Ngữ liệu hay trong đề thi Ngữ văn Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024

Theo đánh giá của cô Chu Thị Luyện – giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT DTNT tỉnh Lạng Sơn (Lạng Sơn), đề thi môn Ngữ văn bám sát cấu trúc đề minh hoạ của Bộ GD&ĐT.

Cô Chu Thị Luyện – giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT DTNT tỉnh Lạng Sơn (Lạng Sơn). Ảnh NVCC.

Cách đặt vấn đề các câu sát với thực tế, không có câu hỏi dạng lạ, đánh đố học sinh mà khá quen thuộc, thậm chí đã ra kiểu câu hỏi như vậy ở nhiều năm trước.

Cụ thể từng phần, đối với đọc hiểu:

Câu 1: không còn hỏi về phương thức biểu đạt chính mà yêu cầu nhận biết về nội dung thông tin trong văn bản. Hàng năm câu một này thường giúp thí sinh “chống liệt” nhưng với cách hỏi năm nay có lẽ một số thí sinh sức học Trung bình sẽ dễ mất điểm ở câu này.

Câu 2: thí sinh có thể làm nhanh chóng không mất quá nhiều thời gian suy nghĩ

Câu 3: ở mức độ thông hiểu, tuy nhiên từ câu này sẽ có tính phân hoá thí sinh cao.

Câu 4: là một câu hỏi khá mở, dạng câu hỏi như thế này giúp khai thác được quan điểm, thái độ, lập trường, tình cảm, tư tưởng của thí sinh. Tuy nhiên, đề thì mở nhưng đáp án chưa chắc mở, khiến giám khảo khó chấm điểm và thí sinh vẫn phải viết trong một khuôn khổ nhất định mới có điểm trọn vẹn.

Phần nghị luận xã hội, thí sinh có thể phát huy quan điểm cá nhân, đặc biệt đối với thí sinh chuyên văn sẽ có nhiều “đất” viết để thể hiện năng lực ở đoạn văn của mình.

Nghị luận văn học, ngữ liệu được chọn là đoạn đầu của trích đoạn Đất Nước (tác giả Nguyễn Khoa Điềm): đoạn ngữ liệu quen thuộc, khơi gợi được cảm xúc của thí sinh về cội nguồn Đất Nước và có lẽ đúng với dự đoán và mong đợi của nhiều thí sinh năm nay.

Các yêu cầu phân tích và yêu cầu phụ vừa sức, thí sinh có thể đạt điểm cao ở câu này.

Cuối cùng, chúc các sĩ tử 2k6 sẽ có nhiều điểm cao trong môn thi này.

Ngô Chuyên

Theo thầy Cao Xuân Lương, giáo viên Ngữ văn, Trường THPT Hoàng Diệu (Sóc Trăng): Đề thi năm nay không quá khó. Phần đọc hiểu thí sinh dễ lấy điểm vì các em đã quen với các dạng này.

Thầy Cao Xuân Lương.

Bài Nghị luận xã hội rất thú vị khi bàn về tôn trọng cá tính là vấn đề các em rất quan tâm và mong người lớn tôn trọng cá tính của các em. Nhưng đồng thời các em vẫn biết tôn trọng ý kiến của người lớn. Câu này đa số sẽ lấy từ 1,5 điểm.

Riêng bài làm văn không khó vì đây là đoạn thơ các em dễ cảm nhận được nội dung vì quá thiết thực, gần gũi với các em và chắc chắn các em sẽ hiểu được nghệ thuật của tác giả thể hiện trong đoạn thơ này. Giáo viên dạy ở lớp cũng ôn tập rất kỹ...

Quốc Ngữ

Cô Trần Thị Hồng, giáo viên dạy môn Ngữ Văn, Trường THPT huyện Mai Sơn cho biết: “Hơn 22 năm đứng trên bục giảng dạy môn Văn, tôi thấy đề thì khá hay và dễ, không thách đố học sinh.

Từ cuối tháng 4 chúng tôi đã tổ chức ôn luyện cho các em kiến thức môn văn rồi. Chúng tôi đều tư vấn và khuyên các em ôn thi theo diện nắm kiến thức từng tác phẩm văn học, chứ không nên ôn “tủ”. Chỉ cần hiểu cốt truyện của tác phẩm và nhân vật trong bài là có thể phân tích bài văn khi bước vào phòng thi".

Theo cô Hồng, với đề thi năm nay, các em chỉ cần tập trung và nhớ lại các kiến thức cơ bản đã được học trong chương trình 12 là có thể triển khai bài viết ổn.

Đề thi tốt nghiệp THPT năm nay không khác so với các năm trước về cấu trúc. Cách hỏi cũng không có câu hỏi dạng lạ mà khá quen thuộc, thậm chí đã ra kiểu câu hỏi như vậy ở nhiều năm trước. Đề cũng vừa phải, không dài, gói gọn trên một mặt giấy.

