Ở một số địa phương chưa có đủ khả năng thực hiện chương trình bữa ăn học đường, trẻ em từ các gia đình giàu có được khuyến khích mang theo hai hộp cơm trưa chia sẻ cho các bạn nghèo. Hoạt động này hoàn toàn tự nguyện. Các cộng đồng địa phương cũng được khuyến khích cung cấp thức ăn cho trẻ em tại lễ hội, buổi giao lưu văn hóa... Đây cũng là cách giúp các em tìm hiểu giá trị của món ăn địa phương.

Một suất ăn trưa với các món ăn truyền thống tại trường học Hàn Quốc.

Sau gần 20 năm triển khai, chương trình đã nâng cao trình độ học tập của học sinh Ấn Độ, góp phần làm tăng tỷ lệ trẻ em gái đến trường. Ước tính, hơn 87% trường công lập tại Ấn Độ đang được tài trợ cho chương trình.

Ông Bishow Parajuli, người đứng đầu Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc tại Ấn Độ, cho biết: Một đứa trẻ đói không thể tập trung học Toán, Tiếng Anh hay bất cứ môn học nào. Khi chương trình lần đầu được triển khai, tôi đã chứng kiến những đứa trẻ nuốt chửng từng thìa thức ăn nóng hổi. Tác động của việc bị đói đối với kết quả học tập của học sinh là không hề phóng đại.

Từ tháng 4/2022, chương trình đã hoạt động trở lại sau 2 năm gián đoạn vì đại dịch. Tuy nhiên, PM Poshan đã phải đối mặt với nhiều thách thức. Ở các vùng nông thôn, nhiều trường thiếu nguyên liệu thô như ngũ cốc, đậu lăng. Trong khi đó, tại các thành phố lớn, trường học chưa ký hợp đồng với các bếp ăn phục vụ trẻ em.

Để lấp đầy khoảng trống, nhiều tổ chức phi chính phủ, các nhóm tự lực đang tự phân phối bữa ăn học đường, dẫn đến kết quả không đồng đều. Đơn cử, tại Shankarwadi ở thành phố Mumbai, một số học sinh nhận được bữa ăn miễn phí thông qua “Dạy cho Ấn Độ”, chương trình hợp tác giữa các trường công lập thông qua hình thức đầu tư tư nhân.

Trong khi ở địa phương khác, giáo viên phải bỏ tiền túi để chuẩn bị bữa ăn cho học sinh. Sau đại dịch, nhiều đứa trẻ đến trường trông chờ vào bữa ăn học đường nhưng rồi phải thất vọng khi biết chương trình bị chậm triển khai.

Nhân viên nhà bếp phát thức ăn cho học sinh thành phố Tương Dương, tỉnh An Huy, Trung Quốc năm 2018.

Tăng cường giá trị của giáo dục

Còn tại Hàn Quốc, bữa ăn học đường đầu tiên được chuẩn bị vào năm 1953. Đến nay, chương trình này đã có nhiều thay đổi nhằm cải thiện chất lượng và trải nghiệm của học sinh.

Trong hệ thống trường công lập Hàn Quốc, học sinh thường ngồi ăn cùng giáo viên trong cùng một không gian. Điều này phù hợp với văn hóa mang đậm tính cộng đồng tại Hàn Quốc.

Bữa trưa của học sinh thường gồm một món canh, cơm và nhiều món ăn phụ (banchan) như kim chi, củ cải, rau trộn... Không chỉ phục vụ bữa trưa, các trường Hàn Quốc chuẩn bị bữa tối vì nhiều trường tổ chức học phụ đạo vào ban đêm. Nhiều học sinh ở trường từ 8 giờ sáng đến 10 giờ tối.

Đôi khi, nhà bếp cũng thay đổi thực đơn món ăn theo văn hóa phương Tây để tăng trải nghiệm cho học sinh như mì ống, khoai tây nghiền, bánh mì nướng kiểu Pháp... Các bữa ăn thường có kèm sữa, nước trái cây hoặc hoa quả.

Ước tính, tỷ lệ trường học phục vụ bữa ăn học đường tại Hàn Quốc đạt 100% vào năm 2013. 99,6% học sinh được ăn ít nhất một bữa trong ngày tại trường. Tính đến năm 2015, tất cả học sinh tiểu học tại Hàn Quốc được ăn trưa miễn phí. Chuyên gia dinh dưỡng được tuyển dụng và đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai chương trình bữa ăn học đường.

Hàn Quốc đang tiếp tục phát triển các kế hoạch giáo dục dinh dưỡng khác nhau. Mục tiêu chính của bữa ăn học đường và giáo dục dinh dưỡng là cải thiện sức khỏe học sinh, khuyến khích chế độ ăn truyền thống của Hàn Quốc và xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh cho học sinh.

Nhìn chung, tại nhiều quốc gia châu Á, các chương trình bữa ăn học đường được xây dựng tốt và tài trợ hợp lý, từ đó bảo vệ trẻ em chống lại nạn đói và tăng cường giá trị của giáo dục.

Theo ông Kevin Watkins, cựu Giám đốc điều hành Tổ chức Cứu trợ Trẻ em Vương quốc Anh (Save the Children), nhiều bằng chứng cho thấy ăn ở trường làm tăng tỷ lệ đi học, giảm tỷ lệ bỏ học và cải thiện kết quả học tập, đặc biệt là với những trẻ em khó khăn.