Gửi bình luận
Các sao lùn nâu đôi khi được gọi là những “sao thất bại” vì chúng không đủ khối lượng để kích hoạt các phản ứng tổng hợp hydro. Tuy nhiên, không giống như các hành tinh khí khổng lồ, các sao lùn nâu đủ nặng để tồn tại dưới “sự kéo” bởi lực hấp dẫn từ các sao đồng hành của chúng.
“Lực hấp dẫn của các ngôi sao có thể khiến các thiên thể thể ở quá gần bị vỡ ra, nhưng sao lùn nâu này có mật độ cao, với khối lượng 80 lần khối lượng Sao Mộc bị nén vào kích thước của Sao Mộc,” Hallakoun nói. “Điều này cho phép nó tồn tại nguyên vẹn và tạo thành một hệ kép ổn định.”
Khi một hành tinh ở rất gần ngôi sao của nó, các lực hấp dẫn khác nhau tác động lên phía gần và phía xa của hành tinh có thể khiến chu kỳ quỹ đạo và chu kỳ tự quay của hành tinh trở nên đồng bộ. Hiện tượng này, được gọi là “khóa triều” (hay khóa thủy triều), sẽ khóa vĩnh viễn một mặt của hành tinh hướng về phía ngôi sao, tương tự như một mặt của Mặt Trăng luôn hướng về phía Trái Đất, trong khi mặt còn lại, còn gọi là “mặt tối” sẽ nằm ngoài tầm nhìn. Khóa thủy triều dẫn đến chênh lệch nhiệt độ cực lớn giữa bán cầu “ban ngày” bị bắn phá bởi bức xạ trực tiếp từ ngôi sao và bán cầu “ban đêm” luôn hướng ra bên ngoài, nhận được lượng bức xạ nhỏ hơn nhiều.
Bức xạ mạnh từ các ngôi sao của chúng khiến cho nhiệt độ bề mặt của các Sao Mộc nóng cực cao, và các tính toán của Hallakoun cùng các đồng nghiệp cho hệ kép sao lùn trắng - sao lùn nâu này cho thấy mọi thứ có thể nóng đến mức nào. Phân tích độ sáng của ánh sáng do hệ này phát ra, họ có thể xác định nhiệt độ bề mặt của sao lùn nâu ở cả hai bán cầu.
Họ phát hiện ra rằng, bán cầu ban ngày có nhiệt độ từ 7250 đến 9800 Kelvin (khoảng 7000 đến 9500 độ C), nóng bằng một ngôi sao loại A - những ngôi sao có thể nặng gấp đôi Mặt Trời - và nóng hơn hơn bất kỳ hành tinh khổng lồ nào được biết đến cho tới nay. Nhiệt độ của bán cầu ban đêm là từ 1300 đến 3000 Kelvin (khoảng 1000 và 2700 độ C), dẫn đến chênh lệch nhiệt độ cực lớn khoảng 6000 độ giữa hai bán cầu.
Một cái nhìn hiếm hoi vào một khu vực chưa được khám phá
Hallakoun nói rằng hệ mà bà và các đồng nghiệp phát hiện mang đến cơ hội nghiên cứu tác động của bức xạ cực tím cực mạnh lên bầu khí quyển của các hành tinh. Bức xạ như vậy đóng một vai trò quan trọng trong nhiều môi trường vật lý thiên văn khác nhau, từ các vùng hình thành sao, các đĩa khí nguyên thủy nơi các hành tinh được hình thành xung quanh các ngôi sao, cho đến khí quyển của chính các hành tinh. Bức xạ mạnh này là bức xạ có thể dẫn đến sự bốc hơi khí và phá vỡ các phân tử, có thể có tác động đáng kể đến quá trình tiến hóa của cả sao và hành tinh. Nhưng đó không phải là tất cả.
“Chỉ một triệu năm kể từ khi sao lùn trắng hình thành trong hệ này - một khoảng thời gian rất nhỏ trong thang thời gian thiên văn - chúng ta đã có được một cái nhìn hiếm hoi về giai đoạn đầu của loại hệ kép này”. Hallakoun nói. Bà cho biết thêm rằng trong khi sự tiến hóa của các sao riêng lẻ được biết khá rõ, thì sự tiến hóa của các hệ kép tương tác với nhau vẫn chưa được hiểu rõ.
“Các Sao Mộc nóng khác hoàn toàn với các hành tinh có thể sống được - chúng là nơi quá khắc nghiệt đối với sự sống”. Hallakoun nói. “Các quan sát quang phổ với độ phân giải cao trong tương lai của hệ này – trong điều kiện lý tưởng nếu được thực hiện với Kính thiên văn Không gian James Webb mới của NASA - có thể cho biết điều kiện bức xạ cao và nóng tác động như thế nào đến cấu trúc khí quyển, điều này có thể giúp chúng ta hiểu thêm về các ngoại hành tinh ở những nơi khác trong vũ trụ.”
Gia Linh
Theo Phys.org
