Dạy học tiếng Anh ở miền núi: Niềm vui từ tiết học nối miền

Trước thực tế trên, nhiều phòng GD&ĐT huyện miền xuôi trong tỉnh đã tăng cường giáo viên tiếng Anh cho trường vùng cao bằng hình thức trực tuyến.

Trường giúp trường

Từ đầu năm học tới nay, 14 trường tiểu học của huyện biên giới Kỳ Sơn (Nghệ An) cùng có lịch dạy học môn Tiếng Anh chính khóa vào chiều thứ 4 hằng tuần. Thời khóa biểu “đặc biệt” này được áp dụng cho khối 3, 4, 5 với hình thức dạy học cũng chưa từng có trong tiền lệ, đó là đồng loạt trực tuyến qua phòng Zoom. Giáo viên phụ trách là nhóm chuyên môn tiếng Anh tiểu học đến từ huyện Diễn Châu.

Mỗi buổi gồm 3 tiết, bắt đầu từ 14 giờ đến 16 giờ 30 phút, sẽ có 3 giáo viên dạy học tương ứng với từng khối lớp 3, 4, 5 tại ba phòng Zoom, đầu cầu bên kia là các trường tiểu học huyện Kỳ Sơn.

Khoảng cách thực tế của điểm cầu giáo viên đến các lớp học tại Kỳ Sơn trên dưới 200km, có những trường vùng biên giới còn xa hơn. Tuy nhiên, qua màn hình máy tính, khoảng cách này đã được xóa nhòa, cô trò có thể nhìn thấy nhau, cùng dạy học, tương tác.

Suốt 1 tháng qua, chiều thứ 4 hằng tuần, dù theo lịch được nghỉ chuyên môn nhưng cô Bùi Thị Ngọc Huyền - giáo viên Trường Tiểu học Diễn Phong, huyện Diễn Châu vẫn có mặt ở trường để dạy trực tuyến. Phòng học không có học sinh nào học trực tiếp, nhưng trên màn hình, cô dạy cho cùng lúc hơn 400 em của 14 trường học.

Cô Huyền phụ trách dạy lớp 3, phần lớn học sinh chưa được làm quen với tiếng Anh trước đó. Khi dạy trực tiếp, một lớp học chỉ 35 - 40 học sinh, nếu phát sinh vấn đề gì, cô trò có thể trao đổi, giải quyết ngay tức khắc.

Còn ở lớp học trực tuyến với quá đông học sinh thì không đủ thời gian để dừng lại. Hay như kỹ năng đọc, cô chỉ có thể gọi đại diện theo trường, khó kiểm tra, kiểm soát phát âm của các em. Vì vậy, cô thiết kế bài giảng theo hướng tinh giản, cố gắng đạt được mục tiêu nhanh gọn nhất.

“Dù khó khăn như vậy, nhưng điều xúc động là học sinh rất tò mò, phấn chấn, chờ đợi được học. Mỗi tiết lên lớp, các em háo hức xây dựng bài, cố gắng hồi đáp cô giáo dù chỉ qua màn hình. Tôi đặt mục tiêu trong năm đầu tiên được tiếp cận với tiếng Anh, làm sao để các em yêu thích môn học, nắm kiến thức kỹ năng cơ bản còn những khó khăn khác có thể dần khắc phục”, cô Huyền chia sẻ.

Huyện Kỳ Sơn thiếu giáo viên tiếng Anh trầm trọng, hiện còn 14/33 trường tiểu học “trắng” giáo viên tiếng Anh. Trước thực tế này, Phòng GD&ĐT Diễn Châu nhận giúp đỡ dạy học chính khóa môn Tiếng Anh lớp 3, 4, 5 cho 14 trường ở Kỳ Sơn với hình thức trực tuyến, từ năm học 2024 - 2025.

Ông Mai Ngọc Long - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Diễn Châu, cho biết: “Chương trình xuất phát từ phong trào “Phòng giúp phòng, trường giúp trường, tổ chuyên môn giúp tổ chuyên môn” do ngành Giáo dục Nghệ An phát động. Huyện Diễn Châu hiện có hơn 100 giáo viên tiếng Anh tiểu học. Điều thuận lợi là khi ý tưởng đưa ra được giáo viên của huyện ủng hộ, đăng ký dạy tình nguyện miễn phí”.

