Nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam sau đó xuất khẩu sẽ cạnh tranh trực tiếp với hạt điều thô trong nước, do giá thành chế biến, nhập khẩu không cao nên dễ dàng điều chỉnh giá bán. Điều này sẽ khiến giá điều thô trong nước chịu áp lực giảm lớn.
Các nhà máy chế biến ngày càng chịu áp lực chuyển sang sử dụng nhân điều nhập khẩu thay vì chế biến từ điều thô do chi phí chế biến và quản lý chế biến thấp hơn vì chỉ phải làm khoảng 20% công việc so với chế biến từ điều thô. Thời gian hoàn thành sản phẩm để giao cho khách hàng nhanh hơn. Dự trữ nguyên liệu ít hơn, ngắn hơn nên sử dụng vốn ít hơn, quay vòng nhanh hơn.
Do đó, hạt điều thô Việt Nam sẽ ngày càng khó tiêu thụ. Mặt khác, việc các nhà máy chế biến của Việt Nam thu hẹp dần sản xuất kéo theo vùng nguyên liệu bị thu hẹp, ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn hộ nông dân trồng điều.
Trước những khó khăn trên, Vinacas khẩn thiết đề nghị các bộ ngành và Chính phủ sớm đàm phán, ký các hiệp định song phương với từng nước về miễn thuế xuất nhập khẩu với hàng hóa của nhau; trong đó có việc nước bạn miễn thuế với điều thô xuất khẩu sang Việt Nam.
“Trường hợp nếu đối tác không đồng thuận, đề nghị các Bộ, Ngành và Chính phủ xem xét để áp dụng nguyên tắc: Không miễn thuế nhập khẩu với nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam; Áp thuế xuất 25% với hạt điều đã bóc vỏ theo Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo Nghị định 57/2020/NĐ-CP ngày 10/07/2020; Áp giá nhập khẩu tối thiểu đối với nhân điều nhập khẩu vào Việt Nam”, Vinacas kiến nghị.
Một doanh nghiệp Việt suýt mất 5 container xuất khẩu hạt điều
Theo Vinacas, tháng 8/2022, một công ty Việt Nam xuất khẩu 5 container hạt điều sang Algeria qua trung gian đặt tại Nam Phi. Công ty trung gian Nam Phi chỉ đặt cọc 10% giá trị tiền hàng và trả số tiền còn lại khi hàng cập cảng.
Tuy nhiên, khi hàng đến cảng Mostaganem, khách hàng là công ty Eurl ATS Food (Algeria) không thể làm thủ tục thông quan vì họ bị Bộ Thương mại Algeria đưa vào danh sách gian lận thương mại từ tháng 6/2022.
Sau đó, doanh nghiệp Việt và hãng tàu đã làm thủ tục đổi người nhận hàng theo đề nghị của trung gian tại Nam Phi, song hải quan Algeria không chấp nhận.
Theo hải quan cảng Mostaganem, công ty Eurl ATS Food mất năng lực pháp lý để thực hiện các thủ tục như nhập khẩu, đổi doanh nghiệp nhận hàng thay thế hay tái xuất hàng. Hàng nằm ở cảng hơn 5 tháng, theo quy định hải quan Algeria được quyền bán đấu giá số container này.
Trước sự việc trên, Vinacas đã nhờ Thương vụ Việt Nam tại Algeria liên hệ hải quan Algeria hủy việc đấu giá sung công quỹ. Nhờ đó, doanh nghiệp Việt đang hoàn thiện thủ tục để hoàn trả hàng về Việt Nam.