Hành trình xóa mù, nâng dân trí từ cơ sở ở Đắk Lắk

Hành trình giữ vững chuẩn xóa mù chữ toàn tỉnh

Đắk Lắk, vùng đất có hơn 3 triệu dân (sau sáp nhập với Phú Yên) với 49 dân tộc anh em cùng sinh sống – trở thành điểm sáng trong công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ của khu vực duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên.

Theo báo cáo năm 2024 của Ban Chỉ đạo Xây dựng xã hội học tập tỉnh, toàn tỉnh đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2; 100% huyện, thị xã, thành phố (cũ) đều được công nhận duy trì bền vững chuẩn quốc gia.

TS Lê Thị Thanh Xuân - Giám đốc Sở GD&ĐT, Phó Trưởng ban Chỉ đạo Xây dựng xã hội học tập tỉnh, cho biết: “Đắk Lắk luôn xem công tác xóa mù chữ là nền tảng cho phát triển con người, là bước khởi đầu của xã hội học tập. Từ đó, mỗi công dân đều có cơ hội học tập, làm việc và cống hiến trọn đời”.

Cùng với đó, tỉnh Đắk Lắk cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn về điều kiện kinh tế, dân cư phân tán, trong đó có đông đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống người dân còn nghèo, ý thức học tập của một bộ phận nhân dân chưa cao. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học dù được đầu tư nhưng vẫn thiếu và chưa đồng bộ, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Tỷ lệ trường học kiên cố hóa còn thấp; chất lượng giáo dục giữa các vùng có sự chênh lệch đáng kể. Chính sách hỗ trợ học sinh dân tộc thiểu số tuy được quan tâm song chưa đủ để khắc phục khó khăn. Tình trạng thiếu giáo viên, nhất là giáo viên mầm non, Tin học và tiếng Anh cấp tiểu học, vẫn ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy học.

Bên cạnh đó, công tác xã hội hóa, tự chủ và phân cấp quản lý còn vướng mắc; hướng nghiệp, phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS triển khai chưa đồng đều; tỷ lệ học sinh lưu ban ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn cao, tác động trực tiếp đến kết quả phổ cập giáo dục và xóa mù chữ (PCGD-XMC).

Trước những hạn chế trên, tỉnh Đắk Lắk tập trung nhiều giải pháp đồng bộ: tăng cường đầu tư cơ sở vật chất trường lớp, ưu tiên vùng sâu, vùng xa; sắp xếp mạng lưới trường lớp hợp lý, huy động tối đa trẻ trong độ tuổi đến trường. Ngành Giáo dục chủ động tham mưu bổ sung biên chế, bồi dưỡng, luân chuyển giáo viên còn thiếu; triển khai các chính sách hỗ trợ giáo viên vùng khó; đẩy mạnh phong trào xã hội hóa, khuyến học, khuyến tài. Cùng với đó, tỉnh chú trọng nâng cao hiệu quả công tác PCGD, cập nhật dữ liệu kịp thời trên phần mềm quản lý PCGD–XMC; củng cố Ban Chỉ đạo xây dựng xã hội học tập các cấp, tăng cường trách nhiệm của chính quyền, nhà trường và cộng đồng trong việc duy trì, nâng chuẩn PCGD-XMC bền vững.

“Trái tim” xã hội học tập ở Ea Kar

Minh chứng sinh động cho phong trào này là Trung tâm học tập cộng đồng xã Ea Kar, nơi được ví như “trái tim” của xã hội học tập ở cơ sở. Sau sáp nhập, xã Ea Kar có diện tích gần 200km² với 88.000 dân thuộc 23 dân tộc, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 25%.

Từ năm 2022, trung tâm mở nhiều lớp xóa mù chữ, bổ túc văn hóa, giúp hàng chục học viên biết đọc, biết viết, tự tin hòa nhập.
Chị H’ Ni Ayũn (buôn Ea P’lăng) kể: "Ngày biết đọc, biết viết, tôi được cử đi học tập huấn trồng cà phê. Nhờ biết chữ, tôi tự đọc tài liệu, xem video hướng dẫn để làm đúng quy trình, cà phê sai trái hơn. Cuộc sống đỡ vất vả, con cái được học hành đầy đủ”.

Còn chị H’ Hương Niê (buôn Ea Sưk) chia sẻ: “Biết chữ rồi, đi làm giấy tờ hay đọc hồ sơ ở xã dễ hơn. Khi con học, mình cũng đọc theo, vừa học vừa dạy lại cho con”.

Theo ông Nguyễn Tiến Thương - Phó Giám đốc Trung tâm học tập cộng đồng xã Ea Kar, trung tâm không chỉ mở lớp xóa mù chữ mà còn tổ chức hàng trăm buổi tập huấn về kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe, nuôi dạy con và phòng chống tệ nạn xã hội.

“Trung tâm học tập cộng đồng không chỉ dạy chữ, mà còn dạy cách thích ứng và làm chủ trong kỷ nguyên số. Khi người dân biết tự học, tự tìm hiểu và áp dụng tri thức, thì cả cộng đồng sẽ cùng tiến bộ”, ông Thương nói.

Xóa mù chữ ở Đắk Lắk – những con số ấn tượng (số liệu năm 2024)

100% đơn vị cấp huyện (cũ) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2; 1.457.123 người trong độ tuổi 15–60, tỷ lệ biết chữ đạt 96,43%; hơn 1,36 triệu người biết chữ mức độ 2 (tương đương hoàn thành Tiểu học).