Năm đầu tiên chương trình được triển khai, có 27 giáo viên của huyện Diễn Châu tham gia đều là cốt cán chuyên môn tiếng Anh, từng đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện, tỉnh. Mỗi giáo viên sẽ phụ trách 1 khối lớp trong vòng 1 tháng, sau đó đến đợt giáo viên tiếp theo. Thời gian dạy học được thống nhất vào chiều thứ 4 hằng tuần - là buổi nghỉ chuyên môn của giáo viên tiểu học huyện Diễn Châu.

Như vậy, các thầy cô vẫn đảm bảo nhiệm vụ chuyên môn ở trường, vừa tham gia dạy học cho trường vùng cao. Về phía các trường ở Kỳ Sơn cũng sắp xếp thời khóa biểu để học sinh học tiếng Anh vào thời gian này. Dù không có giáo viên tiếng Anh, nhưng sẽ có giáo viên chủ nhiệm hỗ trợ và ban giám hiệu trực quản lý.

Hạnh phúc từ những tiết dạy nối miền

Năm học này, lần đầu tiên học sinh khối 3, 4, 5 Trường Phổ thông DTBT Tiểu học Đoọc Mạy (Kỳ Sơn) được học tiếng Anh chính khóa đầy đủ. Mỗi buổi học, các em đến lớp từ rất sớm để chuẩn bị, ngồi theo vị trí, hướng lên màn hình tivi cho đến khi cô giáo mở phòng Zoom. Buổi học diễn ra sôi nổi, những gương mặt chăm chú nghe cô giáo hướng dẫn đọc, viết và tập nói đoạn hội thoại ngắn.

Trường Phổ thông DTBT Tiểu học Đoọc Mạy đóng tại xã biên giới với 100% học sinh con em đồng bào Mông. Cách đây gần 5 năm, để đón đầu thực hiện Chương trình GDPT 2018, nhà trường đưa học sinh khối 3, 4, 5 từ các điểm lẻ về trường chính, tổ chức bán trú để các em thuận lợi học tập. Tuy nhiên, đến nay, trường chưa có giáo viên tiếng Anh, việc dạy học môn này gặp nhiều vướng mắc.

Thầy Hiệu trưởng Trần Hữu Trường chia sẻ: “Năm nay, nhờ chương trình dạy học trực tuyến, đã giải quyết được vấn đề thiếu giáo viên của trường. Để phối hợp tổ chức dạy học trực tuyến, ban giám hiệu đã cử giáo viên chủ nhiệm đến trực, quản lý lớp, trợ giảng. Trước đó, nhà trường vận dụng các nguồn lực xã hội hóa và tiết kiệm chi để mua sắm cho mỗi phòng học 1 tivi kết nối mạng Internet. Vì vậy, việc dạy học trực tuyến cơ bản thuận lợi và học sinh tham gia đầy đủ”.

Cô Đặng Thị Ánh Nguyệt là giáo viên tiếng Anh kiêm Tổng phụ trách Đội của Trường Tiểu học Diễn Phúc (Diễn Châu). Năm học này, cô được điều động dạy tăng cường tại Trường Tiểu học Diễn Trung.

Công việc vất vả, kín lịch cả tuần nhưng khi phòng GD&ĐT phát động chương trình dạy tiếng Anh hỗ trợ trường vùng cao, với trách nhiệm giáo viên cốt cán, cô sẵn sàng xung phong và được phân công dạy lớp 5. Cô chia sẻ, dù có hơn 20 năm kinh nghiệm nhưng đứng trước nhiệm vụ mới mẻ này, cô vẫn áp lực.

Tuy nhiên, khi bước vào dạy học, những lo lắng áp lực cũng dần dần tan biến khi thấy học sinh hào hứng, ngoan ngoãn và ham học. Mỗi tiết học, cô Nguyệt sẽ cung cấp từ mới, dạy ngữ pháp, mẫu câu. Về luyện nói, cô nhờ giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn học sinh đối thoại theo cặp. Riêng phần viết sẽ hơi khó để bao quát, quản lý học sinh, nên giải pháp đưa ra là nhờ giáo viên sở tại chụp bài viết của học sinh lớp mình. Sau đó gửi lên màn hình để kiểm tra, đối chiếu.

Cô Nguyệt chia sẻ, bản thân từng dạy học trực tuyến thời điểm dịch Covid-19, và sau đó duy trì trong bồi dưỡng học sinh giỏi. Cô cũng thường xuyên tự bồi dưỡng, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, thiết kế bài giảng… để không tụt hậu. Phòng GD&ĐT và các nhà trường cũng hỗ trợ rất lớn, không để giáo viên một mình dạy học. Mỗi buổi dạy đều có giáo viên Tin học hỗ trợ kết nối mạng, thử tiếng, âm thanh nên không gặp lỗi kỹ thuật nào.