Các thí sinh vui vẻ sau khi kết thúc môn thi Ngữ Văn đầu tiên.

"Tôi rất ấn tượng với câu 1, phần II làm văn. Tôi thấy câu hỏi này hay và phù hợp với mọi lứa tuổi, nhất là đối với các em học sinh khi sắp bước vào đường đời sau này. Câu hỏi này viết về 1 đoạn văn dài 200 chữ trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc tôn trọng cá tính. Ở xã hội này, mỗi con người chúng ta đều có cá tính riêng, cũng phải cân bằng cảm xúc trong cuộc sống hằng ngày, đây là 1 câu hỏi rất thực tế. Nếu các thí sinh tinh tường và hiểu, tôi nghĩ câu này sẽ ẵm trọn 2 điểm".

Còn câu 2 phần Làm văn, phân tích, nhận xét về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm được thể hiện qua đoạn trích Đất nước (trích trường ca mặt đường khát vọng).

Theo cô Hồng, ở câu hỏi này sẽ làm khó học sinh trung bình và có tính phân loại thí sinh. Nếu học sinh không hiểu bài thì chỉ có thể viết được vài dòng. Ở phần này, các thí sinh phải hiểu sâu về tác phẩm và có kỹ năng khai thác, phân tích đoạn trích mới có thể làm bài tốt được.

Cô Hồng lưu ý, thí sinh muốn phân tích phải hiểu đoạn văn và cả bối cảnh cuộc đấu tranh cách mạng 1945 đến giai đoạn thống nhất đất nước 1975, khi Nam Bắc Sum họp 1 nhà, viết về cảm xúc niềm vui, tình yêu thương đất nước và con người. Bên cạnh đó, thí sinh phải biết so sánh, đối chiếu các tác phẩm cùng đề tài này đã học ở chương trình đã học.

Hà Hoàng

Theo cô Nguyễn Thị Thư, giáo viên Trường TH - THCS - THPT Ngôi Sao Hà Nội - Hoàng Mai (Hà Nội), đề Ngữ Văn Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 nhìn chung khá dễ thở, cấu trúc đề cơ bản giống đề minh họa của Bộ GD&ĐT đã công bố.

Cô Nguyễn Thị Thư, giáo viên Trường TH - THCS - THPT Ngôi Sao Hà Nội - Hoàng Mai (Hà Nội) cùng học trò.

Câu 1 phần đọc hiểu thay vì hỏi về phương thức biểu đạt, phong cách ngôn ngữ… như các đề học sinh thường ôn luyện thì được thay bằng 1 câu khác, tuy nhiên câu hỏi vẫn nằm trong mức độ nhận biết.

Đề đọc hiểu vẫn đảm bảo có sự phân hoá nhưng tôi đánh giá mức độ phân hoá của đề chưa cao.

Nếu học sinh cẩn thận, đọc kĩ ngữ liệu thì không quá khó để giải quyết các câu hỏi ở mức 3, mức 4. Bức thông điệp mà tác giả gửi gắm thông qua đoạn trích cũng khá nổi bật.

Về phần làm văn, đối với câu nghị luận xã hội, yêu cầu của đề được nêu rõ “ý nghĩa của việc tôn trọng cá tính”. Đối với vấn đề nghị luận này, tôi tin là các bạn học sinh sẽ tự tin nêu quan điểm, suy nghĩ của bản thân.

Cùng với kĩ năng làm văn nghị luận xã hội đã được rèn luyện, các bạn sẽ không bị lúng túng khi bắt gặp đề bài này.

Năm nay là năm cuối cùng Kỳ thi tốt nghiệp THPT sử dụng ngữ liệu có trong sách giáo khoa. Và bài Đất Nước cũng là một trong những tác phẩm trọng tâm trong chương trình dạy học và ôn luyện thi.

Yêu cầu phụ của đề cũng không quá khó, giúp học sinh đánh giá được giá trị nghệ thuật của đoạn trích nói riêng và đặc điểm phong cách của tác giả nói chung.

Tuy nhiên, ngữ liệu văn bản hơi dài, học sinh sẽ khá khó khăn trong việc cân bằng thời gian và bố cục bài làm.

Tổng quan đề văn hay, học sinh không khó để đạt được mức 6 – 7,5 điểm. Tuy nhiên để đạt điểm cao, học sinh sẽ phải có những phần phân tích, bàn luận sâu cũng như liên hệ, mở rộng nâng cao, tô sáng bài làm của mình giữa muôn vàn bài thi như thế!

Ngô Chuyên

Cô Nguyễn Thị Tuyết Lan, giáo viên Trường THPT Bình Phú (quận 6, TPHCM) đánh giá, về cấu trúc đề thi môn Ngữ văn năm nay tương đương với đề minh hoạ của Bộ GD&ĐT.

