Gửi bình luận
Thổ Nhĩ Kỳ được ví như "Trung Quốc ở châu Âu". Ảnh: International Banker
Năm 2015, khi đề cập tới việc Thổ Nhĩ Kỳ xin gia nhập Liên minh châu Âu (EU), ông Volkan Bozki - Chủ tịch Ủy ban Đối Ngoại Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ khi đó tuyên bố: "EU không thể nói không với Thổ Nhĩ Kỳ. Các hệ quả sẽ tiêu cực đối với châu Âu, chứ không phải với chúng tôi".
Giới chuyên gia nhận định, sự tự tin của Thổ Nhĩ Kỳ là có cơ sở, do nước này sở hữu tiềm lực kinh tế mạnh hơn so với nhiều nước thành viên của EU thời điểm ấy. Tốc độ phát triển kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ trong giai đoạn đó nhanh tới mức họ được ví von như một "Trung Quốc ở châu Âu".
Do tác động của đại dịch COVID-19 và biến động của tình hình thế giới, kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đã hứng chịu những thiệt hại nhất định, với lạm phát vượt mức 80% trong tháng 8/2022.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Scott Kanowsky của Investing.com , phần lớn thời gian trong năm ngoái, nền kinh tế trị giá 820 tỷ USD của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tiếp tục phát triển, vượt xa hầu hết các nước có cùng tiềm lực kinh tế.
Về quân sự, Thổ Nhĩ Kỳ có sức mạnh quân sự đứng thứ 11 thế giới (theo xếp hạng của Global FirePower) và thuộc các lực lượng top đầu NATO, với kinh nghiệm chiến đấu dày dặn. Đây cũng là quốc gia đặt các căn cứ quân sự của Mỹ, cũng như các trang thiết bị phòng thủ quan trọng của cả NATO và Washington.
Với vị thế quan trọng như vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành tâm điểm trong các cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Nga suốt nhiều thập kỷ qua. Cả Nga và Mỹ đều có phải có những sự "nhún nhường" nhất định trước Ankara. Riêng đối với NATO, có thể nói Thổ Nhĩ Kỳ là một thành viên "khó sống chung nhưng không thể sống thiếu".
Tháng 7/2018, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan đã khiến tất cả các đồng minh phương Tây bất ngờ khi tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS. Tại hội nghị, ông Erdogan đã kêu gọi các nhà lãnh đạo BRICS xem xét kết nạp Thổ Nhĩ Kỳ làm thành viên, thế nhưng khi ấy, BRICS chưa có ý định mở rộng khối.
5 năm trôi qua, từ đó cho tới nay, Thổ Nhĩ Kỳ chưa hề góp mặt thêm lần nào ở hội nghị thượng đỉnh BRICS. Vì thế, thông tin về việc Trung Quốc mời Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập BRICS, cũng như cuộc gặp sắp tới giữa ông Erdogan và ông Putin nhằm thảo luận về vấn đề này, quả là một bất ngờ quá lớn với phương Tây.
Theo tờ Turkish Minute , mối quan tâm của Thổ Nhĩ Kỳ đối với BRICS chủ yếu xuất phát từ quan hệ cá nhân của ông Erdogan và Tổng thống Putin, không phải là hệ quả từ chính sách đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ.
Cả Nga và Thổ đều đang có lợi ích trong các khoản đầu tư năng lượng chiến lược song phương như đường ống dẫn khí đốt Blue Stream xuyên Biển Đen và nhà máy điện hạt nhân Akkuyu ở tỉnh Mersin, Thổ Nhĩ Kỳ.
Cách đây 5 năm, Thổ Nhĩ Kỳ đã '"gây sốc" phương Tây khi tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS. Ảnh: Anadolu
Trong khi đó, theo Silk Road Briefing , một khối hồi giáo mạnh mẽ trong BRICS đã bắt đầu nổi lên (với Ai Cập, UAE, Saudi Arabia) và ông Erdogan sẽ không muốn Thổ Nhĩ Kỳ nằm ngoài một nhóm có ảnh hưởng như vậy.
Trong bối cảnh nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ cần được đầu tư và hỗ trợ xuất khẩu, ông Erdogan đã thực hiện một chuyến gây quỹ nhỏ ở Trung Đông vào tháng 7 năm nay để tìm kiếm nguồn vốn cho nhiều dự án.
Hoạt động này đã gặt hái được thành công, ông Erdogan đã ký được các thỏa thuận trị giá hơn 50 tỷ USD với UAE và thêm khoản đầu tư trị giá 9,9 tỷ USD với Qatar.
Với việc các nước thành viên BRICS đang có ảnh hưởng đáng kể đến các hiệp định thương mại tự do tại những khu vực tương ứng của họ, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ coi khối này là thị trường phát triển mới đầy tiềm năng.
Ở chiều ngược lại, chuyên gia phân tích Jim O'Neill (người đã sáng tạo ra cụm từ viết tắt BRIC trước khi Nam Phi gia nhập) cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ giải quyết được những vấn đề phức tạp của hệ thống lấy Mỹ làm trung tâm và trật tự thế giới mới.
Hiện chưa có xác nhận nào từ giới chức Thổ Nhĩ Kỳ hay các thành viên BRICS rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã chính thức nộp đơn gia nhập khối này. Song, một số chuyên gia cho rằng, ngay cả khi chính phủ Erdogan nộp đơn xin gia nhập BRICS thì các thành viên NATO vẫn có thể gây áp lực để buộc Ankara từ bỏ ý định.
