Gửi bình luận
Nhiều địa phương đang triển khai rà soát, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên theo hướng tinh gọn, hiệu quả.
Việc sáp nhập, chuyển đổi trường lớp nhằm nâng cao chất lượng quản lý và dạy học, tuy nhiên triển khai có những khó khăn mang tính đặc thù ngành Giáo dục. Các phương án đặt ra cần bảo đảm quyền học tập, công bằng và phù hợp đặc thù từng vùng, nhất là miền núi, biên giới.
Sở GD&ĐT Nghệ An vừa có văn bản gửi UBND các xã, phường trên địa bàn tỉnh, yêu cầu rà soát hiện trạng và xây dựng phương án sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học và trung học cơ sở giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, yêu cầu các địa phương phải xác định các trường có quy mô nhỏ dưới mức chuẩn để đề xuất sáp nhập.
Cấp mầm non: Vùng 1 dưới 180 trẻ; vùng 2 dưới 240 trẻ; vùng 3 dưới 300 trẻ. Tiểu học: Vùng 1 dưới 250 học sinh; vùng 2 dưới 300 học sinh; vùng 3 dưới 300 học sinh. Cấp THCS: Vùng 1 dưới 420 học sinh; vùng 2 dưới 480 học sinh; vùng 3 dưới 540 học sinh. Trong đó vùng 1 là các phường thuộc thành phố Vinh (cũ), vùng 3 là các xã thuộc 6 huyện miền núi cao (cũ). Vùng 2 là các địa phương còn lại.
Bà Phạm Thị Thanh Trâm – Hiệu trưởng Trường Mầm non Na Ngoi 1 (xã Na Ngoi) chia sẻ, trường hiện có 12 điểm lẻ nằm rải rác ở các bản làng người Mông, Thái, Khơ Mú… Sau khi sáp nhập, xã Na Ngoi mới bao gồm cả xã Nậm Càn cũ – cũng là xã biên giới thì số lượng điểm trường mầm non lại càng tăng cao.
“Ở địa bàn biên giới, việc duy trì điểm lẻ rất cần thiết, nhất là ở cấp mầm non, trẻ đang ở độ tuổi quá nhỏ, cần chăm sóc trực tiếp của cả gia đình phối hợp với nhà trường, cộng đồng. Nếu phải đi học xa, trong điều kiện địa hình, thời tiết phức tạp, nguy cơ phụ huynh cho trẻ nghỉ học rất lớn, khó duy trì đảm bảo sĩ số cũng như tỷ lệ huy động trẻ ra lớp đúng độ tuổi”.
Cũng theo Hiệu trưởng Trường Mầm non Na Ngoi 1, hiện nay trường có đủ tỷ lệ giáo viên/học sinh. Tuy nhiên, học sinh ở các điểm lẻ ít, trong khi vẫn phải đảm bảo 2 cô/lớp để vừa chăm sóc, giáo dục trẻ vừa tổ chức bán trú buổi trưa.
Bà Phạm Thị Thanh Trâm ủng hộ chủ trương sắp xếp lại hệ thống trường lớp để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục. Tuy nhiên, nữ hiệu trưởng cho rằng cần tính đến yếu tố đặc thù ở vùng cao, biên giới. Đồng thời quan tâm bố trí đủ giáo viên, nhân viên trường học để vận hành tốt các hoạt động của nhà trường.
Hà Nội hiện có 126 đơn vị xã phường với gần 3.000 cơ sở giáo dục. Bà Vương Hương Giang - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết: Thực hiện chỉ đạo của Trung ương và thành phố, Sở GD&ĐT Hà Nội đã rà soát và đưa ra phương án việc sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục công lập.
Cụ thể như sau: Giữ nguyên 124 trường THPT, trường THPT chuyên và trường liên cấp có cấp học cao nhất là THPT. Đối với các trường mầm non, số trường sau sắp xếp là 788, giảm 23 trường. Số trường tiểu học sau sắp xếp là 724 trường, giảm 3 trường. Số trường THCS sau sắp xếp là 606 trường, giảm 1 trường. Đồng thời, thành phố sẽ có thêm một trường liên cấp tiểu học và THCS. Việc sắp xếp các cơ sở giáo dục mầm, phổ thông và GDTX hoàn thành trước ngày 31/12/2025.