Về nội dung, kiến thức đọc hiểu là những câu hỏi khá quen thuộc, rõ ràng, không đánh đố học sinh

Tuy nhiên ở câu 3,4 yêu cầu học sinh có khả năng đọc, hiểu và tư duy, suy luận tốt mới đạt điểm trọn vẹn.

Cô Nguyễn Thị Tuyết Lan, giáo viên Trường THPT Bình Phú.

Câu Nghị luận xã hội đề cập đến vấn đề gần gũi với lứa tuổi học sinh. Học sinh có dịp thể hiện những suy nghĩ cá nhân trong bài viết từ những trải nghiệm của chính bản thân và sẽ rút ra bài học về cuộc sống. Tuy nhiên bài viết phải có ý tưởng sáng tạo, lập luận tốt mới đạt được điểm trọn vẹn.

Câu Nghị luận văn học, đề ra là tác phẩm hay trong chương trình 12, chắc chắn học sinh đã được ôn tập kỹ lưỡng nên sẽ làm bài tốt. Tuy nhiên phần câu lệnh yêu cầu học sinh nhận xét sự kết hợp giữa cảm xúc và tư duy của Nguyễn Khoa Điềm thể hiện qua đoạn thơ, các em phải biết suy luận và hiểu sâu sắc về đoạn thơ và cả bài thơ Đất nước mới đáp ứng được yêu cầu đề bài . Câu hỏi này cũng sẽ phân loại được bài làm của học sinh có năng khiếu môn Ngữ văn.

Với đề này học sinh không khó đạt điểm 7, nhưng để đạt điểm giỏi từ 8 điểm các em phải có khả năng cảm thụ văn chương tốt mới đạt được.

Hồ Phúc

Sáng nay, ngày 27/6/2024, các thí sinh đã hoàn thành bài thi môn Ngữ văn. Đề thi năm nay hứa hẹn sẽ có những bài viết lay cảm trái tim giám bởi ngữ liệu Đọc hiểu gợi mối quan hệ cá nhân trong dòng chảy lịch sử, mối quan hệ của sự sáng tạo nghệ thuật hôm nay với mạch nguồn của dòng sông nghệ thuật. Phần nghị luận văn học chạm đến đề tài không bao giờ cũ: Đất nước và ý thức của mỗi cá nhân về cội nguồn đất nước.

Đánh giá cụ thể về đề thi tốt nghiệp THPT năm 2024 môn Ngữ văn, cô Đình Thị Thủy, giáo viên Phenikaa School nhận định, về cấu trúc đề có 2 phần.

Phần I. Đọc hiểu: 3 điểm (trong đó có câu 1, 2 thuộc mức độ nhận biết, câu 3 thuộc mức độ thông hiểu, câu 4 thuộc mức độ Vận dụng)

Phần 2 Làm văn (7 điểm): Nghị luận xã hội (2 điểm), nghị luận văn học (5 điểm).

Về phạm vi kiến thức, phần đọc hiểu: Đề thi sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa (trích đoạn Dòng sông và những thế hệ của nước của nhà văn Nguyễn Quang Thiều). Ngữ liệu giàu tính thẩm mỹ, khơi gợi nhận thức của người đọc về lịch sử sáng tạo nghệ thuật. Nguyễn Quang Thiều đặt sự sáng tạo nghệ thuật trong dòng chảy lịch sử của nó dùng nghệ thuật liên tưởng với giọt nước và dòng sông, dòng chảy của sông.

Ở phần này, câu 1, 2 các em hoàn toàn có thể trả lời trọn vẹn nếu đọc kỹ văn bản

Câu 1. Thế hệ nghệ sĩ này tiếp thế hệ nghệ sĩ khác tạo nên lịch sử nghệ thuật của nhân loại.

Câu 2. Nếu không có những thế hệ nghệ sĩ trước đó thì các nghệ sĩ của thế hệ tiếp theo sẽ không có nguồn lực để sáng tạo và khai phá.

Câu 3, 4 cần khả năng hiểu, vận dụng để thể hiện kĩ năng đọc văn bản có yếu tố nghệ thuật và năng lực, vốn sống, phẩm chất công dân, phẩm chất xã hội của các em.

Cơ bản câu 3 các em có thể triển khai theo hướng: Sự liên tưởng dòng chảy con sông với lịch sử sáng tạo nghệ thuật để:

- Nhấn mạnh những sáng tạo nghệ thuật bao giờ cũng là sự tiếp nối những giá trị của thành tựu trước đó, những sáng tạo nghệ thuật trong lịch sử là động lực, là bước đệm cho những sáng tạo hôm nay có giá trị. Ngược lại, những sáng tạo hôm nay như một sự nối tiếp dòng chảy nghệ thuật hôm qua và đưa dòng chảy ấy vươn xa tới đại dương của cái đẹp...

- Khiến cho nội dung phản ánh giàu hình ảnh, cảm xúc, khẳng định tính quy luật của sáng tạo nghệ thuật.

