Nhiều nơi cũng co cụm, không dám quyết, dám làm
Thực tế, nhìn rộng ra, tình trạng sợ sai, sợ rủi ro, không dám quyết, dám làm không chỉ là chuyện riêng của TPHCM mà diễn ra ở nhiều nơi, nhiều chỗ, từ Trung ương cho đến địa phương.
Trong báo cáo của một số bộ, ngành, địa phương, đơn vị gần đây, cụm từ: “sợ sai, sợ trách nhiệm, sợ rủi ro dẫn đến cán bộ, công chức không dám quyết, dám làm” chưa khi nào lại xuất hiện với tần suất dày đặc như bây giờ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân được nêu ra để giải thích cho tình trạng thiếu thuốc, vật tư thiết bị y tế ở các bệnh viện chậm khắc phục; có tiền mà không tiêu được, giải ngân vốn đầu tư công chậm trễ, hay “băng giá” bất động sản…
“Ai chậm trễ, ai tránh né, ai trì trệ, ai thiếu trách nhiệm, ai sợ sai phạm, ai không dám làm, thận trọng quá mức, cầu an…, chúng tôi có biện pháp hết, báo cáo thay đổi cầu thủ, thậm chí thay đổi thi đua luôn. Đã triển khai. Huấn luyện viên yếu thay đổi luôn”.
Ông Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TPHCM
Tại cuộc làm việc của Tổ công tác số 1 của Thủ tướng Chính phủ về giải ngân vốn đầu tư công đối với 17 đơn vị, trong đó có Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính, Thanh tra Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội..., các địa phương: TPHCM, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, thành phố Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, cho thấy kết quả hết sức lo ngại, khi trong quý I có đến 13/17 đơn vị chưa giải ngân được đồng nào.
Vậy vì sao mà tình trạng sợ sai, sợ rủi ro không dám quyết, dám làm, dám đột phá lại có chiều hướng gia tăng trong những năm gần đây? Chuyên gia kinh tế Võ Đại Lược cho rằng, nguyên nhân chính là hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, còn nhiều vướng mắc, mâu thuẫn, dẫn đến rủi ro giữa đúng và sai.
Thứ hai, là thời gian qua khi kỷ luật, kỷ cương được siết chặt; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực nghiêm minh, “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ” thì cán bộ không dám làm sai nữa. Thứ ba, trong khi khối lượng công việc phải giải quyết có xu hướng tăng thì tiền lương cơ bản vẫn thấp, dẫn đến cán bộ không có động lực để hành động.
“Việc nhiều, lương thấp; làm thì rủi ro; tiêu cực, tham nhũng thì không dám nữa… Tất cả những cái đó khiến cán bộ, công chức co lại, không còn động lực để làm việc”, ông Lược phân tích.
Tại tờ trình xây dựng dự thảo Nghị định khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, Bộ Nội vụ cũng thừa nhận, thực tiễn lãnh đạo, quản lý, điều hành công việc của không ít cán bộ còn nhiều khó khăn, trở ngại, vướng mắc do một số quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước còn chưa hoàn thiện, thậm chí nhiều quy định pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu tính thống nhất, đồng bộ hoặc liên thông, không còn phù hợp với thực tiễn.
Nhiều vấn đề mới nảy sinh, chưa có tiền lệ, chưa được quy định, chưa có kinh nghiệm, dễ gây rủi ro, sai sót. Điều này khiến cho cán bộ nói chung, cán bộ lãnh đạo, quản lý nói riêng lo ngại bị xem xét trách nhiệm hình sự hoặc xử lý kỷ luật khi có khuyết điểm, vi phạm, hạn chế, thiếu sót.
Trong phiên thảo luận về kinh tế, xã hội tại Quốc hội (tháng 10/2022), đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Phó đoàn đại biểu tỉnh Bình Thuận) cho biết, có cán bộ tâm sự với ông “thà đứng trước hội đồng kỷ luật còn hơn đứng trước hội đồng xét xử”. Tất cả những điều trên cho thấy, nỗi sợ rủi ro đang đè rất nặng lên đội ngũ cán bộ. Đây chính là một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến sự trì trệ, tăng trưởng kinh tế suy giảm, nhất là ở những đầu tàu kinh tế của cả nước và ở những nơi “dính” nhiều đến các vụ án, vụ việc.
Tại cuộc làm việc với TPHCM, ngày 16/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị: TPHCM động viên, khuyến khích người dám nói, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. “Tức là phải bảo vệ cả người dám nói nữa, chứ không phải chỉ dám nghĩ, dám làm. Có những cái không đúng phải nói lại, chưa đúng thực tế phải nói nhiều lần”, Thủ tướng lưu ý, đồng thời yêu cầu thành phố phải rà soát lại công tác cán bộ, tiến hành điều chuyển, thay đổi, xử lý tránh hai khuynh hướng sợ trách nhiệm không dám làm, hoặc tiêu cực, tham nhũng, những vụ việc kéo dài.
(Còn nữa)