Gửi bình luận
Chỉ cần châm lửa, thổi hơi thì khói ra mù mịt. Con cúi bằng rễ gừa vẫn được ưa chuộng hơn cả vì khói nhiều, cháy chậm mà đặc biệt nếu có tàn lửa bay ra cũng sẽ tắt rất nhanh, không lo cháy rừng.
Một thời gian cách đây hơn mười năm, người ta còn sáng tạo ra cả bình phun khói bằng nhôm cứng hoặc inox, có tay vịn, đựng rễ gừa hoặc xơ dừa vào trong rồi gắn thêm cả quạt gió công suất nhỏ chạy pin.
Khi đốt đồ cháy trong bình, bật công tắc lên thì quạt sẽ tạo khói rất tốt, mặc sức đuổi cả tổ ong bự đang lăm le đánh kẻ lấy mật của chúng.
Tuy nhiên, với những thợ lành nghề, con cúi vẫn được sử dụng tiện hơn bình phun khói vì sau khi tạo khói rồi dễ dàng... đưa con cúi lên miệng cắn để hai tay rảnh rang, tiện cắt tàng ong lấy mật.
Khi xác định tổ ong đang hiền tính, thợ ăn ong chỉ cần tiếp cận, thổi khói mịt mù để đàn ong di tản rồi có thể dùng dao cắt tổ ong.
Kinh nghiệm ăn ong hơn nhau ở chỗ lấy mật sao để ong tiếp tục về, và lần sau được mật nhiều hơn lần trước. Những người giỏi ăn ong có thể lấy mật ở một kèo đến 6, 7 lần, có khi được cả chục lần.
Bí quyết khi khai thác tổ ong lần đầu, người thợ sẽ xác định rõ phần khúc mật nằm ở hướng đầu kèo, sau đó sẽ cắt tách rời phần tàng ong và khúc mật ra.
Tiếp đó, họ mới cắt dọc theo thân kèo để tách hẳn phần mứt ong bám với dạ kèo, rồi dùng đường dao thứ ba tách phần mật với phần tàng ong còn lại.
"Thường phải cắt theo tam giác, hình mỏ con chim ké. Và khi cắt xong phải cắt luôn khoảng 1/3 tàng ong và dọn gọn gàng lại tàng ong còn lại trên tổ để tránh gió thổi làm gãy. Con ong sẽ tiếp tục bám tàng mà làm mật ngược trở lại từ tàng ong lên đến dạ kèo", tiến sĩ Ấn nói chi tiết.
Những lần sau đó, quan trọng nhất là người thợ phải biết cách chỉnh sửa, nối lại tàng ong sao cho vững chãi nhất.
Có thể dùng thêm dây cột phần tàng còn lại sao cho dính chặt thân kèo. Bởi chỉ cần phát hiện tổ đã yếu, có khả năng rơi ra, bầy ong sẽ bỏ tổ mà đi chứ không xây dựng thêm nữa.
Cũng theo kinh nghiệm chung của dân ăn ong rừng U Minh Hạ, sau khi lấy mật mà biết cách chỉnh sửa, tạo thế đẹp để con ong yên tâm tiếp tục làm tổ, thì lượng mật lấy lần sau sẽ còn dồi dào hơn lượng mật đã lấy trước đó.
"Quá trình lấy mật, nếu phát hiện đoạn nào đã có con sâu ong thì phải dùng dao khoét bỏ phần đó đi, kẻo nó uống hết mật. Con kiến con mối gì tới gần tổ thì đã bị đám ong thợ nó cắn chết.
Chỉ có con sâu ong là tự sinh ra rồi sống luôn trong tàng ong. Thường nó dài khoảng 3 phân, to như đầu đũa, mình nó mang áo như bông vải trắng tinh.
Một kinh nghiệm quan trọng nữa là khi phát hiện tổ ong chúa sinh ra dưới đáy tàng ong thì phải ngắt nó ra khỏi tổ liền.
Nếu để, con ong chúa này ra đời, thì con ong chúa cũ sẽ dẫn đám thợ giỏi trước đó của nó bay đi làm tổ khác, chỉ để lại tàng tổ cũ cho con ong chúa và đám thợ mới nở trong tổ một số ít thức ăn.
Như thế thì tổ ong sẽ mất chất lượng. Không có ong chúa mới, chúng cứ tiếp tục xây tổ, đưa mật về hoài", thợ ăn ong Trần Văn Nhì, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, chia sẻ.
----------------------
"Lâu lắc rồi, người ăn ong được gọi là phong ngạn. Tại người ta đi trong rừng, nhắm theo hướng gió đi nên gọi vậy. Mỗi nhóm thợ rừng đi ăn ong gọi là đoàn phong ngạn".
Kỳ tới: Những đoàn phong ngạn đi theo gió rừng