- Thể hiện thái độ trân trọng thành quả sáng tạo nghệ thuật trong lịch sử của tác giả, đánh thức trách nhiệm và sự nỗ lực sáng tạo cho thế hệ nghệ sĩ hiện tại.

Câu 4. Học sinh chủ động trong bày tỏ lối sống của bản thân, trong đó chú trọng đến lối sống biết trân trọng quá khứ, gắn kết với cộng đồng và không ngừng nỗ lực sáng tạo, khảng định bản thân, đóp góp cho điều tích cực cho cộng đồng.

Phần Làm văn, câu nghị luận xã hội đề cập đến vấn đề : Ý nghĩa của việc tôn trọng cá tính. Đề không “đánh đố” với các em học sinh. Thậm chí, vấn đề đặt ra khá gần gũi với quan niệm sống của con người hiện đại, nó cũng là kỳ vọng của nhiều bạn trẻ trong văn hóa sống.

Các em chỉ cần chú trọng cấu trúc bài làm có Mở đoạn – Thân đoạn – Kết đoạn. Đoạn văn cần xác lập rõ: Việc tôn trọng cá tính sẽ phát huy năng lực, thế mạnh của mỗi cá nhân, là động lực để mỗi cá nhân sống tự tin, hạnh phúc. Việc tôn trọng cá tính còn tạo cho cộng đồng, xã hội phát triển, có những sáng tạo đột phá, nó cũng là biểu hiện lối sống nhân văn, phù hợp với xu thế thời đại.

Đoạn văn ngắn nên các em cần trình bày chặt chẽ, logic, có dẫn chứng, có thể dùng tư duy phản biện: Tôn trọng cá tính không đồng nghĩa với việc ta cổ súy cho những biểu hiện “lập dị”, thiếu kết nối với cộng đồng, đi ngược với giá trị đạo đức và quy định của pháp luật

Câu nghị luận văn học: Không quá ngỡ ngàng với giáo viên và học sinh. Các tác phẩm trong chương trình SGK Ngữ Văn lớp 12 các em học sinh đều được giáo viên dạy và hướng dẫn ôn tập kĩ. Trong đó, Đoạn trích Đất nước (trích Trường ca Mặt đường khát vọng) cũng được xem là đoạn trích trọng tâm. (Năm 2020 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT cũng đã gọi tên đoạn trích này nhưng là phần cuối của đoạn trích).

Năm nay, sau bốn năm, đề thi cụ thể vào phần đầu tiên của đoạn trích Đất nước, đây là một trong những phần hay nhất, kết tinh giá trị nội dung, tư tưởng và nghệ thuật của toàn đoạn nói riêng, của trường ca Mặt đường khát vọng nói chung.

Với câu nghị luận văn học này, học sinh chú trọng phân tích để thấy Nguyễn Khoa Điềm lý giải về cội nguồn đất nước: Đất nước có từ lâu đời, Đất nước bắt nguồn từ những điều giản dị, gắn với những giá trị văn hóa, với truyền thống lịch sử, với đời sống thường ngày của lớp lớp người dân lao động. Từ đó “anh”, “em” nhận thức được Đất nước là tất cả những gì gắn bó với “anh”, với “em” với tất cả chúng ta.

Trong quá trình phân tích, các em phải đảm bảo khai thác từ các yếu tố nghệ thuật để ra nội dung. Bài làm của các em phải hoàn chỉnh về bố cục, cấu trúc, có đủ Mở bài (Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nêu vấn đề nghị luận), Thân bài (Khái quát hoàn cảnh, xuất xứ, giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn trích Đất nước; Phân tích từng câu/cặp câu thơ; nhận xét về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư trong của Nguyễn Khoa Điềm được thể hiện trong đoạn thơ)

Có thể nói, câu nghị luận văn học không thách thức, đánh đố với học sinh, quan trọng là các em triển khai hệ thống ý đầy đủ, viết bài có cảm xúc chân thành, tinh tế; nhận xét yêu cầu nâng cao chỉn chu (Cảm xúc và suy tư được thể hiện trong cách chọn thể loại thơ, trong từ ngữ, hình ảnh thơ, trong giọng điệu tâm tình của đoạn thơ...)

Với đề thi Ngữ văn năm 2024, cá nhân người viết có niềm tin các em học sinh khóa thi năm 2023-2024 sẽ hoàn thành nhiệm vụ và chắc chắn sẽ có những bài viết thực sự thuyết phục, chạm đến rung cảm của giám khảo.

Hiếu Nguyễn

Nhận xét đề thi Ngữ văn Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay, cô Nguyễn Thị Duyên – Trường THPT Nguyễn Du (Hà Tĩnh) đánh giá, đề thi khá cơ bản, đáp ứng tiêu chí xét tốt nghiệp THPT.

