông tư này sẽ dùng làm căn cứ để xem xét các hoạt động giáo dục đại học của các trường theo quy định pháp luật.
Cụ thể như cơ sở giáo dục đại học không đạt tiêu chuẩn, tiêu chí hay chỉ số đối với hoạt động giáo dục đại học nào đó thì việc xử lý sẽ quy định ở Nghị định số 04/2021/NĐ-CP hoặc các văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới hoạt động giáo dục đại học đó. Tuy nhiên, kết quả thực hiện chuẩn theo quy định tại Dự thảo Thông tư sẽ được Bộ GD&ĐT công bố công khai hàng năm, dự kiến lần công khai đầu tiên từ tháng 6/2025.
- Xin cảm ơn bà!
Theo Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, xây dựng Chuẩn cần đặt lợi ích người học làm trọng tâm, toàn xã hội có thể giám sát, đánh giá để cơ sở giáo dục đại học thực hiện trách nhiệm giải trình với các bên có liên quan. Cùng đó, hệ thống các tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số của chuẩn được xây dựng đảm bảo tính thống nhất của hệ thống giáo dục đại học và đa dạng của từng loại cơ sở giáo dục đại học.