Sinh viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Ảnh: NTCC |
TS Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ GDĐH (Bộ GD&ĐT), nhấn mạnh, mục đích sử dụng Chuẩn nhằm thực hiện quản lý Nhà nước đối với GDĐH; quy hoạch, sắp xếp mạng lưới cơ sở GDĐH; thành lập, cho phép hoạt động đào tạo trường đại học, học viện; giải thể trường đại học, học viện; đình chỉ hoạt động đào tạo của trường đại học, học viện; đảm bảo chất lượng GDĐH; xem xét, giám sát các điều kiện, tiêu chí về mở ngành, duy trì hoạt động ngành đào tạo, xác định chỉ tiêu tuyển sinh và tổ chức tuyển sinh đối với cơ sở đào tạo.
Dự thảo Chuẩn được xây dựng theo hướng phần lớn các tiêu chí phù hợp với thông lệ quốc tế để đảm bảo tính hội nhập nhưng đồng thời phù hợp với đặc điểm thực tiễn tại Việt Nam như: Tỷ lệ sinh viên/giảng viên, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ, công bố khoa học của giảng viên; tỷ trọng kinh phí nghiên cứu; tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm, tỷ lệ tốt nghiệp, thôi học; kiểm định chương trình đào tạo…
Để đảm bảo tính khả thi trong triển khai, dự thảo được chỉnh lý ngưỡng chuẩn dựa trên kết quả phân tích, thống kê số liệu khảo sát, đánh giá mức độ đạt được của các cơ sở GDĐH để có tính thống nhất trong toàn hệ thống GDĐH, tính phù hợp với sự đa dạng và đặc thù của các loại cơ sở GDĐH khác nhau, nhưng đồng thời vẫn phải đảm bảo chất lượng, hiệu quả cho hệ thống GDĐH.
Bên cạnh đó, để thực hiện Chuẩn với lộ trình đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của các cơ sở GDĐH, đối với một số chỉ số có ảnh hưởng lớn tới hệ thống cơ sở GDĐH, dự thảo quy định theo hướng cho phép áp dụng từ năm 2025.
“Bên cạnh các tiêu chí được dự thảo trên cơ sở điều kiện thực tiễn và đặc thù của Việt Nam như: Diện tích xây dựng, diện tích sàn xây dựng, số tháng khuyết vị trí chủ tịch hội đồng trường, hiệu trưởng, tỷ lệ nhập học, biến động nhập học… một số tiêu chí khác cũng phù hợp với các cơ sở GDĐH mang tính đặc thù như trường đào tạo cho lực lượng vũ trang…”, bà Nguyễn Thị Thu Thủy chia sẻ.
Giảng đường ĐH Bách khoa Hà Nội. Ảnh: NTCC |
Nhấn mạnh đến nội dung của 6 tiêu chuẩn và 26 tiêu chí như trong dự thảo Thông tư đề cập, GS.TS Vũ Văn Yêm ghi nhận, hầu hết tiêu chuẩn, tiêu chí phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Ngoài ra, có sự khác biệt trong tất cả tiêu chuẩn, tiêu chí hiện nay là có đối sánh những bộ tiêu chuẩn, tiêu chí của nước ngoài để hội nhập quốc tế, song cũng có những đặc thù của Việt Nam.
Tuy nhiên, theo GS.TS Vũ Văn Yêm có 1 - 2 tiêu chuẩn, tiêu chí cần cân nhắc thêm để đảm bảo phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam. Chẳng hạn như tiêu chí về tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ, tính trên số giảng viên toàn thời gian.
Cụ thể: Đạt trên 20% và từ năm 2025 đạt trên 25% đối với cơ sở đào tạo không đào tạo tiến sĩ; trên 10% đối với các trường chuyên ngành đặc thù. Đạt trên 40% và từ năm 2025 đạt trên 50% đối với cơ sở đào tạo có đào tạo tiến sĩ; trên 20% đối với các trường chuyên sâu nghệ thuật hoặc thể dục, thể thao có đào tạo tiến sĩ. “Tất nhiên, tiêu chí càng cao thì càng tốt, nhưng cần có lộ trình phù hợp để nâng dần và bảo đảm tính khả thi”, GS.TS Vũ Văn Yêm nêu quan điểm.
GS.TS Phạm Hồng Quang góp ý thêm, tiêu chuẩn 3 quy định về điều kiện dạy và học nên bổ sung hoặc sửa đổi theo hướng phổ quát hơn. Chẳng hạn, có thể sử dụng cụm môi trường giáo dục; bởi cụm từ này bao hàm cơ sở vật chất, điều kiện dạy – học và cả mối quan hệ bên trong của cơ sở đào tạo.
Chủ tịch Hội đồng Đại học Thái Nguyên nhấn mạnh, trên cơ sở thực hiện Chuẩn, các cơ sở GDĐH sẽ rà soát, củng cố điều kiện đảm bảo chất lượng và hoàn thiện hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong của đơn vị. Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT cần rà soát, chỉnh sửa các quy định về kiểm định để việc thực hiện trong thời gian tới đảm bảo cơ sở GDĐH đạt chuẩn kiểm định theo từng giai đoạn 5 năm nhưng cũng đồng thời phải đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu của Chuẩn.
Theo GS.TS Phạm Hồng Quang, quy định trên nhằm tránh trường hợp có một số cơ sở GDĐH đạt chất lượng kiểm định nhưng khi thực hiện thanh tra, kiểm tra lại phát hiện chưa đáp ứng các quy định tối thiểu về các mặt hoạt động của cơ sở GDĐH theo quy định của pháp luật.
Ở nhiều nước trên thế giới, thông thường kiểm định là bộ phận độc lập với cơ quan quản lý Nhà nước. Còn Chuẩn cơ sở GDĐH là công cụ để quản lý Nhà nước theo định hướng chung. Chuẩn này có nhiều ý nghĩa, mục tiêu khác, chẳng hạn như để quy hoạch mạng lưới. - GS.TS Vũ Văn Yêm