Đề bám sát kiến thức sách giáo khoa. Các ngữ liệu văn học dễ hiểu, tường minh. Ở phần đọc hiểu, thí sinh chỉ cần nắm chắc kiến thức cơ bản là có thể đạt tối đa (3 điểm). Tuy nhiên, so với đề thi năm ngoái, phần đọc hiểu có sự phân hóa hơn.

Câu 4 ở phần I và câu 1 phần II của đề thi khá hay khi đề cập đến bài học về lẽ sống cho bản thân và tôn trọng cá tính. Câu hỏi vừa có tính chất thời sự, vừa bao hàm yếu tố giáo dục. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, nhiều bạn trẻ có lối sống buông thả, quá đề cao cái tôi cá nhân, chưa chuẩn mực và chưa nhận thức được ý nghĩa của cuộc sống. Do đó, bàn luận về lẽ sống cũng là cách để học sinh nhìn nhận lại bản thân, có lẽ sống tốt đẹp và là người tử tế.

Cô Nguyễn Thị Duyên – Trường THPT Nguyễn Du (Hà Tĩnh).

“Tôi cho rằng, 2 câu trên của đề thi đã chạm đến cảm xúc của nhiều người và là cơ hội để thí sinh thể hiện khả năng viết lách và bày tỏ quan điểm cá nhân về ý nghĩa của cuộc sống. Đây cũng là câu có nhiều “đất diễn” cho thí sinh” – cô Duyên nhìn nhận.

Sang phần làm văn (Phần II), đoạn trích trong bài thơ “Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm khá quen thuộc nên không làm khó thí sinh. Yêu cầu của đề thi rõ ràng, tường minh nên không đánh đố thí sinh. Đáng nói, cơ cấu điểm ở phần này là 7 điểm nên đây cũng có thể được coi là câu “gỡ điểm” của nhiều thí sinh.

Nhìn chung, với đề thi thí sinh nắm chắc thức trên lớp là có thể đạt điểm trung bình trở lên. “Tôi dự đoán, năm nay phổ điểm thi môn Ngữ văn sẽ tương đương năm ngoái, thậm chí có thể cao hơn một chút. Phổ điểm chủ yếu từ 6-7 điểm.

Minh Phong

Cô Lê Thị Luyến, giáo viên Trường THPT Quan Sơn, Thanh Hóa nhận định, đề Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2024 phân loại đối tượng học sinh rất tốt.

Phần đọc hiểu, câu 1, 2 khá dễ - đây là 2 câu cứu điểm cho thí sinh. Thí sinh chỉ cần đọc kỹ ngữ liệu là có thể lấy trọn điểm 2 câu này.

Câu 3 phần đọc hiểu hơi lạ, vì theo cấu trúc đề thường chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ. Tuy nhiên, những học sinh học khá tốt sẽ hài lòng với câu hỏi này.

Câu 4 yêu cầu thí sinh rút ra bài học về lẽ sống cho bản thân từ suy ngẫm của tác giả trong dòng “Nếu tách rời từng giọt nước ra khỏi sự thống nhất của đại dương thì chúng ta chỉ nhìn thấy những giọt nước nhỏ bé, đơn độc và dần dần biến mất”. Đây là một câu hỏi khá mở. Dạng câu hỏi như thế này giúp khai thác được quan điểm, thái độ, lập trường, tình cảm, tư tưởng của thí sinh.

Phần nghị luận văn học ra vào 18 câu thơ đầu của bài Đất Nước không phải khó. Tuy nhiên, lâu nay học sinh chỉ quen làm để 9 câu thơ đầu nên sợ các em sẽ viết không được sâu. Lệnh đề phụ nhận xét sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm được thể hiện trong đoạn thơ cũng chỉ học sinh khá, giỏi mới làm tốt được.

Với đề thi Ngữ văn năm nay, tôi nghĩ học sinh Trường THPT Quan Sơn đạt điểm từ 3 đến 7 điểm là 80% và khoảng 20% đạt điểm trên 7 đến 9,25.

Hiếu Nguyễn

Cô Vũ Hoài Thu

Cô Vũ Hoài Thu, giáo viên Trường THPT Ban Mai (Hà Đông, Hà Nội) nhận định: Nhìn chung cấu trúc đề thi Ngữ văn bám sát đề minh họa của Bộ GD&ĐT; đảm bảo yêu cầu về của một đề thi tốt nghiệp và có tính chất phân hóa đáp ứng yêu cầu của một kỳ thi “2 trong 1”.

Đề thi vẫn gồm hai phần; trong đó phần đọc hiểu chiếm 3 điểm, phần Làm văn 7 điểm với hai câu: câu viết đoạn văn nghị luận xã hội 2 điểm, bài nghị luận văn học 5 điểm.

