Về bản chất môn Lịch sử rất hay, học sinh rất thích nhưng sợ học. Với kinh nghiệm của tôi, để học sinh yêu thích, giáo viên cần yêu, hiểu lịch sử. Chỉ khi giáo viên yêu (tâm huyết), hiểu (chuyên môn vững vàng) thì tự khắc có nhiều cách để học sinh yêu thích, kéo gần lại việc thích sử của học sinh và yêu cầu dạy sử của xã hội.
Cô Nguyễn Minh Giang. |
Đối với học sinh, thi trắc nghiệm sẽ không phải nhớ máy móc như thi tự luận và bớt sợ môn Lịch sử vì không phải học thuộc, nhồi nhét. Các câu hỏi có độ tin cậy cao hơn, khả năng đoán mò hay may rủi ít hơn khi số phương án lựa chọn tăng lên, học sinh buộc phải xét đoán, phân biệt rõ ràng trước khi trả lời câu hỏi, khắc phục tình trạng học lệch, học tủ, phát huy hết năng lực.
Bài trắc nghiệm gồm nhiều câu trả lời có giá trị cao hơn nên có thể dùng để đo những mức tư duy khác nhau của học sinh như: Khả năng nhớ, suy diễn, tổng quát hóa cao. Bên cạnh đó, điểm số bài trắc nghiệm khách quan không phụ thuộc vào các yếu tố như phẩm chất của chữ viết, khả năng diễn đạt của học sinh.
Bài thi diễn ra nhanh gọn, học sinh không phải trình bày cách làm. Số lượng câu hỏi lớn nên có thể bao quát được kiến thức toàn diện; việc chấm điểm trở nên đơn giản, có thể sử dụng phiếu chấm, máy để chấm cho kết quả rất nhanh và đảm bảo được tính công bằng, khách quan.
Tuy nhiên với thi trắc nghiệm, đâu đó có học sinh chưa thể hiện được tính sáng tạo, logic, sự thông minh, sự khéo léo. Với các em có óc sáng tạo, khả năng tư duy tốt có thể tìm ra những câu trả lời hay hơn đáp án. Cùng với đó, hình thức thi này gây tốn kém giấy mực để in và mất nhiều thời gian để thí sinh đọc nội dung câu hỏi.
Học sinh thêm yêu thích môn Lịch sử hay không phụ thuộc một phần vào thầy cô. Giáo viên tâm huyết sẽ truyền được tinh thần mê lịch sử cho học sinh, hướng các em từ bài học vào cuộc sống thường ngày. Thầy cô có thể xây dựng tình huống khởi động nhằm kích thích sự chú ý, tính tò mò, nhu cầu học tập của học sinh ngay từ đầu hay sử dụng ngôn ngữ sinh động, giàu hình ảnh có sức truyền cảm.
Cô Nguyễn Thị Lan Hương. |
Môn Lịch sử được chuyển từ thi tự luận sang hình thức trắc nghiệm từ năm học 2016 – 2017. Hình thức này tiết kiệm thời gian thi, coi và chấm thi đồng thời kiểm tra được kiến thức toàn diện của học sinh, tránh học tủ, học lệch. Bên cạnh đó còn chấm điểm nhanh, dễ dàng. Học sinh có cơ hội đạt điểm cao hơn thi tự luận và hạn chế tiêu cực trong phòng thi vì thời gian cho mỗi câu trung bình chỉ khoảng hơn một phút, kết quả khách quan.
Tuy nhiên, để làm được những câu trắc nghiệm khó, đòi hỏi học sinh phải hiểu bài rộng và sâu. Hình thức này hạn chế khả năng tư duy, bởi nhiều học sinh không nắm chắc, thiếu và yếu trong khả năng suy luận, phân tích, đánh giá một vấn đề lịch sử. Thi trắc nghiệm khó đánh giá khách quan năng lực học sinh, đặc biệt là năng lực vận dụng, liên hệ kiến thức lịch sử. Nhất là, vẫn còn học sinh lười học có tư tưởng chọn bừa khi thi.
Vậy cần làm gì để học sinh yêu thích môn Lịch sử? Để làm được điều đó thật không dễ. Tuy nhiên, mỗi giáo viên, tùy thuộc vào môi trường học tập, đối tượng học sinh cụ thể để có thể áp dụng những biện pháp khác nhau.
Đơn cử như hình thành cho học sinh ý thức đúng đắn trong việc học tập và nghiên cứu môn Lịch sử. Để các em thấy rằng học lịch sử không chỉ để biết về cội nguồn, truyền thống lịch sử và văn hóa dân tộc, mà còn học cách trân trọng quá khứ, biết cách giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc cũng như học các giá trị đạo đức, lẽ sống của nhân loại.
Đồng thời, người dạy cần tạo không khí học tập thoải mái, tránh căng thẳng qua việc gắn với trải nghiệm thực tế (tham quan các di tích, nói chuyện với nhân chứng lịch sử); giáo cụ trực quan phong phú, sinh động: Hình ảnh, video, mô hình... Giáo viên có thể tích hợp với các môn học khác để học sinh có thể vận dụng kiến thức lịch sử vào các môn học và ngược lại. Qua đó, giúp các em ghi nhớ kiến thức lịch sử một cách nhanh nhất, lâu nhất bằng sơ đồ tư duy, bản đồ, trò chơi...
Đặc biệt, bản thân giáo viên cũng không ngừng học tập, tìm hiểu để có kiến thức sâu rộng, chuẩn bị bài giảng cẩn thận chu đáo, nhuần nhuyễn. Giáo viên cần thể hiện được cảm xúc - thổi hồn vào mỗi tiết học. Quan trọng và quyết định nhất là giáo viên phải thực sự có tâm huyết, yêu nghề, yêu bộ môn, có trách nhiệm với học sinh từ đó mới tạo tình cảm dẫn đến ý thức, thái độ tích cực học bộ môn của các em.
Tiếc nuối bài thi môn Lịch sử
Em Nguyễn Viết Khôi Nguyên. |
“Em bất ngờ khi là thủ khoa khối C00 toàn quốc với tổng điểm 29,5 (Địa lý 10, Ngữ văn 9,75, Lịch sử 9,75). Trong 3 môn, em tiếc nuối nhất bài thi môn Lịch sử vì đã làm sai một câu về chiến thắng Điện Biên Phủ trên không.
Khi học, quan trọng nhất vẫn phải nắm vững kiến thức cơ bản. Với những câu hỏi vận dụng hoặc vận dụng cao hoặc những câu làm sai em sẽ dùng một quyển vở để ghi lại. Với môn Lịch sử và Địa lý, em không đi học thêm, chỉ học trực tuyến.
Nguyên tắc của em chỉ được làm sai câu hỏi một lần, lần sau quay lại không được phép làm sai nữa. Mọi người thường thấy 3 môn (Văn, Sử, Địa) kiến thức rất nhiều, tuy nhiên khi học nghiêm túc ngay từ đầu thì bản thân em thấy lượng kiến thức không quá nhiều, tương đương môn Toán và Tiếng Anh”. - Nguyễn Viết Khôi Nguyên - Trường THPT Nguyễn Văn Cừ, Bắc Ninh