“Ban đầu, tôi từng hoài nghi về hiệu quả dạy học trực tuyến quy mô lớn, có mang tính hình thức hay không? Nhưng học sinh đã khiến tôi vô cùng bất ngờ khi dạy gì biết đó, nắm bắt kiến thức khá nhanh. Sau khi hoàn thành 1 tháng dạy, tôi thấy vui vì mình làm được việc ý nghĩa, cố gắng hết sức mình, đóng góp phần nhỏ cho giáo dục vùng khó. Tôi hy vọng tương lai sẽ có nhiều giáo viên tiếng Anh đến với học sinh vùng cao để các em được học trực tiếp và phát huy năng lực của mình”, cô Nguyệt tâm sự.

Lan tỏa phong trào

Mỗi buổi học, ông Phạm Đình Nam - chuyên viên phụ trách tiếng Anh của Phòng GD&ĐT huyện Diễn Châu lại trực và tham gia vào phòng học Zoom của cả 3 lớp để nắm bắt nội dung dạy học, khả năng tiếp nhận của học sinh, hiệu quả tiết dạy. Trước đó, nhóm giáo viên cốt cán tiếng Anh cùng trao đổi, xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp với tiến độ năm học và năng lực học sinh.

Chương trình dạy học được tinh giản xuống còn 28 tuần (so với 35 tuần theo chương trình chung). Giảm nội dung nâng cao, chỉ đặt mục tiêu dạy học đảm bảo đạt chuẩn kiến thức cơ bản. Các tiết luyện tập cũng được rút gọn, thay vào đó là ra bài tập về nhà cho học sinh.

Ông Mai Ngọc Long - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Diễn Châu cho biết, theo kế hoạch, chương trình hỗ trợ dạy học tiếng Anh cho Kỳ Sơn sẽ duy trì ít nhất 3 năm học. Với đội ngũ giáo viên tiếng Anh hiện có, Phòng GD&ĐT huyện Diễn Châu cũng đảm bảo tiếp tục hỗ trợ cho đến khi Kỳ Sơn không còn nhu cầu, hoặc các trường đã đủ giáo viên.

Ngoài huyện Diễn Châu, Phòng GD&ĐT huyện Đô Lương cũng hỗ trợ dạy học tiếng Anh cho huyện Tương Dương. Mỗi tuần, các em lớp 1, 2 của Trường Phổ thông DTBT Tiểu học Yên Hòa (Tương Dương) lại chờ đợi tiết học tiếng Anh do các thầy cô Trường Tiểu học Thịnh Sơn (Đô Lương) dạy học trực tuyến.

Chia sẻ của thầy Hiệu trưởng Nguyễn Đăng Hải, giáo viên tiếng Anh từ huyện Đô Lương đã đem lại không khí dạy học mới mẻ cho học sinh nhà trường. Các thầy cô truyền đạt kiến thức rõ ràng, sinh động, tạo được không khí học tập sôi nổi và hưởng ứng tích cực của học sinh.

Ông Nguyễn Văn Hiền - Phó Trưởng phòng GD&ĐT Tương Dương cho hay: Trong bối cảnh thiếu giáo viên tiếng Anh, phòng cố gắng sắp xếp giáo viên dạy liên trường, tăng tiết để đảm bảo chương trình chính khóa cho khối 3, 4, 5. Tuy nhiên, tiếng Anh tự chọn cho khối 1, 2 thì không đủ đội ngũ để triển khai.

Với mong muốn học sinh sớm được làm quen với tiếng Anh, phòng GD&ĐT hai huyện Tương Dương và Đô Lương đã xây dựng kế hoạch phối hợp hỗ trợ dạy học tiếng Anh tự chọn lớp 1, 2 năm học 2024 - 2025. Thực hiện kế hoạch, 19/19 trường tiểu học của huyện Tương Dương đều hỗ trợ dạy 2 tiết/khối mỗi tuần. Thời khóa biểu sẽ do các nhà trường chủ động phối hợp sắp xếp phù hợp.

“Qua hơn 4 tháng triển khai, dù chưa đánh giá được chất lượng cụ thể, nhưng điều ý nghĩa nhất là học sinh vùng khó được tiếp cận, làm quen với môn Tiếng Anh sớm hơn, tạo tiền đề cơ bản để học chính khóa vào các năm sau”, Phó Trưởng phòng GD&ĐT huyện Tương Dương chia sẻ.