Phần Đọc hiểu (3 điểm) gồm 4 câu hỏi nhỏ. Bốn câu hỏi đọc hiểu đã lần lượt đặt ra yêu cầu theo các mức độ nhận biết (câu 1, 2), thông hiểu (câu 3), vận dụng (câu 4). Đó là các mức độ phù hợp với quá trình nhận thức của học trò, bám sát cấu trúc đề thi tham khảo và cũng là các kỹ năng mà học sinh đã được ôn luyện trong suốt năm học lớp 12.

Với 2 câu hỏi nhận biết, học sinh hoàn toàn có thể đạt được điểm tối đa khi đọc văn bản và trả lời bằng cách lấy thông tin. Câu thông hiểu, học sinh cần đưa ra cách lý giải theo ý hiểu cá nhân và lý giải thuyết phục.

Riêng câu 4 là ở mức độ vận dụng yêu cầu học sinh phải vận dụng những hiểu biết về cuộc sống xã hội cùng những trải nghiệm cá nhân để thể hiện quan điểm độc lập rút ra từ suy ngẫm của tác giả để nói về mối quan hệ giữa cá nhân – cộng đồng.

Như vậy, phần đọc hiểu sẽ không có nội dung làm khó hoặc gây hiểu lầm, nội dung những câu hỏi đều rất tường minh và tập trung vào nội dung trọng tâm.

Phần 2 Làm văn (7,0 điểm): Giữ nguyên cấu trúc gồm 2 phần là viết đoạn văn nghị luận xã hội (2,0 điểm) và bài nghị luận văn học (5,0 điểm).

Câu 1 (2 điểm) Đoạn văn nghị luận xã hội yêu cầu học sinh nêu suy nghĩ của mình về ý nghĩa của việc tôn trọng cá tính. Câu hỏi hướng đến vấn đề cá nhân con người, cho phép học sinh được đưa ra cách lý giải phù hợp và thuyết phục về vấn đề cá nhân trong bối cảnh phát triển của xã hội.

Câu hỏi ở phần nghị luận xã hội có nhiều “đất diễn” và hướng đến việc tôn trọng cách nhìn cá nhân, do vậy là dạng câu hỏi mang tính chất “an toàn” đối với khuôn khổ đề thi tốt nghiệp.

Câu 2 (5 điểm): Câu nghị luận văn học chiếm quỹ điểm cao nhất, 5 điểm, cũng là phần chiếm sự quan tâm lớn nhất trong đề thi. Câu nghị luận văn học vẫn gồm có 2 vế, một vế chính và một vế phụ. Câu hỏi vế chính yêu cầu học sinh phân tích 18 câu thơ đầu đoạn trích “Đất Nước” của tác giả Nguyễn Khoa Điềm.

Trong quá trình phân tích, học sinh cần kết hợp cả việc làm rõ các yếu tố nghệ thuật và giá trị nội dung của đoạn ngữ liệu, đưa ra cách nhìn nhận và bàn luận đáp ứng yêu cầu về kiến thức cơ bản và kiến thức liên hệ mở rộng.

Yêu cầu thứ 2 của đề hướng vào phong cách của tác giả khi yêu cầu nhận xét về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm. Ở vế này, học sinh cần có hiểu biết chắc chắn về đặc điểm phong cách của tác giả cũng như việc vận dụng để chỉ ra nét đặc trưng thể hiện trong đoạn thơ được nêu ra.

Như vậy, có thể thấy, cách đặt vấn đề của câu nghị luận văn học trong đề bám sát đề tham khảo, thêm vào đó, đây là đoạn thơ quen thuộc và có hơi hướng “sáo mòn” đối với học sinh nói chung. Tuy nhiên, đoạn trích được đưa vào trong đề khá dài, thử thách học sinh trong việc cân đối thời gian và lựa chọn kiến thức phù hợp để đưa vào bài làm.

Nhìn chung, đề thi môn Ngữ Văn năm 2024 không khó, tạo tâm lý thoải mái cho học sinh để bước vào các môn thi còn lại.

Hiếu Nguyễn

Theo cô Diệp Thị Anh Hằng giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT Lý Sơn (Quảng Ngãi), đề thi Văn năm nay rất hay, vừa có chất nghệ thuật lẫn chất triết luận.

Cô Diệp Thị Anh Hằng giáo viên môn Ngữ văn, Trường THPT Lý Sơn.

Cũng theo nữ giáo viên, chính vì điều trên nên mức độ của đề có sự phân hoá cao.

Thứ nhất phần Đọc hiểu, câu 1 và câu 2 là dạng câu nhận biết, học sinh có thể tìm đáp án ngay trong đề thi. Câu 3 nêu tác dụng học sinh phải vận dụng kiến thức Tiếng Việt và kĩ năng đọc hiểu để xác định được nội dung và nghệ thuật mà người viết thể hiện trong đoạn trích. Câu 4 là dạng câu vận dụng cao, các em phải biết vận dụng để tự rút ra cho mình những bài học thiết thực và gần gũi.

