Phát huy vai trò của giáo dục trong giảm nghèo bền vững

Phổ cập và dạy nghề, nền tảng để thoát nghèo

Theo Báo cáo tổng kết năm học 2024–2025 của Sở GD&ĐT Ninh Bình, toàn tỉnh hiện có 1.582 trường mầm non và phổ thông, trong đó 1.545 trường công lập với hơn 953.000 học sinh. Hệ thống trường lớp ngày càng được kiên cố hóa, giúp trẻ em vùng sâu, vùng xa, vùng ven biển đều có cơ hội học tập trong điều kiện an toàn, đầy đủ.

Tỷ lệ huy động trẻ 5 tuổi ra lớp đạt 99,92%, 100% trẻ được học 2 buổi/ngày và hoàn thành chương trình mầm non. Ở bậc tiểu học, tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình đạt 99,98%, duy trì sĩ số trên 99%. Đáng chú ý, tỷ lệ học sinh bỏ học toàn tỉnh giảm xuống dưới 0,1% – minh chứng rõ nét cho nỗ lực “giữ chân học sinh” của ngành giáo dục địa phương.

Không chỉ chú trọng phổ cập, Ninh Bình còn xem đào tạo nghề là chiếc cầu nối giúp thanh niên nông thôn tìm được việc làm ổn định. Toàn tỉnh có 66 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, tuyển sinh hơn 63.000 người mỗi năm. Năm 2024, hơn 54.000 học viên tốt nghiệp, trong đó trình độ cao đẳng và trung cấp chiếm gần 20%.

Nhiều ngành nghề mới gắn với nhu cầu thực tế của địa phương như du lịch, cơ khí, chế biến nông sản, nuôi trồng thủy sản… đang giúp người trẻ có việc làm ngay tại quê hương. Các trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên còn tổ chức khoảng 400.000 lượt học tập cộng đồng, giúp người dân tiếp cận kỹ năng sản xuất, chuyển đổi việc làm, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, qua đó góp phần giảm nghèo bền vững.

Khuyến học lan tỏa, tri thức mở đường thoát nghèo

Cùng với dạy chữ, Ninh Bình còn lan tỏa mạnh mẽ phong trào khuyến học, khuyến tài. Toàn tỉnh hiện có gần 1.000 dòng họ và 500 khu dân cư đạt danh hiệu “Dòng họ, cộng đồng học tập tiêu biểu”. Quỹ Khuyến học – Khuyến tài Đinh Bộ Lĩnh và các doanh nghiệp trên địa bàn hằng năm huy động hàng chục tỷ đồng trao học bổng, hỗ trợ học sinh nghèo hiếu học, góp phần khích lệ tinh thần học tập trong cộng đồng.

Nhờ đó, nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn đã được tiếp sức đến trường. Em Đinh Thị Anh Đào, học sinh lớp 12A6 Trường THPT Tống Văn Trân (Ý Yên, Ninh Bình), xúc động chia sẻ: “Những suất học bổng không chỉ là sự giúp đỡ về tài chính mà còn là nguồn động viên tinh thần lớn lao, giúp chúng em tin tưởng rằng dù hoàn cảnh có khó khăn thế nào, chỉ cần cố gắng, chúng em vẫn có thể chạm tới giấc mơ. Chúng em hứa sẽ nỗ lực học tập, rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội và một ngày không xa có thể trao đi yêu thương như hôm nay chúng em được nhận.”

Song song đó, ngành giáo dục tỉnh thực hiện đầy đủ các chính sách hỗ trợ theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP: miễn, giảm học phí, cấp gạo, đồng phục, sách vở, hỗ trợ phương tiện học tập cho học sinh hộ nghèo, cận nghèo, vùng khó khăn. Năm học 2024–2025, toàn tỉnh huy động hơn 25 tỷ đồng từ các nguồn xã hội hóa để giúp học sinh nghèo tiếp tục đến trường.

Thực tế cho thấy, nơi nào giáo dục phát triển, nơi đó tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt. Huyện Nho Quan trước khi sáp nhập, từng là địa phương khó khăn nay tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 1,7%, nhờ chú trọng đầu tư giáo dục, đào tạo nghề và phát triển phong trào khuyến học, khuyến tài. Nhiều gia đình đã thoát nghèo, vươn lên khá giả nhờ con cái học hành thành đạt, có nghề nghiệp ổn định.

Giáo dục không chỉ mang đến tri thức mà còn tạo dựng tư duy mới về phát triển, lao động và hội nhập. Mỗi lớp học, mỗi tấm bằng tốt nghiệp là một bước tiến trên hành trình thoát nghèo bằng năng lực và ý chí của chính mình.

Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Ninh Bình, thời gian tới ngành sẽ tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường giáo dục nghề nghiệp, khởi nghiệp và kỹ năng sống cho học sinh: “Chúng tôi mong mọi trẻ em, dù ở miền núi hay đồng bằng, đều được học tập trong môi trường bình đẳng và nhân ái. Giáo dục là con đường chắc chắn nhất để vươn lên thoát nghèo”.

Trên hành trình giảm nghèo bền vững, ánh sáng tri thức đang lan tỏa khắp các vùng quê Ninh Bình, nơi mỗi ước mơ được nuôi dưỡng bằng niềm tin vào sức mạnh của học vấn và ý chí vươn lên của con người.