Quyền hạn của Thủ tướng trong Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi)

Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) được Quốc hội thông qua sáng 18/2 với 463/465 đại biểu Quốc hội có mặt bấm nút tán thành (chiếm 96,86% tổng số đại biểu Quốc hội).

Luật sửa đổi lần này đã bổ sung một số cơ chế, chính sách mới nhằm đổi mới mạnh mẽ cơ chế phân định thẩm quyền, phân cấp, ủy quyền; kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, thủ tục hành chính, khơi thông nguồn lực cho phát triển, chủ động ứng phó với những biến đổi của tình hình trong nước và quốc tế.

Trong quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, luật nêu rõ: "Trên cơ sở được sự đồng ý của cấp có thẩm quyền, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện giải pháp khác với quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh hiện hành trong trường hợp cần huy động các nguồn lực để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất".

Điểm mới trong quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ đó là Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về các ngành, lĩnh vực.

Chính phủ phân công phạm vi quản lý Nhà nước cho các bộ, cơ quan ngang bộ; phân cấp thẩm quyền cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ theo phạm vi quản lý.

Bảo đảm phân định rõ trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách thành viên Chính phủ và người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ.

Chính phủ quyết định các chính sách phát triển ngành, vùng, địa phương, trừ những chính sách thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội và chính quyền địa phương.

Bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ và các mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội đã được Quốc hội thông qua.

Đối với những vấn đề đã phân quyền cho chính quyền địa phương, thì chính quyền địa phương chủ động quyết định, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ được phân quyền.

Về thẩm quyền của Thủ tướng, Luật quy định, trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân, Thủ tướng quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác với quy định của pháp luật hiện hành, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.

Ý kiến đại biểu đề nghị cân nhắc quy định bảo đảm nguyên tắc Thủ tướng không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách là thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý, cũng đã được tiếp thu.

Quy định trong Luật được chỉnh lý rõ ràng, bao quát việc phân định thẩm quyền của Thủ tướng và các Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ theo phân công của Chính phủ và đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý.

Thủ tướng là người đứng đầu Chính phủ; lãnh đạo công tác của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và những nhiệm vụ được giao.

Thủ tướng không quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ đối với ngành, lĩnh vực theo phân công của Chính phủ.

Trường hợp cần thiết, Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, chính quyền địa phương.

Về cơ chế giám sát của Thủ tướng đối với Bộ trưởng, trường hợp Bộ trưởng không hoàn thành nhiệm vụ, Thủ tướng có quyền kiến nghị Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm hoặc có biện pháp chấn chỉnh hoạt động của Bộ đó.