Còn phần Hai, Nghị luận câu 1 theo bản thân mình thấy khá hay. Vì nó rất phù hợp với đối tượng học sinh trong thời đại mới. Câu này vừa mang tính giáo dục vừa mang tính nhận thức. Học sinh chỉ cần có khả năng suy luận thì có thể làm được.

Riêng câu 2 phần Nghị luận khá quen thuộc. Học sinh chỉ cần ôn kĩ và nắm chắc luận điểm, cảm thụ văn chương, hình ảnh câu từ và lí luận văn học thì có khả năng viết tốt.

Thí sinh Lý Sơn phấn khởi với bài thi môn Ngữ văn.

Cũng theo cô Hằng, khi vừa thi xong học sinh đã nhắn tin tỏ vẻ rất vui vì làm bài được. Nhưng theo các em nhận xét thì đề phần 2 câu 2 hơi dài, nên các em làm không kịp. Nhưng dù sao các em cũng làm khá tốt phần thi sáng hôm nay.

"Năm nay là năm cuối thi theo chương trình 2006, mình thấy các em là làm rất phần thi của mình. Mình tin tưởng và hi vọng học sinh trường THPT Lý Sơn sẽ đạt kết quả cao trong kỳ thi này", cô Hằng chia sẻ.

Trần Tươi

Là môn thi mở đầu cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024, kỳ thi cuối cùng theo Chương trình Giáo dục 2006, TS. Trịnh Thu Tuyết – Giáo viên Ngữ văn - Hệ thống giáo dục Hocmai nhận định, đề thi chính thức môn Ngữ văn bám sát cấu trúc của đề thi tham khảo do Bộ GD&ĐT công bố. Cụ thể như sau:

Phần I. Đọc hiểu (3 điểm) gồm 4 câu hỏi phân loại theo các mức độ nhận thức. Hai câu đầu (câu 1 và 2) đều là câu hỏi dừng ở mức độ nhận biết về một chi tiết đã hiện hữu trong nội dung văn bản, đó cũng là dạng câu hỏi giúp các em có thể dễ dàng đạt mức điểm tối đa. Vẫn như những năm trước, những câu hỏi nhận biết về nội dung văn bản thực chất chỉ cần “nhận biết” và chép lại một chi tiết của đoạn trích, đó là yêu cầu có thể thực hiện quá mức dễ dàng.

Câu 3 là câu hỏi yêu cầu học sinh vận dụng vốn hiểu biết về kiến thức tiếng Việt, về văn chương, nghệ thuật và cuộc sống để diễn giải được giá trị biểu đạt và biểu cảm của phép so sánh liên tưởng giữa dòng chảy của con sông với lịch sử sáng tạo nghệ thuật trong đoạn trích.

Khi có vốn hiểu biết nhất định về thiên nhiên, cuộc sống, văn chương…, thí sinh hoàn toàn có thể phân tích và chỉ ra sự tiếp nối, kế thừa, thay đổi từ dòng chảy của con sông tới lịch sử sáng tạo nghệ thuật khi những khúc sông sau tiếp nối nhịp chảy, phù sa, sắc nước từ những khúc sông trước những lại vươn mình tới những bến bờ mà khúc sông trước chỉ mới ước ao, hoặc thậm chí chưa từng nghĩ tới - đây là câu hỏi cần có sự sâu sắc của tư duy và trải nghiệm.

Câu hỏi số 4 là câu vận dụng cao, yêu cầu thí sinh rút ra bài học về lối sống cho bản thân từ suy ngẫm của tác giả trong đoạn trích “Nếu tách rời từng giọt nước ra khỏi sự thống nhất của đại dương thì chúng ta chỉ nhìn thấy những giọt nước nhỏ bé, đơn độc và dần dần biến mất”.

Suy ngẫm của tác giả Nguyễn Quang Thiều xuất phát từ một sự thật hiển nhiên của tự nhiên và cuộc sống, do đó thí sinh sẽ không khó khi tìm thấy thông điệp, bài học cho lối sống của bản thân mình, đó là bài học về sự tồn tại có ý nghĩa khi gắn kết giữa cá nhân với cộng đồng. Đây là câu hỏi có khả năng phân loại học sinh tương đối tốt khi hướng trả lời, cách lập luận phụ thuộc nhiều vào tư duy và bản lĩnh độc lập, tự chủ của học sinh.

Nhìn chung, các câu hỏi đọc hiểu rất vừa sức với học sinh, đảm bảo đúng các mức độ nhận thức, có ý nghĩa thực tế với cách sống của các em sau này.

Phần II – Làm văn (7,0 điểm): Giữ nguyên cấu trúc quen thuộc, gồm 2 phần: Viết đoạn văn nghị luận xã hội (2,0 điểm) và bài nghị luận văn học (5,0 điểm).

Câu 1 (2,0 điểm): Câu lệnh đã cung cấp đầy đủ và chính xác các yêu cầu cụ thể để thí sinh có thể viết một đoạn văn với dung lượng khoảng 200 chữ về một khía cạnh của vấn đề rút ra từ đoạn trích của phần đọc hiểu, đó là yêu cầu “Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của sự tôn trọng cá tính”.

