Mỹ: 6 tỷ USD đền bù có thể vẫn là… vô nghĩa

Nhà Sackler đã nâng đề nghị dàn xếp của họ lên 6 tỷ USD sau khi đưa ra mức 3 tỷ USD ở lần đầu tiên. Dù nói rằng sẽ không nâng thêm nữa nhưng rốt cuộc, các chủ sở hữu Purdue Pharma được cho rằng sẽ chấp nhận trả thêm từ 1 đến 2 tỷ USD cho thỏa thuận kể trên.

Phần lớn số tiền thanh toán này được chuyển tới các chương trình phòng ngừa và phục hồi cho những người nghiện thuốc opioid. Nạn nhân và gia đình họ sẽ nhận được từ khoảng 3.500 USD đến 48.000 USD cho mỗi yêu cầu bồi thường, sau khi đã trừ đi phí pháp lý.  

Kara Trainor, 42 tuổi, cựu vô địch thể dục dụng cụ, người được kê đơn OxyContin vì chấn thương thể thao ở tuổi 21, cho biết: “Tôi tin rằng đây là thỏa thuận tốt nhất mà chúng tôi sẽ nhận được”. Trainor nghiện opioid, và cả heroin. Cô cho biết, con trai cô sinh ra đã mắc hội chứng cai nghiện ở trẻ sơ sinh và đứa bé phải cai nghiện ma túy.

Trainor, người kiếm được 15 USD/giờ khi làm việc cho một nhóm cộng đồng giúp đỡ những người lạm dụng chất gây nghiện ở Kalamazoo, bang Michigan, cho biết: “Đối với tôi, tôi muốn điều này trở thành quá khứ”.

Cheryl Juaire, người đã mất hai con trai vì sử dụng thuốc opiod quá liều, ủng hộ việc dàn xếp nhưng cũng thông cảm với những gia đình phản đối. “Những người này đang bị tổn thương. Họ đã mất đứa con của mình. Một số chỉ muốn công lý”, Juaire nói. “Tôi cho rằng số tiền đền bù có thể giúp cứu nhiều mạng sống. Số tiền đó sẽ được sử dụng để một bà mẹ khác không phải chôn cất một hoặc hai đứa con của mình, như tôi”.

Kara Trainor, một nạn nhân nghiện opiod, cầm bức ảnh của con trai Riley trong phiên điều trần phá sản Purdue Pharma năm ngoái - Ảnh: AP.

Cái kết nào cho cuộc chiến?

Vào tháng 8 năm nay, Tòa án Tối cao đã bác kế hoạch phá sản của Purdue Pharma và đồng ý nghe lập luận của Bộ Tư pháp chống lại việc cấp quyền miễn trừ pháp lý cho nhà Sackler. Gia đình này chưa nộp đơn xin bảo hộ phá sản - chỉ có công ty của họ nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Nhà Sackler cho biết họ sẽ không đồng ý với thỏa thuận dàn xếp nếu không có lá chắn chống lại các vụ kiện dân sự trong tương lai.

Bên ngoài pháp đình, những tranh luận giữa các nạn nhân vẫn diễn ra. Vào tháng 6, Trainor, nữ vận động viên thể dục dụng cụ bị nghiện opiod, đã đến Washington để thay mặt các nạn nhân khác lên tiếng ủng hộ việc dàn xếp. Tại trụ sở Bộ Tư pháp, Trainor đã gặp Prelogar, người tranh tụng về các vụ kiện của Tòa án Tối cao cho bộ và các quan chức Bộ Tư pháp khác. Tháng sau, Bộ Tư pháp đệ đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao nhằm tìm cách ngăn chặn việc giải quyết.

Cynthia Munger, một nhà tư vấn kinh doanh 74 tuổi đã nghỉ hưu ở khu vực Philadelphia, cho biết bà có những người bạn thân ở cả hai phía của chiến tuyến, nhưng sẽ ủng hộ phe chống lại thỏa thuận. Con trai bà nghiện OxyContin sau chấn thương bóng chày. Bà Munger tin rằng việc cung cấp cho nhà Sackler những biện pháp bảo vệ pháp lý như đề xuất sẽ cho phép các chủ sở hữu công ty dược phẩm khác có được tấm chắn tương tự. 

Bà Munger nói: “Số tiền này chỉ là một khoản tiền nhỏ. Nếu chúng ta không thể giải quyết sự bất công dân sự trong vụ án này, chúng ta sẽ không có cơ hội xét xử hình sự cho những bên hoàn toàn có tội. Tôi tin mọi người đều hiểu điều đó”.

Tỷ phú Raymond Sackler, một thành viên của nhà Sackler, cùng vợ. Ảnh: New York Times.

Năm 2007, Purdue Pharma đã nhận tội nghiêm trọng về việc ghi sai nhãn hiệu thuốc với mục đích lừa gạt hoặc gây hiểu lầm. Vào năm 2020, công ty này nhận tội với 3 trọng tội liên quan đến “lại quả” bất hợp pháp và trình bày sai sự thật với Cơ quan Bài trừ ma túy Mỹ (DEA). Cùng với lời nhận tội hình sự thứ hai, các thành viên gia đình Sackler đã đồng ý trả khoản bồi thường dân sự trị giá 225 triệu USD cho chính phủ Mỹ để giải quyết các cáo buộc về việc tiếp thị rầm rộ các sản phẩm opioid của Purdue Pharma.

Theo báo Wall Street Journal, vào thời điểm Purdue Pharma nộp đơn xin phá sản năm 2019, nhà Sackler đã chuyển phần lớn tài sản của họ sang các quỹ tín thác ở nước ngoài, phần lớn nằm ngoài tầm với của các tòa án Hoa Kỳ, bao gồm một số được đăng ký tại Bailiwick of Jersey - một hòn đảo tự trị ngoài khơi nước Pháp. Tính đến năm 2021, các thành viên của gia đình Sackler có tài sản vào khoảng 11 tỷ USD.

Nếu Tòa án Tối cao chấp nhận các điều khoản của thỏa thuận dàn xếp của nhà Sackler, đây sẽ là một trong số ít trường hợp một công ty dược phẩm và chủ sở hữu của nó thanh toán cho các nạn nhân sử dụng thuốc giảm đau gây nghiện. Gần như toàn bộ số tiền hàng chục tỷ USD thanh toán cho ảnh hưởng của opiod được cam kết bởi các công ty dược phẩm như Johnson & Johnson và các nhà bán lẻ, bao gồm CVS và Walgreens, dự kiến ​​sẽ hướng tới tài trợ cho các chương trình phục hồi và phòng ngừa việc lạm dụng thuốc giảm đau opiod.

Còn ngược lại, nếu Tòa án Tối cao hủy bỏ thỏa thuận dàn xếp với nhà Sackler, các nạn nhân có thể sẽ quay lại tiếp tục đấu tranh cho các vụ kiện của cá nhân họ với Purdue Pharma trước tòa. Nhưng theo các luật sư liên quan đến vụ án, quá trình này có thể cũng sẽ rất khó khăn và mệt mỏi.