Điện Biên nỗ lực không ngừng nâng cao dân trí

Giáo dục chuyển mình từ những gian khó

Những năm qua, Chương trình phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2025 đã tạo nên những thay đổi sâu rộng trong lĩnh vực giáo dục của tỉnh Điện Biên. Từ một địa phương còn nhiều khó khăn, nhất là ở các xã vùng cao biên giới, tỉnh đã nỗ lực huy động nguồn lực, củng cố hệ thống trường lớp và đảm bảo điều kiện học tập cho con em các dân tộc.

Kết quả đó được thể hiện rõ qua tỷ lệ học sinh ra lớp ở tất cả các cấp đều tăng và đạt số liệu ấn tượng: mẫu giáo 5 tuổi đạt 99,9%; tiểu học đạt 99,9%; THCS đạt 98,19%; THPT đạt 72,12%, vượt xa chỉ tiêu Trung ương giao. Nhiều điểm trường lẻ được đầu tư sửa chữa, từng bước kiên cố hóa; các chính sách hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số và học sinh vùng đặc biệt khó khăn tiếp tục được triển khai hiệu quả, giúp giảm đáng kể tình trạng bỏ học theo mùa vụ vốn xuất hiện nhiều ở các thôn bản hẻo lánh.

Không chỉ có sự thay đổi trong cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên vùng cao cũng được tập huấn thường xuyên nhằm nâng cao chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học, phù hợp với điều kiện của từng địa bàn. Từ lớp học đến cộng đồng, giáo dục đã thực sự lan tỏa và trở thành điểm tựa quan trọng của nhiều hộ gia đình dân tộc thiểu số.

Chị Lò Thị Huyền, người dân xã Mường Nhé, chia sẻ: “Ngày trước đường xa, trường lớp tạm bợ nên con cháu bỏ học nhiều. Giờ trường mới, thầy cô quan tâm, các cháu đi học đều đặn hơn. Gia đình chúng tôi tin rằng học chữ là con đường để thoát nghèo.” Câu chuyện của chị Huyền phản ánh đúng những đổi thay bền bỉ đang diễn ra ở vùng cao Điện Biên, nơi mà mỗi nỗ lực nhỏ của cộng đồng đều góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của tỉnh.

Xoá mù chữ và nâng cao dân trí tạo nền vững chắc

Song hành với giáo dục phổ thông, công tác xoá mù chữ và nâng cao dân trí của tỉnh Điện Biên đạt được kết quả vượt trội, thể hiện qua tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết tiếng phổ thông đạt 96,9%, vượt mức mục tiêu 90% đề ra.

Thành công này bắt nguồn từ việc tổ chức các lớp học cộng đồng, lớp xoá mù chữ gắn với hướng dẫn kỹ năng sản xuất, chăm sóc sức khỏe, pháp luật và kiến thức đời sống, những điều rất cần thiết cho người dân vùng dân tộc thiểu số. Chính quyền và các cơ quan chuyên môn cũng thường xuyên truyền thông chính sách qua hệ thống truyền thanh, tài liệu song ngữ, hội nghị bản, các hoạt động văn hóa – xã hội, giúp người dân tiếp cận nội dung dễ hiểu và gần gũi.

Cùng với đó, công tác đào tạo nghề, tư vấn việc làm cho lao động dân tộc thiểu số được chú trọng hơn trước. Người dân được hỗ trợ học nghề, tiếp cận thị trường lao động, tham gia mô hình sản xuất, chuyển đổi sinh kế hoặc đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng.

Những điều này giúp nguồn nhân lực vùng cao được nâng lên, từng bước hình thành lực lượng lao động có kỹ năng, góp phần giảm nghèo bền vững và thu hẹp khoảng cách giữa các vùng trong tỉnh. Anh Sùng A Páo, xã Xa Dung, chia sẻ: “Trước đây chúng tôi không biết nhiều về kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi. Từ khi tham gia lớp học cộng đồng, học nghề ngắn hạn, bà con làm tốt hơn, thu nhập cũng nhỉnh lên. Việc biết đọc, biết viết giúp chúng tôi tự tin hơn rất nhiều.”

Những câu chuyện ấy cho thấy việc nâng cao dân trí không chỉ dừng lại ở học chữ mà còn thay đổi nhận thức sản xuất, cách tiếp cận thông tin và khả năng tham gia các chương trình phát triển kinh tế – xã hội của người dân. Đây chính là nền tảng để Điện Biên bước vào giai đoạn phát triển mới với tâm thế chủ động, bền vững hơn.

Định hướng phát triển toàn diện giai đoạn 2026–2030

Bước sang giai đoạn 2026–2030, Điện Biên tiếp tục đặt mục tiêu phát triển giáo dục – đào tạo, xoá mù chữ và nâng cao dân trí là một trong những trụ cột của Chương trình phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Tỉnh xác định rõ mục tiêu: thu nhập bình quân khu vực miền núi tăng gấp 2,5–3 lần so với năm 2020; hoàn thiện hạ tầng thiết yếu cho 85% xã, thôn vùng dân tộc thiểu số; đảm bảo cơ sở vật chất trường lớp để thực hiện dạy học 2 buổi/ngày; mở rộng mô hình giáo dục bán trú nhằm giữ ổn định số lượng học sinh đến trường.

Bên cạnh việc tiếp tục duy trì tỷ lệ người biết đọc, biết viết, tỉnh tập trung phát triển mạnh giáo dục nghề nghiệp, tạo điều kiện cho lao động dân tộc thiểu số chuyển dịch sang các ngành công nghiệp, dịch vụ, du lịch – lĩnh vực còn nhiều tiềm năng. Công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và đội ngũ cán bộ cơ sở sẽ được đẩy mạnh hơn, hướng đến việc nâng cao năng lực quản lý, tổ chức sản xuất và điều hành phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương.

Ngoài ra, tỉnh dành sự quan tâm lớn đến công tác truyền thông, chuyển đổi số trong giáo dục và quản lý chương trình. Hoạt động tuyên truyền, tư vấn pháp lý, hỗ trợ phụ nữ và trẻ em, phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết sẽ tiếp tục được tăng cường nhằm tạo chuyển biến toàn diện về nhận thức. Anh Vàng A Chía, xã Nà Bủng, bày tỏ mong muốn: “Chúng tôi hy vọng giai đoạn tới bản làng sẽ có thêm điểm học nghề, có thêm lớp bồi dưỡng để thanh niên làm việc tốt hơn. Có cái chữ, có cái nghề thì cuộc sống mới thay đổi được.”

Những mong mỏi bình dị ấy phần nào phản ánh đúng kỳ vọng của đồng bào đối với Chương trình giai đoạn 2026–2030. Khi giáo dục – đào tạo, xoá mù chữ và nâng cao dân trí tiếp tục được đặt vào vị trí trung tâm, Điện Biên có cơ sở để bứt phá, thu hẹp khoảng cách phát triển và xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn cho đồng bào các dân tộc.