Đừng bắt nạt trẻ con
Đừng bắt nạt nước khác
Trên khắp trái đất tròn
Đừng bắt nạt mèo, chó
Đừng bắt nạt cái cây
Đừng bắt nạt ai cả
Vì bắt nạt dễ lây
Trẻ con làm sao mà bắt nạt người lớn được? Khuyên người lớn hay khuyên trẻ con? Đừng bắt nạt nước khác lại khuyên các chính phủ, các nguyên thủ quốc gia? Rồi lại khuyên trẻ con (và có thể cả người lớn) không bắt nạt mèo, chó, cái cây và cả con người! Trình bày quá tùy tiện, lộn xộn. Và cái lí cho lời khuyên thì thật ngô nghê, kì quặc: “Vì bắt nạt dễ lây”! Chả lẽ vì “dễ lây” mà người ta phải ngừng, dừng, đừng, thôi, chấm dứt bắt nạt sao? Bắt nạt có phải là biến thể Delta của Covid-19 đâu!
Để kết thúc thì lại càng buồn cười. Tự tin không phải lối:
Bạn nào bắt nạt bạn
Cứ đưa bài thơ này
Bảo nếu cần bắt nạt
Thì đến gặp tớ ngay
Tưởng là tớ có phép màu gì, hóa ra chỉ là anh chàng chịu bắt nạt nhiều rồi, bị bắt nạt quen rồi. Có tính tếu táo nhưng đây không phải là lúc “tếu”. Gặp anh ta làm gì? Ngỡ là được giải cứu, được bênh vực, được trừng phạt kẻ bắt nạt. Nhưng không phải. Té ra:
Cứ đến bắt nạt tớ
Bị bắt nạt quen rồi
Hóa ra anh chàng cũng chả có cách nào, chả có “võ” gì. Chỉ là hứng chịu bắt nạt thay cho bạn, bởi anh ta quen bị bắt nạt!
Vẫn không thích bắt nạt
Vì bắt nạt rất hôi!
Thế đấy! Vòng vo Tam quốc một hồi thì chả thêm được điều gì mới. Mở đầu đã bảo “Bắt nạt là xấu lắm”. Kết thúc thì “bắt nạt rất hôi”.
Tóm lại, đây là một bài vè, một bài vè vụng, kém cỏi, dù ý định là tốt là đáng hoan nghênh! (Tôi ngạc nhiên khi cô Phan Thị Thanh Thủy tìm được chất thơ trong bài vè quá dở này!).
Cũng không nên trách tác giả. Và trách người tuyển chọn cũng vừa thôi. Bởi vì người tuyển chưa hẳn là nhà thơ, có khi chỉ thấy mục đích giáo dục phù hợp. Mà ngay các nhà thơ khi chọn bài trao giải thưởng, bài đăng báo vẫn bị chê đó thôi.
Bàn bạc về một bài thơ thì người khen, người chê là chuyện thường. Điều quan trọng là cần lắng nghe nhau để tìm ra cái đúng! (Thật khá khôi hài là tác giả khuyên bạn trẻ rằng “Bắt nạt là xấu lắm”, nhưng khi bạn trẻ vào chê thơ mình thì tác giả lại ngạo nghễ “bắt nạt” họ!)
Tôi nói ra điều này chỉ bằng cảm thụ cá nhân. Ai đồng tình cũng vui. Mà ai phản đối, cũng quý, vì có đọc kĩ, người ta mới phản đối! Tôi vẫn tin vào cụ Nguyễn Du khi cụ tổng kết: “Mà trong lẽ phải có NGƯỜI, có TA”.