Bà Giang cho biết, thời gian tới, Sở GD&ĐT Hà Nội tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và UBND cấp xã, phường để tổ chức thực hiện phương án sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đảm bảo quyền học tập của học sinh, sự yên tâm của đội ngũ nhà giáo và nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước đối với hệ thống giáo dục Thủ đô.
Theo Dự thảo Đề án sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập ngành GD&ĐT trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2025-2030, thành phố dự kiến giữ nguyên hệ thống các trường mầm non, phổ thông và các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc sở GD&ĐT và cấp xã quản lý. Việc thành lập các trường học mới sẽ căn cứ vào yêu cầu phát triển mạng lưới trường lớp, phù hợp với nhu cầu thực tiễn của từng địa bàn.
Riêng đối với hệ thống trung tâm GDTX và trung tâm GDNN-GDTX, đề án đề xuất phương án chuyển đổi, sắp xếp từ 41 đơn vị hiện nay xuống còn 37 trường trung học nghề, giảm 4 đơn vị. Trong số này có 3 trung tâm trực thuộc Sở GD&ĐT TPHCM và 1 trung tâm trực thuộc Lực lượng Thanh niên xung phong.
Ông Nguyễn Minh Kha – Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Quận 4 cho rằng đây là hướng đi phù hợp, được xây dựng trên cơ sở bám sát thực tiễn của TPHCM, địa phương có số lượng học viên GDNN-GDTX lớn nhất cả nước.
Việc tinh gọn và chuyển đổi mô hình các trung tâm không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn lực mà còn tạo điều kiện thuận lợi để học viên tại các phường, xã tiếp cận các chương trình học tập ổn định, lâu dài. Mô hình này góp phần xây dựng cơ cấu đào tạo hợp lý, phân luồng lao động rõ ràng, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của thành phố trong giai đoạn mới.
Ông Nguyễn Minh Kha cho biết Trung tâm GDNN-GDTX Quận 4 đang chủ động rà soát đội ngũ nhân lực, các ngành nghề đào tạo để tái cấu trúc bảo đảm tính thiết thực và hiệu quả.
Chung quan điểm, ông Đỗ Minh Hoàng – Giám đốc Trung tâm GDTX Chu Văn An (TPHCM) cho rằng định hướng chuyển đổi sang mô hình trường trung học nghề phù hợp với xu thế chung của thế giới, đáp ứng yêu cầu phân luồng và đa dạng hóa con đường học tập cho người học.
Sở GD&ĐT Hà Nội cũng đưa ra phương án giữ nguyên 29 trung tâm GDNN-GDTX và đổi tên, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ thành trường trung học nghề tương đương cấp THPT. Giữ nguyên 3 trường dành cho học sinh khuyết tật, 2 trường mầm non tự chủ và 1 trường bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục Hà Nội.
Tại Nghệ An, ngành Giáo dục dự kiến sắp xếp từ 20 trung tâm GDNN-GDTX xuống còn 10 trung tâm. Ông Trịnh Xuân Toàn – Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Đô Lương đồng tình với chủ trương sắp xếp và quy về một đầu mối do Sở GD&ĐT Nghệ An quản lý cả về chuyên môn và con người.
Theo ông Toàn, khó khăn nhất đối với GDTX là thiếu giáo viên. Hiện đơn vị chỉ có 12 biên chế, bao gồm cả cán bộ quản lý lẫn giáo viên, và hợp đồng hơn 20 giáo viên để đáp ứng nhu cầu dạy học. Về đặc thù của học viên tại trung tâm GDTX, dù học số môn văn hóa ít hơn nhưng khi tham gia thi tốt nghiệp THPT vẫn chung đề với học sinh tất cả loại hình trường học trên cả nước.
