Trong khi bàn luận cần lựa chọn dẫn chứng tiêu biểu có trong đời sống xã hội để chứng minh cho các lập luận mà bản thân đã chỉ ra. Câu hai, viết bài văn Nghị luận văn học thường là cảm thụ về đoạn thơ hoặc đoạn trích văn xuôi trong tác phẩm truyện, kí, kịch; cũng có khi đề xác định một nội dung nghị luận cụ thể trong tác phẩm (hình tượng người lính/thiên nhiên/giá trị nhân đạo… trong đoạn thơ; hình tượng nhân vật/tình huống truyện/giá trị nhân đạo… trong tác phẩm truyện hoặc kịch).
Như vậy, nắm chắc được cấu trúc đề thi trên, thí sinh sẽ chủ động được thời gian làm bài và phương pháp ôn tập trong giai đoạn nước rút.
Tạo hứng thú
Thiết nghĩ, đối với bất kỳ môn học nào khi các em đã có hứng thú khám phá thì đều tạo ra được động lực để thành công. Riêng môn Ngữ văn điều này càng đặc biệt quan trọng vì yếu tố cảm xúc sẽ luôn tạo ra những bài văn xúc động, hấp dẫn và thuyết phục. Trong cấu trúc đề thi môn Ngữ văn có phần thi “Làm văn”, đây là phần thi kiểm tra khả năng hiểu biết, trưởng thành của học sinh qua việc bàn luận về một vấn đề xã hội cũng như việc cảm thụ một nội dung nào đó trong tác phẩm văn chương. Để làm tốt phần này, ngoài việc nắm chắc kiến thức cơ bản cũng như có những hiểu biết nhất định về các vấn đề xã hội, thí sinh rất cần có cảm hứng trong khi viết bài.
Tạo ra được sự hứng thú khi viết bài nó sẽ giúp cho người viết có một “mạch văn” thông suốt, cảm hứng nó giúp cho con chữ cứ thể được khơi thông và cứ thế tuôn chảy. Trước kỳ thi, các em thay vì nghĩ rằng, ngày mai đề sẽ ra tác phẩm nào, nội dung gì mà các em hãy nghĩ rằng, mình sẽ được “gặp gỡ”, khám phá những vấn đề mới mẻ. Như thế sẽ tránh được tâm lý lo lắng và thay vào đó là sự hứng khởi để làm bài. Nếu cảm xúc trước buổi thi Văn mà được như cảm xúc của lòng náo nức mong muốn trước giờ mình được gặp gỡ người mình yêu mến thì rất tuyệt vời. Đặc trưng của môn Ngữ văn nói chung và phần Làm văn nói riêng thì yếu tố cảm xúc vô cùng quan trọng. Có cảm xúc sẽ có sự hóa thân và liên tưởng tốt. Từ đó, giúp cho bài văn vừa mạch lạc vừa phát triển được dung lượng các luận điểm.
Tuy nhiên, các em khi viết bài cũng cần lưu ý, cảm xúc là cần nhưng việc tiết chế cảm xúc cũng rất quan trọng. Không phải chỉ vì quá tâm đắc với một luận điểm mà sa vào bàn luận, phân tích không có điểm dừng. Như thế lại thành lan man, dài dòng, không đúng trọng tâm và không đảm bảo được thời gian cho các luận điểm tiếp theo. Cảm xúc nhưng phải “quản trị” tốt cảm xúc trong khi viết văn là điều rất quan trọng mà thí sinh cần lưu ý.
Sáng tạo
Làm văn rất cần sự sáng tạo của người viết. Sáng tạo không chỉ ở mặt nội dung, mà còn sáng tạo ở cả hình thức trình bày. Bài văn cần có cách diễn đạt mới mẻ, tránh những cách diễn đạt theo khuôn sáo đến sáo rỗng. Cố gắng tìm tòi, lựa chọn những từ ngữ tinh tế, vận dụng hiệu quả các biện pháp nghệ thuật tu từ để thể hiện nội dung. Bên cạnh đó, thí sinh có những suy nghĩ sâu sắc, có chính kiến, có cảm thụ riêng cũng là yếu tố quan trọng để giám khảo đánh giá sự sáng tạo của bài viết. Sáng tạo trong quá trình làm bài còn thể hiện ở khả năng liên tưởng, so sánh vấn đề nghị luận của đề yêu cầu với những vấn đề tương đồng ở các tác phẩm khác.
Trong khi viết văn, những thí sinh có ý thức sáng tạo cũng là những thí sinh có được cảm hứng để viết bài. Thí sinh có thể hóa thân vào nhân vật, vào tình huống, vào chi tiết tiêu biểu… để sáng tạo. Sáng tạo nó khơi hứng, gợi hứng và chắp cánh cho ngòi bút thăng hoa. Cảm thụ về một đoạn thơ bất kỳ trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng mà thí sinh biết đặt mình vào chính nhà thơ trong nỗi nhớ “chơi vơi”, diết da về đồng đội cũ, đơn vị cũ, vùng đất cũ mình từng gắn bó, từng đi qua… thì mới cảm thụ sâu sắc được. Cảm thụ về nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân thì thí sinh phải hóa thân vào cuộc đời Mị để thấy hết được nỗi khổ đau cùng cực trước đó của cô, từ đó cảm nhận được tinh tế diễn biến tâm lý trong lòng Mị, cảm nhận được vẻ đẹp tiềm ẩn, khuất lấp trong Mị - khát khao hạnh phúc cháy bỏng, ý thức về thân phận bất hạnh, sức sống mãnh liệt…
Kỳ thi TN THPTQG đang đến gần, với một năm học cả thầy và trò gặp muôn vàn khó khăn nhưng với sự nỗ lực và học tập có phương pháp thì thành công sẽ đến. Trong giai đoạn nước rút này, yếu tố nỗ lực vượt qua những áp lực, những tâm lý thông thường trong khoảnh khắc chia tay, cũng như những cám dỗ của cuộc sống là những tiền đề quan trọng để các em vượt qua kỳ thi một cách tốt nhất.