Căn cứ tại Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017) quy định: Người nào đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù 1 - 5 năm.
Mức phạt cao nhất cho tội này có thể bị phạt tù lên đến 20 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 10 - 100 triệu đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Trường hợp làm cho người bị đe dọa hoang mang, sợ sệt phải đưa tiền thì thuộc trường hợp tội phạm đã hoàn thành; trường hợp người bị đe dọa chưa đưa tiền thì thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt theo quy định tại Điều 15 Bộ luật Hình sự 2015. Lúc này, người phạm tội vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội chưa đạt, tùy theo tính chất, mức độ của hành vi và hậu quả gây ra.
Trường hợp người gọi điện, nhắn tin không nằm mục đích cưỡng đoạt tài sản mà nhằm mục đích xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác thì hành vi này cấu thành tội "Làm nhục người khác" theo quy định tại Điều 155 Bộ Luật hình sự năm 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017).
Còn việc sử dụng mạng viễn thông để làm nhục người khác thì sẽ rơi vào Khoản 2 hoặc Khoản 3 điều luật này, có mức hình phạt tù từ 3 tháng đến 5 năm tùy theo tính chất, mức độ của hành vi và hậu quả gây ra.
Trường hợp gọi điện nhằm vu khống cá nhân, tổ chức có hành vi chiếm đoạt tài sản thì cấu thành tội "Vu khống" theo quy định tại Điều 156 Bộ Luật hình sự năm 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017), có mức hình phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vụ khống và hậu quả xảy ra.
Để phòng ngừa khi bị các đối tượng gọi điện, nhắn tin đòi nợ trong khi chúng ta không vay tiền thì cần thực hiện một số biện pháp sau:
Giải thích ngắn gọn về việc không quen hoặc không có trách nhiệm với khoản nợ mà các đối tượng đề cập và hỏi rõ thông tin đơn vị đòi nợ, nhắc nợ để nắm thông tin (nên ghi âm cuộc gọi, lưu tin nhắn để làm bằng chứng).
Sử dụng tính năng có sẵn trên điện thoại để chặn các cuộc gọi, tin nhắn làm phiền của các đối tượng đòi nợ. Đối với các trang Facebook cá nhân có thể khóa các bình luận của người lạ.
Nếu tình trạng bị làm phiền kéo dài, thậm chí đến mức bị "khủng bố" điện thoại, người dân có thể trình báo đến cơ quan công an nơi gần nhất để có biện pháp xử lý kịp thời.
Tuyệt đối không cung cấp các thông tin của bản thân cho các đối tượng gọi điện đòi nợ như: thông tin về giấy tờ tùy thân, quan hệ gia đình, đồng nghiệp, bạn bè, nơi làm việc, sinh sống…
Luật sư Hoàng Ngọc - Trưởng Văn phòng Luật sư Nhiệt tâm và Cộng sự.