Theo báo cáo của GI-TOC, Wagner hoạt động ở châu Phi trong ba lĩnh vực chiến lược chính thông qua các thực thể quân sự, kinh tế và chính trị liên kết với nhau.
- Hoạt động đánh thuê: Wagner đã hiện diện ở Sudan, Mali, Cộng hòa Trung Phi, Libya và trước đây ở Mozambique với tư cách là đối tác quân sự. Nhiệm vụ chủ yếu là hỗ trợ chính phủ chống các nhóm nổi dậy, phiến quân hoặc nội chiến.
- Chiến lược chính trị, cố vấn và ảnh hưởng: Wagner đưa ra các chiến lược và khuyến nghị cho các nhà lãnh đạo đối tác, triển khai chiến dịch gây ảnh hưởng chính trị.
- Hoạt động thương mại, chất xám và ngầm: Mạng lưới các công ty (chủ yếu là các công ty khai thác mỏ) có liên kết với Wagner theo đuổi lợi ích thương mại tại các nước được Wagner hỗ trợ về quân sự và chính trị. Một số nước cho phép Wagner tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên để được Wagner bảo vệ. Mức độ can dự của Wagner ít hay nhiều còn tùy quốc gia.
Các đối tác nhà nước gần gũi nhất của Wagner ở châu Phi là Sudan và Cộng hòa Trung Phi. Tại hai nước này, các thực thể của Wagner cắm rễ sâu, phát triển ảnh hưởng chính trị đáng kể, lợi ích kinh doanh lớn và phát triển mạnh vai trò của lính đánh thuê. Tại Cộng hòa Trung Phi, để đổi lấy quyền tiếp cận tài nguyên thiên nhiên (vàng, kim cương, gỗ), Wagner hỗ trợ về quân sự và chính trị để giúp nước này đối phó với các nhóm phiến quân.
Năm 2017, Wagner ký kết hợp đồng khai thác vàng đầu tiên ở Cộng hòa Trung Phi. Năm 2020, Wagner đã từng điều động lính đánh thuê đến nước này để kiểm soát một mỏ vàng khai thác thủ công, sau đó cải tạo thành khu liên hợp công nghiệp. Doanh thu từ khai thác mỏ tại Cộng hòa Trung Phi đã mang lại cho Wagner gần 1 tỉ USD. Các công ty vỏ bọc khai thác mỏ và gỗ bao gồm: Lobaye Invest, Midas Resources và Bois Rouge.
Báo cáo điều tra của sáng kiến "All Eyes on Wagner" vào năm 2022 đã phát hiện Công ty gỗ Bois Rouge đã được Sudan cấp phép khai thác gỗ kéo dài 30 năm tại một dải rừng nhiệt đới quý hiếm bậc nhất thế giới thuộc lưu vực sông Congo. Nếu 30% lưu vực sông Congo được khai thác, doanh thu tiềm năng từ khai thác gỗ có thể mang lại 890 triệu USD trên thị trường quốc tế...
Lính đánh thuê Wagner ở Syria Ảnh: SBU
Báo Financial Times (Anh) đã phân tích tài khoản của các công ty liên kết với Wagner do Prigozhin kiểm soát, trừ các doanh nghiệp bất động sản và ăn uống ở Nga. Kết quả được công bố vào tháng 2-2023 cho thấy trong bốn năm trước khi chiến sự bùng nổ ở Ukraine năm 2022, Wagner đã đạt doanh thu hơn 1/4 tỉ USD từ khai thác tài nguyên thiên nhiên trên thế giới.
Ngoài ra, Wagner còn có nguồn lợi từ dầu mỏ và khí đốt ở Trung Đông. Năm 2020, Công ty EvroPolis do Prigozhin kiểm soát ở Syria đã đạt doanh số 134 triệu USD với lợi nhuận ròng 90 triệu USD. Năm sau, doanh số có giảm nhưng vẫn đạt 92 triệu USD. Wagner sử dụng hàng xách tay và đá quý để thanh toán.
............
Trung cổ là thời kỳ vàng son của quân đánh thuê. Sau đó, lính đánh thuê bị cấm do quá lộng quyền. Đến giữa thế kỷ 20, các công ty quân sự tư nhân xuất hiện. Nghề lính đánh thuê tái xuất giang hồ với mô hình hiện đại hơn.
Kỳ tới: Từ nghề đáng kính đến nghề bị đả kích