Hà Nội dự kiến tăng giá dịch vụ thu gom rác sinh hoạt lên tới 43.000 đồng/người/tháng từ năm 2026.
Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh lượng rác đô thị tăng mạnh, áp lực xử lý ngày càng lớn và công tác phân loại rác vẫn đang ở giai đoạn thí điểm.
Hà Nội đang lấy ý kiến người dân và các tổ chức liên quan về Dự thảo Quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Theo dự kiến, mức giá sẽ được điều chỉnh tăng dần trong 2 năm tới, với mức cao nhất lên tới 43.000 đồng/người/tháng từ năm 2026.
Quyết định này đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ người dân, chuyên gia và các cơ quan quản lý, khi thành phố đứng trước thực trạng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) ngày càng gia tăng.
Theo ông Hồ Kiên Trung, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến 30/6/2025, tổng lượng CTRSH phát sinh trong cả nước khoảng 69,4 nghìn tấn/ngày, trong đó tỷ lệ xử lý đạt 91%.
Khu vực đô thị phát sinh 37,25 nghìn tấn/ngày, xử lý đạt 97,28%; khu vực nông thôn phát sinh 32,15 nghìn tấn/ngày, xử lý đạt 80,5%, trong đó chôn lấp khoảng 59,32%, giảm 30% so với năm 2012. Lượng chất thải tại Hà Nội hiện đạt khoảng 7.300 tấn/ngày, trong khi TPHCM phát sinh khoảng 14.000 tấn/ngày, tổng cộng chiếm khoảng 23% lượng rác thải của cả nước.
Các chuyên gia nhận định, số liệu này cho thấy, dù tỷ lệ xử lý rác đô thị đã đạt gần 100%, nhưng khối lượng rác phát sinh liên tục tăng và áp lực xử lý ngày càng lớn. Việc nâng giá thu gom rác không chỉ nhằm bù đắp chi phí vận hành mà còn là bước cần thiết để nâng cao chất lượng dịch vụ và khuyến khích người dân tham gia phân loại rác tại nguồn.
Về công tác phân loại CTRSH, Phó Cục trưởng Cục Môi trường cho biết, hiện các địa phương chủ yếu triển khai thí điểm ở quy mô nhỏ. Tính đến giữa năm 2025, 32/63 tỉnh, thành đã triển khai thí điểm phân loại rác.
Tại nông thôn, nhiều hộ gia đình tự xử lý rác bằng cách làm thức ăn chăn nuôi, làm chất độn chuồng, hoặc chôn lấp, đốt thủ công trong vườn. Một số địa phương như Hội An (Quảng Nam trước đây) và Phú Quốc đã thử nghiệm thu giá dịch vụ dựa trên khối lượng hoặc thể tích rác đã phân loại, nhằm tạo động lực cho người dân tham gia.
Hà Nội triển khai mô hình phân loại rác tại nguồn trên 5 quận từ tháng 6/2024: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng và Nam Từ Liêm (trước đây). Một số quận, huyện khác như Long Biên, Đông Anh, Gia Lâm, Ba Vì (trước đây) cũng chủ động thực hiện thí điểm để làm cơ sở đánh giá và nhân rộng. Tuy nhiên, theo ghi nhận, việc triển khai phân loại rác tại các khu dân cư vẫn gặp nhiều khó khăn, từ nhận thức của người dân đến hạ tầng thu gom chưa đồng bộ.
Trong khi đó, TPHCM xử lý CTRSH bằng các hình thức chôn lấp hợp vệ sinh, đốt không thu hồi năng lượng và sản xuất compost. Thành phố này đặt mục tiêu đến năm 2025, tỷ lệ xử lý rác bằng công nghệ hiện đại (đốt phát điện) và tái chế đạt ít nhất 80%, hướng tới 100% vào năm 2030.
Trước dự thảo tăng giá, nhiều hộ dân Hà Nội bày tỏ lo lắng. Chị Lan, cư dân quận Cầu Giấy, chia sẻ: “Mức tăng từ 6.000 đồng lên 43.000 đồng/người/tháng là khá cao. Chúng tôi hiểu cần nâng chất lượng dịch vụ, nhưng cần lộ trình hợp lý để tránh áp lực tài chính cho người dân”.
Được biết, giá dịch vụ thu gom rác tại Hà Nội áp dụng theo Quyết định 54/2016/QĐ-UBND, mức 6.000 đồng/người/tháng tại các phường (tương đương 24.000 đồng/hộ 4 người) và 3.000 đồng/người/tháng tại các xã (tương đương 12.000 đồng/hộ 4 người). Với dự thảo mới, mức giá tăng dần trong 2 năm tới, đạt 43.000 đồng/người/tháng từ năm 2026, tương đương khoảng 172.000 đồng/hộ 4 người.
Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, việc điều chỉnh giá dịch vụ là cần thiết để đảm bảo chi phí vận hành, thu gom, vận chuyển và xử lý rác bền vững, đồng thời khuyến khích các địa phương phân loại rác tại nguồn. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng lưu ý Hà Nội cần xây dựng lộ trình tăng giá hợp lý, minh bạch, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ để người dân đồng thuận.
Các chuyên gia môi trường khẳng định, ngoài việc tăng giá dịch vụ, nâng cao ý thức phân loại rác tại nguồn, phát triển công nghệ xử lý hiện đại và tái chế, cùng với sự đồng thuận của người dân là yếu tố quyết định để quản lý CTRSH hiệu quả. Hà Nội cần tham khảo các mô hình thành công tại Hội An, Phú Quốc và TPHCM để triển khai đồng bộ, vừa đảm bảo vệ sinh môi trường, vừa phù hợp với khả năng chi trả của người dân.
Bên cạnh đó, việc triển khai đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý rác, bao gồm các bãi trung chuyển, xe chuyên dụng, nhà máy xử lý hiện đại, sẽ quyết định mức độ thành công của chính sách tăng giá. Chuyên gia nhấn mạnh, nếu nâng giá mà chất lượng dịch vụ không được cải thiện, sự phản ứng từ người dân sẽ còn mạnh mẽ hơn, gây áp lực cho chính quyền và doanh nghiệp thu gom.
Việc tăng giá dịch vụ thu gom rác ở Hà Nội là bước đi cần thiết trong quản lý CTRSH hiện đại, phù hợp với xu hướng phát triển đô thị, song phải kết hợp với lộ trình, nâng cao ý thức cộng đồng và cơ sở vật chất đồng bộ để đạt hiệu quả bền vững.