Gửi bình luận
 |
Một tác phẩm của GS.TS Trần Nho Thìn. |
Ấn tượng thứ hai về thầy là sự làm việc không hề biết mệt mỏi, thầy sinh năm 1952, đáng nhẽ được về hưu đã lâu nhưng do yêu cầu công việc của khoa thầy vẫn tiếp tục giảng dạy, nghiên cứu. Ở tuổi gần 70 nhưng sức làm việc của thầy thật phi thường vừa mới thấy thầy tham dự hội thảo khoa học ở miền Trung, hôm sau thầy đã có mặt ở một trường đại học của TPHCM, rồi Cần Thơ, khi Đại học Thái Nguyên…
Rồi thầy tham gia bồi dưỡng cho giáo viên phổ thông các tỉnh thành, dạy cho học sinh chuyên các tỉnh, tham gia các hội đồng khoa học, bảo vệ luận án, luận văn, hội thảo ở các viện, các trường, các nhà xuất bản… Lúc nào trên bàn làm việc thầy cũng có cuốn sổ ghi chép lịch cho cả tháng cùng một tờ lịch tháng to để đánh dấu mốc việc. Thế nhưng chưa khi nào thầy kêu ca, phàn nàn, các bài cần đọc sửa thầy luôn đúng lịch.
Điều thứ ba đáng khâm phục ở thầy là uy tín khoa học. Gần 50 năm nghiên cứu và giảng dạy, thầy chuyên tâm nghiên cứu và vận dụng những lý thuyết mới vào nghiên cứu phê bình văn học.
Những bài báo khoa học, những cuốn sách của thầy cứ đầy dần theo năm tháng và được giới khoa học đánh giá rất cao như Từ điển văn học, 2 tập (viết chung), NXB Khoa học Xã hội, 1983; về con người cá nhân trong văn học cổ Việt Nam (viết chung), NXB Giáo dục, 1997, 2010; Hгуен Зу и конфуцианская концепция личности (Nguyễn Du và quan niệm của nho giáo về nhân cách), Nxb Khoa học, Nauka, M., 1989; Nguyễn Công Trứ – về tác gia, tác phẩm (tuyển và viết giới thiệu), Nxb Giáo dục, 2003; Truyện Kiều (khảo-chú-bình) (viết chung), Nxb Giáo dục, 2007. Văn học trung đại Việt Nam dưới góc nhìn văn hóa, NXB Giáo dục, 2003, 2008, 2009…
Ngoài ra còn hàng trăm bài báo khoa học, hàng chục công trình dịch thuật, chủ trì hàng chục đề tài các cấp, hướng dẫn thành công nhiều luận án tiến sĩ, hàng trăm luận văn thạc sĩ.
Ngay từ khi còn là NCS tại Viện Đông phương học, Viện Hàn Lâm Khoa học Liên Xô cuối những năm 80 của thế kỷ trước cho đến sau này thầy luôn chuyên tâm với hướng nghiên cứu chính: Văn học trung đại Việt Nam, các vấn đề lý luận và lịch sử; Tiếp cận văn hóa trong nghiên cứu văn học; Lý luận văn hóa. Cùng với đó là trình độ ngoại ngữ đáng nể, thầy có thể nói, đọc, viết thành thạo tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Trung.
Điều này giúp thầy đọc được nhiều tài liệu nước ngoài bằng bản gốc cũng như chỉ ra nhiều thiếu sót trong quá trình dịch các lý thuyết tiếp nhận nước ngoài. Năm 1989, thầy bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ tại Liên Xô, rồi lại trở về Khoa Ngữ văn cho đến tận bây giờ, năm 2016 thầy được phong học hàm Giáo sư cùng nhiều giải thưởng cao quý.
Mỗi công trình của GS.TS Trần Nho Thìn đều mang tính khai mở cũng như định hướng tiếp cận văn học dưới góc độ lý thuyết khoa học với những kiến giải, lập luận chặt chẽ, xác đáng. Đó đều là những cẩm nang quý với người nghiên cứu và giảng dạy Văn học.
Nhận xét về cuốn sách Văn học trung đại Việt Nam dưới góc nhìn văn hóa, nhà nghiên cứu La Sơn cho rằng: “Công trình tập hợp Văn học trung đại Việt Nam dưới góc nhìn văn hóa chính là sự tổng kết một chặng đường nghiên cứu công phu và nghiêm túc của ông về nền văn học truyền thống dân tộc.
Trong khoảng hơn mười năm gần đây, giới nghiên cứu khoa học xã hội ngày càng coi trọng và đi sâu tìm hiểu các vấn đề cơ sở văn hóa, xác định nền tảng lý thuyết văn hóa, phác thảo đại cương về các nền văn hóa theo tiến trình lịch sử, phạm vi dân tộc và khu vực.
Việc vận dụng đúng mức những kiến giải văn hóa vào từng lĩnh vực khoa học giúp cho các chuyên ngành phát triển mạnh mẽ, tạo nên xu hướng liên ngành và tác động trở lại chính những hiểu biết sâu rộng và toàn diện về văn hóa…
Có thể nói công trình khảo cứu của Trần Nho Thìn đã góp phần mở rộng con đường tiếp cận văn học trung đại, nâng cấp một hướng nghiên cứu chuyên sâu và phục vụ thiết thực công tác giáo dục, đào tạo, nghiên cứu văn hóa - văn học dân tộc”.
NXB Giáo dục khẳng định: “Phương pháp tiếp cận văn hóa trong nghiên cứu, giảng dạy văn học do PGS.TS Trần Nho Thìn biên soạn là một trong những cuốn sách thuộc mảng sách chất lượng cao, được xuất bản hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (1957 - 2017).
Cuốn sách tập trung làm rõ vị trí, vai trò của văn hóa và đề xuất phương pháp tiếp cận văn hóa trong nghiên cứu, giảng dạy văn học. Lấy con người làm trung tâm, tiếp cận nội dung văn học qua các mối quan hệ của con người với thiên nhiên, với xã hội và với chính bản thân mình, Phương pháp tiếp cận văn hóa trong nghiên cứu, giảng dạy văn học đề cập đến vấn đề con người trong văn học từ các góc nhìn của văn hóa chính trị, văn hóa ứng xử với cảm xúc, văn hóa ứng xử giới, văn hóa ứng xử với cộng đồng”.
Tôi thật may mắn và tự hào khi được học thầy, những điều thầy đem lại cho tôi và những người từng được thầy hướng dẫn vô cùng quý báu và bổ ích. Năm nay thầy đã bước sang tuổi 70 và nhân kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam, tôi mong thầy luôn khỏe mạnh để cống hiến thêm cho nền nghiên cứu, giảng dạy Văn học nước nhà. Từ đáy lòng mình tôi luôn thầm cảm ơn thầy. Cô NGUYỄN QUỲNH ANH
