Kết quả giám sát việc thực hiện mô hình giáo dục chất lượng cao tại Hà Nội cho thấy nhiều trường chất lượng cao xuống cấp về cơ sở vật chất, thậm chí kém cả trường công lập đại trà.
Theo báo cáo của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND Thành phố Hà Nội, một số trường công lập chất lượng cao không duy trì được ưu thế, giảm sức hút, một phần do cơ sở vật chất xuống cấp.
Thậm chí, khi so sánh với các trường công lập đại trà được đầu tư mới, các trường chất lượng cao không đồng bộ và hiện đại bằng.
“Có trường còn rất hạn chế về diện tích, chưa đảm bảo chuẩn quốc gia. Điều kiện cơ sở vật chất không đảm bảo ảnh hưởng đến việc tổ chức hoạt động dạy và học theo yêu cầu nâng cao của mô hình chất lượng cao”, báo cáo nêu.
Báo cáo dẫn chứng một số trường có cơ sở vật chất đã xuống cấp, không đồng bộ cả về số lượng và chất lượng như các phòng chức năng, phòng học đã sử dụng lâu năm, trang thiết bị hết niên hạn nhưng chưa được đầu tư thay thế kịp thời.
Số này có Mầm non B, Mầm non Việt Triều Hữu Nghị, Mầm non Mai Dịch, Mầm non 20-10 và Mầm non Đô thị Việt Hưng.
Ở các cấp học cao hơn, Trường THPT Lê Lợi (trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo) cũng nằm trong nhóm xuống cấp cơ sở vật chất.
Hiện trường cải tạo, học sinh phải học tại cơ sở tạm thời, không đảm bảo điều kiện về không gian, trang thiết bị, thiếu phòng thực hành, thiết bị giảng dạy chưa đầy đủ…
Ngoài ra, có 2 trường bị nêu tên vì tuyển sinh quá sĩ số quy định là Trường liên cấp Tiểu học và THCS Ngôi sao Hà Nội và Trường Tiểu học Tràng An.
Mô hình chất lượng cao cho phép tối đa 30 học sinh/lớp ở bậc tiểu học, nhưng trường Ngôi sao Hà Nội tuyển 34-35 học sinh/lớp, trường Tràng An có 2 năm học liên tiếp tuyển 31-32 học sinh/lớp.
Một số trường chất lượng cao bố trí số lượng giáo viên đứng lớp thấp hơn so với quy định. Trong số này có cả 7/7 trường mầm non công lập chất lượng cao, Trường Tiểu học Nam Từ Liêm (1,37 giáo viên/lớp), Trường THCS Nam Từ Liêm, Trường THCS Thanh Xuân, Trường THCS Chu Văn An - Long Biên (bố trí 1,63-1,85 giáo viên/lớp); Trường THPT Lê Lợi - Hà Đông (1,65 giáo viên/lớp)).
Cả 7/7 trường mầm non chất lượng cao đều có tỷ lệ tuyển sinh qua các năm thấp hơn so với chỉ tiêu đề ra.
Nguyên nhân của sự xuống cấp cơ sở vật chất một phần đến từ việc công tác đầu tư, mua sắm trang thiết bị và cơ sở vật chất phục vụ hoạt động giáo dục tại các trường chất lượng cao đang bị ràng buộc bởi một số quy định áp dụng chung cho các trường công lập sử dụng ngân sách nhà nước.
Dù có đặc thù riêng về chương trình giảng dạy nâng cao, các trường chất lượng cao vẫn phải tuân thủ định mức chi tiêu, quy trình mua sắm như các đơn vị công lập thông thường, dẫn đến khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu chuyên môn.
Ví dụ, theo quy định hiện hành, việc mua sắm máy tính không được vượt quá định mức 15 triệu đồng. Trong khi đó, các môn học ứng dụng công nghệ như thiết kế đồ họa, lập trình, AI, STEM... yêu cầu máy tính có cấu hình cao với mức giá vượt quy định trên.
Ngoài ra, các trường chất lượng cao chưa được trao quyền tự chủ trong đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, ngay cả khi trường có nguồn kinh phí hợp pháp từ nguồn thu hợp đồng, xã hội hóa.
Đây là trường hợp của Trường THPT Phan Huy Chú - Đống Đa, dù có năng lực tài chính để cải tạo và mở rộng cơ sở vật chất theo hướng khang trang, hiện đại, nhưng chưa được chủ động triển khai do không có quyền quyết định đầu tư.
Hiện nay, trong số 17 trường công lập chất lượng cao, thực hiện theo lộ trình có 16 trường đã chuyển sang mô hình đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên. Riêng Trường THCS Chu Văn An (quận Long Biên cũ) dự kiến đến tháng 8 năm nay sẽ chuyển sang tự chủ.
Chương trình 04 năm 2016 của Thành ủy Hà Nội và Kế hoạch số 165 ban hànhc cùng năm của UBND Thành phố đặt ra mục tiêu xây dựng và công nhận 20 trường chất lượng cao giai đoạn 2016- 2020. Tuy nhiên, từ năm 2016 đến nay chỉ có 12/20 trường được công nhận, đạt 60% so với kế hoạch.
Nhiều quận, huyện (theo địa giới hành chính cũ) chưa xây dựng được trường chất lượng cao, trong số này có các khu vực trung tâm như Ba Đình, Bắc Từ Liêm, Tây Hồ…