Gửi bình luận
Giá trị thực sự của danh hiệu học sinh giỏi THCS cấp tỉnh là gì khi không đi kèm chế độ ưu tiên xứng đáng vào lớp 10?
Quyết định không tổ chức kỳ thi học sinh giỏi THCS cấp tỉnh năm học 2025-2026 của Sở GD&ĐT Khánh Hòa được chú ý khi khơi lại một cuộc tranh luận âm ỉ lâu nay: Giá trị thực sự của danh hiệu học sinh giỏi cấp tỉnh/thành phố khi không đi kèm quyền lợi xét tuyển.
Lý do chính của việc tạm dừng là nhằm ổn định tổ chức, sắp xếp bộ máy và ưu tiên cho công tác dạy và học đại trà sau khi sáp nhập tỉnh. Tuy nhiên, dù xuất phát từ lý do khách quan và mang tính địa phương, lại đặt ra câu hỏi chung cho toàn ngành giáo dục.
Theo quy chế hiện hành của Bộ GD&ĐT (Thông tư số 03/VBHN-BGDĐT), học sinh đạt giải cấp tỉnh/thành phố không thuộc đối tượng được tuyển thẳng vào lớp 10 THPT. Việc tuyển thẳng chỉ áp dụng cho học sinh đạt giải cấp quốc gia và quốc tế.
Như vậy, học sinh giỏi THCS cấp tỉnh/thành phố không được tuyển thẳng vào lớp 10 THPT. Nhiều ý kiến cho rằng, như vậy là thiệt thòi cho học sinh, thiếu động lực phấn đấu.
Trong khi đó, mục đích tốt đẹp của kỳ thi học sinh giỏi THCS cấp tỉnh là nhằm phát hiện học sinh có năng lực, phẩm chất, tài năng, để được tiếp tục bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước mai sau.
Để đạt danh hiệu học sinh giỏi tỉnh/thành phố là sự nỗ lực rất lớn của các em và thầy cô giáo. Trước hết, các em phải vượt qua kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp xã (cấp huyện cũ), rồi tiếp đến được thầy cô bồi dưỡng để thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh/thành phố.
Những học sinh này phải trải qua quá trình học tập rèn luyện với dung lượng kiến thức lớn, khó, thời gian bồi dưỡng kéo dài. Nhưng đổi lại, phần thưởng cho sự nỗ lực này chỉ là một tấm giấy chứng nhận.
Từ đó, câu hỏi đặt ra là có nên tiếp tục tổ chức thi học sinh giỏi THCS cấp tỉnh/thành phố hàng năm như lâu nay?
Cũng không ít ý kiến đề nghị Bộ GD&ĐT, nếu không cho quy định tuyển thẳng cũng cần có chính sách cộng điểm trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 cho những học sinh đạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi các môn văn hóa THCS cấp thành tỉnh/thành phố.
Bởi, đây là sự ghi nhận xứng đáng cho thời gian và công sức đã bỏ ra, đồng thời là biện pháp hữu hiệu để vực dậy phong trào học sinh giỏi.
Các ý kiến này cho rằng nếu mục đích của kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh/thành phố là nhằm "phát hiện học sinh có năng lực, phẩm chất, tài năng, để được tiếp tục bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao" thì việc duy trì động lực là tối quan trọng.
Thiếu ưu tiên chính sách đã làm giảm sút nghiêm trọng động lực tham gia của học sinh. Nhiều giáo viên thừa nhận, họ phải chịu áp lực thành tích từ nhà trường nhưng lại phải kiên trì "vận động", "dụ dỗ" từng học sinh tham gia đội tuyển.
Phụ huynh cũng không quan tâm, mặn mà đến việc động viên, ủng hộ con học bồi dưỡng đi thi học sinh giỏi cấp THCS.
Bản thân tôi, từng rất áp lực phải có học sinh giỏi tỉnh khi được nhà trường phân công bồi dưỡng học sinh giỏi phân môn lịch sử. Bởi ngay từ khâu tuyển chọn học sinh để thành lập đội tuyển thì có rất ít học sinh tự nguyện tham gia. Nguyên nhân do không được tuyển thẳng hay cộng điểm trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10.
Thầy cô phải kiên trì định hướng, tư vấn, thậm chí là “dụ dỗ” để các em chịu học, chịu đăng ký tham gia đội tuyển. Sau đó, giáo viên dày công ôn thi, từ việc động viên tinh thần, đến việc ôn tập, giúp các em đủ kiến thức, kỹ năng và đi thi mới có giải.
Có học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp tỉnh là niềm tự hào vinh dự của thầy trò, nhà trường và gia đình. Nhưng đổi lại, các em chỉ nhận được giấy chứng nhận là… chấm hết.
Từ những bất cập trên, hai luồng ý kiến và đề xuất chính sách được đưa ra nhằm cân bằng giữa mục tiêu bồi dưỡng nhân tài và giảm tải áp lực thi cử.
Luồng ý kiến thức nhất là có chính sách ưu tiên thoả đáng như tuyển thẳng hoặc cộng điểm thi vào lớp 10.
Triệt để hơn nữa, luồng ý kiến bàn tới việc bỏ các kỳ thi như thi học sinh giỏi THCS cấp xã, tỉnh, cũng như kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10, nhằm giảm bớt áp lực thi cử cho học sinh cấp THCS.
Quyết định tạm dừng thi học sinh giỏi tại Khánh Hòa là một tín hiệu cho thấy sự linh hoạt trong quản lý giáo dục. Tuy nhiên, nó cũng là một lời nhắc nhở rằng, nếu chính sách không đi đôi với mục tiêu bồi dưỡng nhân tài, hệ thống giáo dục sẽ không đạt hiệu quả như kỳ vọng trong việc phát hiện và nuôi dưỡng những tài năng thực sự.
Vì vậy, các cơ quan chức năng liên quan cũng cần sớm lắng nghe và điều chỉnh để danh hiệu học sinh giỏi không chỉ là niềm tự hào lãng phí, mà là bệ phóng vững chắc cho tương lai của học sinh.
