Những dấu hiệu tích cực về cuộc xung đột Nga-Ukraine

Một trong những diễn biến đáng chú ý trong những ngày gần đây là việc Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba thực hiện chuyến thăm chính thức đầu tiên đến Trung Quốc, kể từ khi giao tranh nổ ra, điều này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quan hệ giữa hai nước.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bày tỏ sự cần thiết phải chấm dứt xung đột càng sớm càng tốt để giảm thiểu thương vong.

Tại cuộc hội đàm kéo dài hơn ba giờ với người đồng cấp nước chủ nhà Vương Nghị, hôm 24/7, ở Quảng Châu, ông Dmytro Kuleba đã khẳng định sự sẵn sàng của Ukraine trong việc tiếp tục đối thoại và đàm phán với Nga. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng, các cuộc đàm phán phải được thực hiện một cách hợp lý và thực tế, nhằm hướng tới một nền hòa bình công bằng và lâu dài.

Thông cáo chung giữa Kiev và Bắc Kinh cho thấy sự đồng thuận về nhiều vấn đề và khả năng Ukraine sẽ được tích hợp vào sáng kiến "Vành đai, Con đường" (BRI) của Trung Quốc. Điều này cũng đánh dấu một bước đi mới trong chính sách đối ngoại của Ukraine.

Trước đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng bày tỏ sự cần thiết phải chấm dứt xung đột càng sớm càng tốt để giảm thiểu thêm thương vong, trong cuộc gặp với Hồng y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Vatican, vào ngày 23/7. Những phát biểu này cho thấy Ukraine đang mở ra cơ hội cho đàm phán hòa bình, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết thúc xung đột. Phản ứng từ phía Nga cũng cho thấy một sự cởi mở về đàm phán.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Nga chưa bao giờ từ chối đàm phán và luôn duy trì sự cởi mở trong quá trình này. Tuy nhiên, ông Dmitry Peskov cũng lưu ý rằng cần phải làm rõ thêm các chi tiết quan trọng về các tín hiệu từ Ukraine. Ông nhấn mạnh rằng, thông điệp từ Ngoại trưởng Dmytro Kuleba có vẻ nhất quán với quan điểm của Nga, nhưng cần phải hiểu rõ hơn về những điều kiện và yêu cầu cụ thể.

Bên cạnh đó, Ukraine đã thực hiện những nhượng bộ đáng kể trong các cuộc đàm phán với các chủ nợ trong những ngày gần đây, mở ra triển vọng tái cấu trúc nợ vào tháng 9 năm nay. Việc này cho thấy Ukraine có thể đang chuẩn bị cho khả năng kết thúc xung đột trong tương lai gần. Điều đó cũng có nghĩa là Kiev đang xây dựng kế hoạch để tiếp cận thị trường tài chính và thu hút đầu tư, vốn cần thiết cho việc tái thiết đất nước sau xung đột. Sự gia tăng giá trái phiếu châu Âu (Eurobond) cho thấy sự lạc quan về khả năng đạt được một thỏa thuận hòa bình.

Trong khi đó chuyến công du của Thủ tướng Hungary Viktor Orban đến Nga, Trung Quốc, Ukraine và Mỹ (gặp cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump ở Mar-a-Lago) đã thu hút sự chú ý. Việc Thủ tướng Orban thực hiện chuyến đi này có thể cho thấy sự chuẩn bị cho những động thái quan trọng trong chính trị quốc tế và ngoại giao. Mặc dù chuyến đi của ông đã gặp nhiều chỉ trích, nhưng nó cho thấy rằng, có những nỗ lực âm thầm đang được thực hiện để tìm kiếm giải pháp hòa bình.

Trong khi đó, cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson cũng đã công bố kế hoạch hòa bình của riêng mình sau chuyến đi đến Mar-a-Lago. Sự thay đổi lập trường của ông từ việc kiên định phản đối nhượng bộ lãnh thổ sang tìm kiếm giải pháp hòa bình cho thấy có thể có những động thái mới trong cách tiếp cận đối thoại và đàm phán. Cùng với đó, các cuộc thăm dò ý kiến gần đây cho thấy sự thay đổi trong quan điểm của người dân Ukraine về cuộc xung đột. Việc này có thể phản ánh sự sẵn sàng của Ukraine để đàm phán về một thỏa thuận hòa bình trong bối cảnh các điều kiện chính trị và quân sự đang thay đổi.

Có thể thấy rằng, hiện nay có nhiều động lực và sự thay đổi trong cách tiếp cận đối với cuộc xung đột. Giới quan sát đã đưa ra một số kịch bản và yếu tố cần cân nhắc. Thứ nhất, nếu một thỏa thuận hòa bình được ký kết, sự đảm bảo an ninh mạnh mẽ là cần thiết để ngăn ngừa tái xung đột. Các cam kết cần phải giống như những gì đã được cung cấp cho Israel, bao gồm cả sự hỗ trợ về tài chính, vũ khí và sự bảo vệ.

Một yếu tố quan trọng khác là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới. Có mối lo ngại rằng, nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng, sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine có thể giảm sút. Vì vậy, việc đạt được một thỏa thuận hòa bình trước cuộc bầu cử có thể là một chiến lược để đảm bảo sự tiếp tục hỗ trợ từ phương Tây. Tiếp theo, Trung Quốc có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình. Nếu Bắc Kinh thấy rằng, một thỏa thuận hòa bình có thể giúp giảm nguy cơ chiến tranh thương mại với Washington dưới thời Trump 2.0, họ có thể gia tăng áp lực để đạt được thỏa thuận.

Ông Bogdan Bezpalko, thành viên của Hội đồng Tổng thống Nga về Quan hệ Liên sắc tộc, nhận định rằng, khả năng khởi động các cuộc đàm phán trong năm nay vẫn có thể xảy ra, tuy nhiên chưa có sự hiểu biết rõ ràng về cách thức và điều kiện của chúng. Ông chỉ ra rằng, vào cuối năm nay sẽ có một tổng thống mới ở Mỹ, và Ukraine đang chịu sức ép ngày càng lớn trong "cuộc chiến tiêu hao", với việc các nhà tài trợ quân sự lớn như Đức dự kiến sẽ giảm hỗ trợ vào năm 2025.

Trong khi đó, Giám đốc nghiên cứu của Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga (RIAC) Andrey Kortunov cho rằng, các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Nga và Ukraine có thể gặp khó khăn hơn so với việc thực hiện một cuộc đối thoại qua trung gian. Trung Quốc, trước đó đã trình bày kế hoạch 12 điểm để giải quyết xung đột, có thể đóng vai trò là bên trung gian, cùng với các ứng cử viên khác như Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil và các nước ở Trung Đông. Ông cho rằng, mô hình đàm phán qua bên thứ ba có thể là phương án khả thi hơn trong giai đoạn đầu của tiến trình hòa bình.

Tóm lại, triển vọng hòa bình cho cuộc xung đột Nga - Ukraine đang có những dấu hiệu tích cực, nhưng cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Các diễn biến gần đây cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận và động lực để đạt được thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, để đảm bảo một thỏa thuận hòa bình bền vững, các bên liên quan cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về các cam kết an ninh, tác động chính trị và vai trò của các cường quốc toàn cầu.