Tuyệt đối hóa, coi đây là chuẩn mực quốc tế duy nhất để đánh giá chất lượng công trình nghiên cứu của tất cả các ngành, các lĩnh vực là chưa thực sự phù hợp.
Việc này còn dẫn tới tình trạng có ứng viên tìm cách để có bài đăng trên tạp chí quốc tế, có ứng viên đã buộc lòng phải rút hồ sơ, không tiếp tục tham gia xét duyệt. Cũng có ý kiến cho rằng không nên coi bài báo quốc tế là tiêu chuẩn cứng, chỉ nên khuyến khích và ghi nhận bằng cách được cộng thêm điểm. Chỉ nên dùng bài báo đăng trên các tạp chí trong nước có uy tín, có chất lượng làm tiêu chuẩn cứng. Như vậy, sẽ tạo điều kiện cho nhiều người có cơ hội trở thành GS, PGS và đúng với thực tế, không gây khó khăn cho các ứng viên các ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn
Sao phải tốn tiền trả lương cho nhân sự làng nhàng?
TS Doãn Minh Đăng, đang làm việc tại Đức cho biết, những lĩnh vực chuyên ngành của nhóm ngành Khoa học Xã hội và nhân văn như Triết học, Tôn giáo, Lịch sử, Tâm lý học đều có tạp chí quốc tế uy tín. Việc không đăng được bài nghiên cứu trên các tạp chí này là do năng lực của nhà khoa học, không có phạm trù giới hạn do địa lý, điều kiện kinh tế xã hội hay lịch sử văn hoá… còn những đề tài nghiên cứu mang tính chất nhạy cảm, nếu biết là khó công bố, vậy thì không nên làm nếu nhà nghiên cứu cần điểm bài báo. Ông Đăng cũng cho rằng không cần phải chạy theo “số lượng” GS, PGS. “Thêm nhiều người thành GS, PGS, Nhà nước được gì thêm không? Có lẽ chỉ tốn thêm tiền lương cho họ. Còn nếu họ ở viện, ở trường dù không có chức danh này, vẫn giảng dạy, nghiên cứu theo quy định. Do đó, Nhà nước cần đặt tiêu chí cao để chỉ trả thêm lương cho người có năng lực tốt, tại sao phải hạ chuẩn để tốn thêm lương cho nhân sự làng nhàng?”, TS Doãn Minh Đăng thẳng thắn nêu quan điểm.
Đấy là lý do TS Doãn Minh Đăng không đồng tình với quan điểm “hạ chuẩn” xét công nhận GS, PGS bằng cách bỏ tiêu chuẩn bài báo khoa học đăng trên các tạp chí quốc tế. “Chuẩn về bài báo quốc tế trong quy định xét công nhận chức danh GS, PGS của Việt Nam vốn đã không cao, nếu hạ chuẩn lại thì coi như công sức mấy năm nay nâng chuẩn lại đổ sông đổ bể”, TS Đăng nhận xét.
TS Dương Tú, Trường ĐH Purdue, Mỹ cho hay, một trong những nhiệm vụ của GS, PGS là “rèn luyện đạo đức, tác phong khoa học, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và định hướng nghiên cứu khoa học, công nghệ cho đồng nghiệp trong tổ, nhóm chuyên môn”. Chuẩn GS, PGS hiện nay của Việt Nam đã khá thấp so với khu vực và thế giới. Nếu hạ chuẩn thêm nữa, làm sao GS, PGS của Việt Nam có thể hoàn thành nhiệm vụ?
TS Dương Tú thông tin thêm, hệ thống các trường ĐH của Mỹ không tuyển giảng viên chung chung như Việt Nam. Trường chỉ tuyển GS, sau đó giáo sư tuyển PostDoc (sau tiến sĩ), nghiên cứu sinh để hỗ trợ họ giảng dạy. Đồng thời chỉ tuyển GS mới khi có GS về hưu, hoặc họ có đủ tiền để tài trợ cho một nhóm nghiên cứu mới. GS mới được tuyển sẽ được trường cấp một khoản tài trợ ban đầu khá lớn để làm nghiên cứu trong vài năm đầu. Sau đó, các GS phải cạnh tranh tìm kiếm tiền tài trợ nghiên cứu từ bên ngoài, chủ yếu từ các quỹ của chính phủ, hoặc hợp tác với doanh nghiệp. Không phải ai được tuyển làm GS cũng trở thành giáo sư. Nhiều người không tìm được tài trợ để nghiên cứu trong vài năm đầu tiên sẽ bị đào thải.
Theo TS Dương Tú, ở Mỹ không có chuyện khi một người được tuyển làm GS thì sẽ giữ danh hiệu đó suốt đời như ở Việt Nam.