Đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo giáo dục nghề nghiệp

Cụ thể, trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), chính sách trên gồm 3 nội dung lớn:

Thứ nhất, đổi mới, đa dạng hóa chương trình đào tạo; thời gian, hình thức, phương thức tổ chức đào tạo và văn bằng, chứng chỉ.

Thứ hai, công nhận kết quả học tập kết quả học tập người học đã tích lũy được. Thứ ba, bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp.

Liên quan đến nội dung này, có 7 giải pháp đặt ra như sau:

Thứ nhất, đổi mới về nội dung, chương trình, hình thức, phương thức tổ chức đào tạo, bảo đảm “học đi đôi với hành”.

Thứ hai, quy định về công nhận kết quả học tập, năng lực nghề nghiệp đã tích lũy.

Thứ ba, bổ sung quy định về IQA (hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong) và trách nhiệm của cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong Luật Giáo dục nghề nghiệp. Trong đó nhấn mạnh yếu tố cải tiến liên tục và công khai cam kết chất lượng đào tạo, chỉ số hiệu quả hoạt động, kết quả tự đánh giá và kế hoạch cải tiến để phục vụ người học, cơ quan quản lý và xã hội.

Thứ tư, phân định rõ vai trò giữa Nhà nước, tổ chức kiểm định và cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Nguyên tắc là nhà nước không can thiệp vào quá trình kiểm định cũng như kết quả kiểm định của các tổ chức kiểm định, nhưng thực hiện quyền giám sát, hậu kiểm và yêu cầu tổ chức kiểm định thu hồi hoặc thay đổi kết quả kiểm định.

Thứ năm, bổ sung quy định về VQF (Khung trình độ quốc gia Việt Nam) trong Luật Giáo dục nghề nghiệp, làm rõ mục đích, cấu trúc, chức năng và trách nhiệm triển khai. Thiết lập hệ thống công nhận kết quả học tập ngoài chính quy (RPL) và lộ trình tích lũy tín chỉ nghề nghiệp gắn với VQF.

Thứ sáu, tăng đầu tư từ ngân sách nhà nước hiện đại hóa cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo.

Thứ bảy, bổ sung quy định cụ thể về định danh, phân loại người dạy trong giáo dục nghề nghiệp (giáo viên, giảng viên, người dạy nghề; cơ hữu, đồng cơ hữu, thỉnh giảng); sửa đổi, bổ sung quy định về chuẩn trình độ đào tạo theo hướng mở; kế thừa và hoàn thiện chế độ chính sách đối với nhà giáo giáo dục nghề nghiệp; bổ sung chính sách đối với người dạy nghề.

Nhận định các quy định về chính sách này trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) khá chi tiết, đầy đủ, TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến đóng góp thêm một số ý kiến như sau:

Một là, về chương trình đào tạo, hiện đã có những quy định bảo đảm tính linh hoạt và liên thông. Cần bổ sung quy định bảo đảm tính mở, tạo điều kiện để người học vượt qua rất nhiều rào cản về chi phí, thời gian, nơi chốn, điều kiện, trình độ trong việc đến với giáo dục nghề nghiệp.

Hai là, báo cáo có nói đến chương trình trung học nghề, nhưng không đề cập đến chương trình trung cấp và chương trình cao đẳng. Cần làm rõ sự khác biệt giữa chương trình trung học nghề (ứng với ISCED 3) và trung cấp nghề (ứng với ISCED 4).

Riêng về chương trình cao đẳng, hiện nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam, có sự phân loại giữa chương trình cao đẳng nghề (ứng với ISCED 55) và chương trình cao đẳng đại cương (ứng với ISCED 54, ví dụ cao đẳng sư phạm, cao đẳng nhạc họa…, chủ yếu liên quan đến các lĩnh vực không gắn sản xuất trực tiếp).

“Không rõ trong Luật Giáo dục nghề nghiệp, có sự phân loại như vậy không và liệu các chương trình cao đẳng đại cương có thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Giáo dục Đại học không?”, TSKH.Phạm Đỗ Nhật Tiến băn khoăn.

Ba là, về thực hiện chương trình đào tạo, báo cáo có quy định cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp tự chủ quyết định chỉ tiêu tuyển sinh. Cũng cần xem xét có quy định phù hợp về quyền tự chủ của cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong việc xây dựng và ban hành chương trình đào tạo, mở ngành đào tạo.

Bốn là, về phương thức tổ chức đào tạo, có nêu các phương thức trực tiếp, trực tuyến, kết hợp. Tuy nhiên, theo TSKH.Phạm Đỗ Nhật Tiến, điều quan trọng nhất là phương thức kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp, nhằm khắc phục điểm yếu dai dẳng hiện nay trong đào tạo là chủ yếu đào tạo tại nhà trường.