Hội thảo khẳng định giai đoạn 2026 - 2030, thành công Chương trình MTQG phải thể hiện ở chất lượng thụ hưởng, không dừng lại ở tỷ lệ giải ngân.
Bao phủ từ mầm non đến sau đại học
Chiều 6/10, tại Phú Thọ, Cục GDNN-GDTX (Bộ GD&ĐT) tổ chức hội thảo kỹ thuật với chủ đề “Rà soát, xác định kế hoạch đầu tư công trung hạn, vốn sự nghiệp giai đoạn 2026-2030, tập trung vào giáo dục và đào tạo trong Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”.
Tại hội thảo, lãnh đạo Cục GDNN-GDTX nhấn mạnh, giai đoạn 2026-2030, Bộ GD&ĐT tiếp tục chủ trì 3 tiểu dự án trọng tâm: Đầu tư cơ sở vật chất cho Trường Hữu nghị T78, T80, Đại học Tây Nguyên, Đại học Tây Bắc và một số đại học vùng; củng cố hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú, đẩy mạnh xóa mù chữ; mở rộng quy mô và chất lượng giáo dục nghề nghiệp gắn với giải quyết việc làm cho lao động dân tộc thiểu số.
Đây được coi là “xương sống” để bảo đảm sự phát triển đồng bộ, bền vững.
Bộ GD&ĐT đề xuất 3 nội dung mới: Dự án 5.2 về bồi dưỡng kiến thức dân tộc, đào tạo dự bị đại học và sau đại học cho người dân tộc thiểu số, nhằm xây dựng đội ngũ trí thức, cán bộ có trình độ cao; Xây dựng thêm trường phổ thông nội trú, bán trú ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo - nơi học sinh còn thiếu trường lớp; Bổ sung trường mầm non vào diện đầu tư, đáp ứng nhu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ em dân tộc thiểu số. Việc đưa mầm non vào diện hỗ trợ được đánh giá là bước đi căn cơ, tạo nền tảng phát triển lâu dài.
Các mục tiêu này sẽ được cụ thể hóa bằng kế hoạch vốn trung hạn, triển khai theo nguyên tắc tập trung, cuốn chiếu, ưu tiên những địa bàn khó khăn nhất. Thành công không chỉ đo bằng con số vốn giải ngân mà phải được thể hiện qua sự thay đổi trong từng lớp học, từng mái trường vùng cao.
Tháo gỡ vướng mắc cho cơ sở
Hội thảo thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại. Đó là, văn bản hướng dẫn chưa đồng bộ, chồng chéo giữa các chương trình; tiến độ giải ngân vốn chậm; nguồn lực ngân sách bị dàn trải khi cùng lúc thực hiện nhiều chương trình mục tiêu.
Sau khi chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp, việc phân cấp cho huyện không còn phù hợp, trong khi năng lực cán bộ cơ sở chưa đồng đều, gây lúng túng khi tổ chức thực hiện.
Từ thực tiễn, các địa phương đề xuất nhu cầu lớn nhất là đầu tư cơ sở vật chất: Ký túc xá, phòng học, nhà ăn, công trình phụ trợ, trang thiết bị giảng dạy và chuyển đổi số.
Nhiều tỉnh kiến nghị xây dựng thêm trường dân tộc nội trú ở xã có đông học sinh dân tộc nhưng chưa có trường; bổ sung kinh phí đào tạo sau đại học, phát triển ngành trọng điểm tại các đại học vùng. Đặc biệt, việc đầu tư cho bậc học mầm non được coi là bức thiết, bởi đây là nền tảng nhưng còn thiếu thốn nhất.
Đại biểu đến từ Học viện Quản lý Giáo dục và các địa phương: Quảng Trị, Cần Thơ, Phú Thọ… đề nghị cần làm rõ hơn, cụ thể hơn về số lượng đầu tư cơ sở vật chất để tránh dàn trải; đẩy mạnh vốn đầu tư, bao gồm cả sửa chữa và xây mới; đồng thời linh hoạt trong sử dụng vốn sự nghiệp và vốn đầu tư để tạo thuận lợi cho quá trình thực hiện; nhu cầu dạy tiếng dân tộc thiểu số cho cán bộ, công chức, lực lượng vũ trang; đồng thời quan tâm chính sách đào tạo nghề cho bộ đội xuất ngũ; nâng định mức cho đối tượng học nghề vì đa số là lao động chính trong gia đình, quan tâm đến các Trung tâm GDNN-GDTX vốn có chức năng dạy nghề nhưng chưa được tham gia chương trình.
Thay mặt Ban tổ chức, Cục trưởng Cục GDNN-GDTX Trương Anh Dũng đã lần lượt trả lời các ý kiến của đơn vị, cơ sở; đồng thời khẳng định trong thời gian tới, Bộ sẽ nghiên cứu đề xuất điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn.
4 nội dung chính được đưa ra thảo luận gồm: Mục tiêu nhiệm vụ giai đoạn 2026-2030; nhu cầu của các địa phương cơ sở; các khó khăn vướng mắc; khả năng hoàn thành các mục tiêu.