Yêu cầu của câu viết đoạn văn nghị luận xã hội ít nhiều có thể tạo bất ngờ và hứng thú cho thí sinh khi làm bài, khi yêu cầu các em luận bàn về “ý nghĩa của sự tôn trọng cá tính” - vấn đề tôn trọng sự khác biệt, tôn trọng cá tính và tư duy độc lập lâu nay vẫn thường được đề cao trong các bài giảng hoặc đề tài thảo luận, nhưng thực tế, đó vẫn là sự bức bối của không ít người trong thực tế cuộc sống hàng ngày.

Có thể thấy đây là câu hỏi không mới nhưng khá thiết thực, tạo hứng thú với những học trò đang chuẩn bị bước vào ngưỡng cửa mới mẻ của cuộc sống, nơi các em phải thể hiện năng lực và bản lĩnh cá nhân, thể hiện cá tính riêng của mình trong hành trình tới với thành công.

Câu 2 (5,0 điểm): Câu nghị luận văn học vẫn sử dụng cấu trúc đề quen thuộc, trong đó câu lệnh thứ nhất là nội dung chính của bài nghị luận yêu cầu thí sinh phân tích 18 dòng đầu trong đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm; câu lệnh thứ hai mang tính khái quát và nâng cao khi yêu cầu thí sinh “nhận xét về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn thơ”.

Với mô hình câu nghị luận văn học hoàn toàn không thay đổi so với đề thi từ năm 2017 đến nay về thể loại, dung lượng ngữ liệu nghị luận, các yêu cầu nghị luận…, thí sinh có thể được rút kinh nghiệm rất nhiều từ những kì thi năm trước, không bất ngờ, nếu không nói về sự quá đỗi quen thuộc cũng làm giảm thiểu hứng thú.

Thí sinh có thể phân tích đồng thời sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn thơ ngay trong quá trình cảm nhận các giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, hoặc tách thành hai luận điểm mạch lạc như yêu cầu của đề. Kiến thức và kĩ năng phân tích, cảm nhận, đánh giá… trong câu nghị luận văn học không hề khó với học trò, sau khi các em đã có cả một chặng đường học tập, ôn và luyện.

Và vẫn như đề thi các năm trước, hai câu lệnh của câu nghị luận văn học là sự tách bạch cơ học, khiên cưỡng, khiến thí sinh nếu nhập hai yêu cầu khi triển khai hệ thống luận điểm nghị luận thì có thể mất điểm, còn nếu tách riêng sẽ không tránh được sự nhàm lặp, bởi lẽ không chỉ khi phân tích đoạn thơ đầu trong đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm mà dù phân tích bất kì đoạn văn/ thơ của tác giả nào, cũng đều không thể tách rời hai bình diện nội dung và hình thức, khi mỗi nội dung đều thể hiện qua hình thức, và hình thức nào cũng mang tính nội dung. Sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn thơ thực chất là sự thể hiện phong cách thơ trữ tình - chính luận của nhà thơ, đó là điều rất cần làm rõ ngay khi phân tích từng câu thơ, ý thơ.

Nên chăng, nếu muốn thí sinh đặc biệt quan tâm một khía cạnh nào đó của văn bản, hãy lồng hai yêu cầu vào một câu lệnh cho phù hợp với qui luật cảm thụ văn chương, ví dụ: “Trình bày cảm nhận của anh/ chị về sự kết hợp giữa cảm xúc và suy tư của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn thơ sau…”/ hoặc “Trình bày cảm nhận của anh/ chị về chất trữ tình – chính luận trong thơ Nguyễn Khoa Điềm qua đoạn thơ sau…”!

Nhìn chung, đề thi Ngữ văn đảm bảo đúng các yêu cầu về nội dung, hình thức của một đề thi tốt nghiệp THPT; cũng phù hợp với yêu cầu cho một kỳ thi cuối cùng của Chương trình Giáo dục ra đời cách đây gần hai thập kỷ.

Khả năng phân loại của đề vẫn là sự phân loại của các mức độ đọc hiểu và cảm thụ văn bản, sự phân loại được ghi nhận bởi cách đánh giá tinh tế, chính xác của giám khảo.

Bắt đầu từ sang năm, khi giáo dục Việt Nam hoàn chỉnh một chặng đường đổi mới theo cách học và thi của Chương trình GDPT 2018, khi các ngữ liệu trong đề thi hoàn toàn là những văn bản bên ngoài sách giáo khoa, hy vọng đề thi Ngữ văn trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 sẽ đem lại nhiều hứng thú, thách thức và cơ hội cho các thí sinh yêu văn chương, ham hiểu biết, khám phá, có tư duy độc lập, không thích đi theo lối mòn.

Hiếu Nguyễn