Ông Nguyễn Nhất Linh - Bí thư Đoàn Thanh niên Mặt trận Tổ quốc chia sẻ mô hình hiệu quả, phát huy vai trò Đoàn trường trong hướng nghiệp cho HS

Chia sẻ tại hội thảo “Công tác Đoàn và hướng nghiệp trong kỷ nguyên phát triển mới của Đất nước” do Trường Đại học FPT tổ chức, ông Nguyễn Nhất Linh - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, Bí thư Đoàn Thanh niên Mặt trận Tổ quốc, các Đoàn thể Trung ương cho biết:
Nhiều người nghĩ rằng định hướng nghề là chọn lấy một nghề và sống suốt đời, rèn luyện các kỹ năng để sống với nghề đó. Nhưng đặt trong bối cảnh hiện tại, định hướng nghề là định hướng một lộ trình rèn luyện các kỹ năng để thích nghi và thích ứng với thời cuộc.
Ông Nguyễn Nhất Linh nhận định, thời đại ngày nay có rất nhiều yếu tố tác động tới việc lựa chọn nghề nghiệp, có thể kể đến như: AI và tự động hóa; các ngành như Khoa học dữ liệu, AI... liên tục ra đời; hệ thống hành chính và thị trường lao động thay đổi không ngừng, đòi hỏi kỹ năng số và học tập suốt đời…
Đối với học sinh THPT, những thay đổi này vừa là cơ hội lại vừa là những thách thức không hề nhỏ.
Cơ hội là các em có nguồn thông tin phong phú và sự hỗ trợ từ công cụ số (AI, test nghề nghiệp trực tuyến); nhưng thách thức là quá nhiều nguồn thông tin dẫn đến mơ hồ và tâm lý chạy theo "ngành hot" ảo, thiếu trải nghiệm thực tế.
Theo ông Nguyễn Nhất Linh, vai trò của Đoàn Trường THPT là vô cùng quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp cho các bạn trẻ.
Thứ nhất, Đoàn cần là “người truyền cảm hứng nghề nghiệp” giúp học sinh khám phá bản thân về sở thích, tính cách, giá trị và năng lực, truyền động lực qua những câu chuyện thực tế từ các tấm gương thành công cũng như tạo không gian cho học sinh đặt câu hỏi và khám phá đam mê.
Đoàn phải là kênh cung cấp thông tin hướng nghiệp tin cậy cho các em, không chỉ cập nhật xu hướng nghề nghiệp trong kỷ nguyên số mà còn đóng vai trò là “bộ lọc” để tránh “ngành hot ảo”. Đồng thời cũng tư vấn nghề nghiệp cho học sinh dựa trên năng lực cá nhân, nhu cầu xã hội, xu thế tương lai.
Bên cạnh đó, công tác Đoàn cũng hỗ trợ thiết kế lộ trình học tập xuyên suốt 3 năm THPT, kết nối các em với các trường đại học, các thầy cô, chuyên gia, cựu học sinh - sinh viên; tổ chức các hoạt động thực tế như tham quan doanh nghiệp, mô phỏng công việc và các cuộc thi kỹ năng, thành lập các CLB nghề nghiệp theo khối ngành…

Đề cập đến nhiều mô hình và giải pháp hướng nghiệp có thể triển khai linh hoạt trong môi trường THPT, ông Nguyễn Nhất Linh nhấn mạnh các hoạt động trải nghiệm nghề nghiệp, kết nối cựu học sinh với học sinh cuối cấp, xây dựng không gian và kênh hướng nghiệp số của Đoàn trường, cũng như phát triển các câu lạc bộ ngành nghề trong nhà trường…
Một số mô hình cụ thể được ông Nguyễn Nhất Linh chia sẻ như sau:
Mô hình “1 tháng - 1 nghề - 1 khách mời truyền cảm hứng”: Mỗi tháng mời một chuyên gia hoặc cựu học sinh thành công trong một lĩnh vực đến giao lưu, chia sẻ, tạo điều kiện để học sinh trực tiếp đặt câu hỏi và kết nối mentor sau chương trình.
Mô hình “Tour trải nghiệm nghề nghiệp - Career Tour”: Tổ chức cho học sinh tham quan doanh nghiệp công nghệ, bệnh viện, xưởng sản xuất, tòa soạn…, giúp các em hình dung rõ hơn về công việc mình có thể làm trong tương lai.
Mô hình “Ngày hội hướng nghiệp số”: Ứng dụng công cụ AI đánh giá tính cách, năng lực; kết nối các gian tư vấn của trường đại học; kết hợp trải nghiệm thực tế ảo VR/AR, mô phỏng công việc của bác sĩ, kỹ sư…

Mô hình “CLB ngành nghề trong trường THPT”: Tổ chức các câu lạc bộ, ở đó học sinh được làm sản phẩm thật (mã hóa, làm video, kinh doanh nhỏ)...
Mô hình “Sổ tay chọn ngành chọn trường cho học sinh 12”: Sổ tay được biên soạn gọn, khoa học, cập nhật theo xu hướng 2025; Đoàn trường phát hành trước kỳ tuyển sinh.
Mô hình “Cổng hướng nghiệp số của Đoàn trường”: Xây dựng trang fanpage/website cập nhật tin tuyển sinh - học bổng - xu hướng nghề nghiệp hàng tuần; kết hợp các công cụ AI để hỗ trợ học sinh tự khám phá.
Mô hình “Mentor –Mentee: Cựu học sinh kèm cặp học sinh khối 12”, trong đó mỗi cựu học sinh đang học đại học hỗ trợ từ 2–3 học sinh về định hướng, kế hoạch thi cử và kinh nghiệm ngành học.
Chia sẻ với thầy cô, ông Nguyễn Nhất Linh nhấn mạnh: mỗi thầy cô không chỉ là cán bộ Đoàn, mà còn là người dẫn dắt tương lai của học sinh; dù một hoạt động nhỏ cũng có thể tạo ra sự thay đổi lớn trong cuộc đời một em. Theo ông, hướng nghiệp không phải là “phụ trách thêm”, mà là sứ mệnh của tổ chức Đoàn trong thời đại số.
Trường Đại học FPT tổ chức hội thảo “Công tác Đoàn và hướng nghiệp trong kỷ nguyên phát triển mới của Đất nước” với sự tham dự của 200 Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các trường THPT. Hội thảo hướng tới mục tiêu kết nối mạng lưới Bí thư Đoàn THPT khu vực miền Trung, tạo nền tảng chia sẻ kinh nghiệm lâu dài và cùng kiến tạo môi trường hướng nghiệp hiện đại, cá nhân hóa cho học sinh phổ thông.
Trong bối cảnh Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, hội thảo nhấn mạnh yêu cầu đổi mới vai trò của công tác Đoàn trong nhà trường. Theo đó, Bí thư Đoàn không chỉ là người tổ chức phong trào mà ngày càng trở thành lực lượng dẫn dắt, truyền cảm hứng và đồng hành cùng học sinh trên hành trình định hình tương lai.