Xây dựng hệ sinh thái đổi mới, sáng tạo, nâng cao giáo dục số để phát triển công dân số, coi nhân tài là nguồn lực then chốt cho đột phá chiến lược.

Ngày 28/11, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo “Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong bối cảnh mới: Đột phá chiến lược trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. PGS,TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương và PGS.TS Hoàng Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đồng chủ trì hội thảo.
Hội thảo nhằm phân tích, làm rõ bối cảnh mới của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số quốc gia và các thách thức an ninh phi truyền thống; đánh giá toàn diện và hệ thống thực trạng phát triển khoa học công nghệ Việt Nam; đề xuất các đột phá chiến lược về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phát biểu khai mạc và đề dẫn hội thảo, PGS,TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện nhấn mạnh, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo có thể phân tích hàng triệu dữ liệu trong tích tắc, mô phỏng vũ trụ, thiết kế thuốc, điều khiển phương tiện, thậm chí viết luận văn hay sáng tác nghệ thuật, nhân loại đứng trước một câu hỏi căn bản: con người sẽ cạnh tranh với AI bằng điều gì?.
Đồng thời khẳng định: con người vẫn sở hữu những giá trị mà AI chưa thể có – trực giác, cảm xúc, sự bất toàn và khả năng sáng tạo. Trực giác không thể lập trình; cảm xúc không thể sao chép; sai lầm lại là tiền đề cho tiến bộ; và ước mơ là suối nguồn của sáng tạo. Khoa học chỉ trở nên nhân văn khi có cảm xúc dẫn đường, và con người chỉ trở nên khác biệt khi dám thử nghiệm điều chưa từng tồn tại.
Để Việt Nam bứt phá, PGS,TS Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng cần xây dựng một hệ sinh thái khuyến khích mạnh mẽ tinh thần đặt câu hỏi, đổi mới sáng tạo và chấp nhận thách thức: một nền giáo dục nuôi dưỡng trí tò mò hơn là học thuộc; một hệ thống nghiên cứu coi trọng sáng tạo hơn thủ tục; một chính sách bảo vệ người dám thử nghiệm; một xã hội tôn trọng sự khác biệt; một bộ máy biết trọng dụng nhân tài; và một nền kinh tế dùng tri thức – sáng tạo làm nguồn lực cốt lõi.
Tại hội thảo, các tham luận của các nhà khoa học khẳng định, trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ từ nền kinh tế truyền thống sang nền kinh tế tri thức, nơi trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, internet vạn vật và công nghệ sinh học đang định hình lại mọi mặt của đời sống xã hội, Việt Nam cần có những đột phá chiến lược để vượt lên mạnh mẽ; biến khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành động lực cốt lõi cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo vệ an ninh quốc gia và củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng. Các lĩnh vực cần ưu tiên đầu tư nghiên cứu và phát triển hiện tại là trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, an ninh mạng và kinh tế xanh.
Từ đó, hội thảo đã thống nhất đề xuất, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái đổi mới, sáng tạo, nâng cao giáo dục số để phát triển công dân số, coi nhân tài là nguồn lực then chốt cho đột phá chiến lược; hoàn thiện chính sách nhân tài, thu hút tri thức giỏi của Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế; cải cách thể chế và tăng cường hợp tác quốc tế; xây dựng công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo; đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, linh hoạt cơ chế chấp nhận rủi ro, chính sách tài chính với quỹ đầu tư mạo hiểm và ưu đãi thuế…



Kết hội thảo, PGS.TS Hoàng Anh trân trọng cảm ơn các ý kiến phát biểu và tham luận gửi đến hội thảo của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý đã thể hiện sự nghiên cứu công phu, nghiêm túc và tâm huyết, trách nhiệm đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - một lĩnh vực được xác định là quốc sách hàng đầu trong phát triển đất nước.
Đồng thời, khẳng định, hội thảo đã đạt được những kết quả quan trọng, luận giải sâu sắc về những vấn đề cốt lõi, từ lý luận đến thực tiễn, làm rõ vai trò đột phá chiến lược của khoa học công nghệ trong bối cảnh mới.
Hội thảo đã dự báo bối cảnh và đề xuất giải pháp cụ thể, trong đó nhấn mạnh, Việt Nam cần có những đột phá chiến lược để vượt lên mạnh mẽ; biến khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành động lực cốt lõi cho phát triển kinh tế-xã hội bền vững, bảo vệ an ninh quốc gia và củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng.