Về đào tạo giảng viên ĐH, cần gắn liền với chất lượng đào tạo tiến sĩ. Nếu không nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, Việt Nam sẽ không có giảng viên đại học giỏi. Bài toán này trong thể chế, trong chính sách cũng cần có những ưu tiên.
Tự chủ không chạy theo số lượng
Nhìn cơ chế tự chủ như một động lực để nâng cao chất lượng giáo dục ĐH, GS.TS Trần Diệp Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Y Dược TPHCM, cho rằng, cần bảo đảm đủ số lượng nhưng chất lượng nhân lực cũng cần được đặc biệt coi trọng. Đơn cử ở ngành y, theo lộ trình nhân lực y tế đến năm 2030 của Việt Nam cơ bản đạt được, không cần tăng số lượng nên phải tăng chất lượng. Trong giai đoạn tới, quy định mở ngành, mở trường, cơ chế, chính sách phát triển nguồn nhân lực cho ngành… phải đồng bộ, nhất quán, cốt lõi. Theo ông Tuấn, nhìn rộng ra, thúc đẩy tự chủ ĐH đúng nghĩa chính là thúc đẩy các cơ sở giáo dục ĐH tập trung vào chất lượng. Vấn đề là cơ chế, chính sách phải để các trường thoát khỏi “mũ” đơn vị sự nghiệp công lập theo kiểu quản lý bao cấp.
Theo giám đốc ĐH Đà Nẵng, PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, trong bối cảnh hiện nay, cần đặt tự chủ ĐH làm trung tâm trong vấn đề xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách. Theo đó, hệ thống pháp luật cần đồng bộ, nhất quán, tính tới yếu tố đặc thù của các trường ĐH trong số các đơn vị sự nghiệp công lập, tính đến vai trò sở hữu, vai trò bộ chủ quản đối với các cơ sở giáo dục ĐH tư thục.
Ông Vũ cho rằng, để khắc phục hạn chế, bất cập, thúc đẩy kiến tạo, đổi mới tự chủ ĐH trở thành khâu đột phá, động lực mới để phát triển, cần một loạt nhóm giải pháp trọng tâm. Trong đó, trước hết là nâng cao nhận thức, hoàn thiện pháp lý về tự chủ ĐH. Ở đây, cần hoàn thiện pháp lý tự chủ ĐH tiếp cận trên quan điểm về chủ sở hữu. Cơ chế, chính sách về đổi mới tự chủ ĐH không những cần đáp ứng mục tiêu, sứ mệnh, tầm nhìn của cơ sở giáo dục ĐH mà phải bám sát yêu cầu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng-an ninh, đặc biệt là chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng, tự chủ ĐH hiện còn nhiều vướng mắc về thể chế, chính sách. Vướng mắc lớn nhất là tự chủ của cơ sở giáo dục ĐH áp dụng các quy định như đơn vị sự nghiệp công lập khác, chưa có chính sách, cơ chế đặc thù. Thời gian tới, cần tạo được hành lang pháp lý để tự chủ ĐH thực sự có chiều sâu. Từ đó rà soát cơ chế, chính sách, hệ thống pháp luật, nhìn nhận những chồng chéo, cản trở, mâu thuẫn để sửa đổi, mở đường cho tự chủ ĐH bứt phá, nâng cao chất lượng.