Điều này đòi hỏi trung tâm phải nỗ lực trong dạy học, ôn tập, trong khi đội ngũ mỏng. Ông Trịnh Xuân Toàn mong rằng sau khi sắp xếp sẽ giải quyết được bài toán thiếu giáo viên cho các Trung tâm GDNN-GDTX.
Thông tin từ bà Phan Mỹ Hạnh - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Lạng Sơn cho biết, hiện toàn tỉnh có 65 xã, phường với tổng số 648 cơ sở giáo dục theo kế hoạch, giai đoạn 2026-2030, ngành Giáo dục Lạng Sơn đặt mục tiêu giảm 110 cơ sở giáo dục, trong đó giảm 39 trường mầm non và 82 trường phổ thông.
Cùng với đó, tỉnh dự kiến thành lập 11 trường phổ thông dân tộc nội trú tại các xã biên giới để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh vùng khó khăn. Ngoài ra, sẽ giảm 41 điểm trường lẻ, từng bước tập trung học sinh về các điểm trường chính có điều kiện cơ sở vật chất tốt hơn. Lộ trình sắp xếp được xây dựng cụ thể từ năm 2025-2030, trong đó năm 2026 là giai đoạn trọng tâm với mục tiêu giảm khoảng 65 trường và điểm trường.
Tuy nhiên, quá trình triển khai gặp không ít khó khăn. Theo bà Phan Mỹ Hạnh, sau sáp nhập, số lượng trường đạt chuẩn quốc gia của tỉnh giảm mạnh, chưa đáp ứng mục tiêu theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh. Bên cạnh đó, tại một số địa phương, đội ngũ công chức được giao phụ trách lĩnh vực giáo dục chưa được đào tạo chuyên môn phù hợp, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng tham mưu, tổ chức thực hiện việc sắp xếp mạng lưới trường lớp.
Sở GD&ĐT Lạng Sơn kiến nghị Bộ GD&ĐT sớm ban hành quy định về loại hình trường đối với mô hình trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp tiểu học, THCS tại các xã biên giới; đồng thời có hướng dẫn cụ thể về quy trình chuyển đổi, giải thể điểm trường; hướng dẫn tổ chức bộ máy, số lượng cấp phó và chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý sau sáp nhập. Việc hướng dẫn công nhận lại trường đạt chuẩn quốc gia sau sáp nhập cũng được đề xuất nhằm tháo gỡ vướng mắc cho các địa phương.
Nghệ An có 130 xã, phường với hơn 1.500 cơ sở giáo dục công lập và hiện vẫn đang có khoảng 800 điểm trường lẻ. Sở GD&ĐT tỉnh yêu cầu các xã, phường chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai sắp xếp mạng lưới trường lớp.
Trong đó, các địa phương cần xây dựng kế hoạch đầu tư, bố trí ngân sách cải tạo, nâng cấp điểm trường chính trước khi tiếp nhận học sinh từ các điểm trường lẻ. Tận dụng hiệu quả quỹ đất, cơ sở vật chất dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính để phục vụ giáo dục; đồng thời bảo đảm đầy đủ chế độ, chính sách và điều kiện làm việc cho giáo viên khi điều chuyển.
Quá trình triển khai cần lấy ý kiến phụ huynh và cộng đồng dân cư, bảo đảm nguyên tắc dân chủ, công khai, minh bạch. Việc sắp xếp mạng lưới trường lớp giai đoạn 2026-2030 không chỉ là yêu cầu về tổ chức bộ máy mà còn nhằm đảm bảo mọi trẻ em, học sinh trên địa bàn tỉnh được học tập trong môi trường thuận lợi, an toàn, hiện đại.
Theo Sở GD&ĐT Nghệ An, phương án sắp xếp phải hướng đến mục tiêu xây dựng hệ thống trường lớp khang trang, hiện đại, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW; bảo đảm quy mô trường lớp phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp; tăng hiệu quả quản lý và sử dụng hợp lý nguồn lực về cơ sở vật chất, tài chính và đội ngũ giáo viên.
