Cần lưu ý rằng xu hướng giới trẻ tài năng Trung Quốc không du học Mỹ không đồng nghĩa người di cư Trung Quốc không còn hứng thú với Mỹ. Đơn cử, năm 2023, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc suy thoái nghiêm trọng hơn so với 10 năm trước, nhiều người Trung Quốc nhập cư Mỹ không giấy phép thông qua biên giới Mỹ - Mexico.
Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào con số người nhập cư thì chưa đủ. Giới tri thức Mỹ cần nhận ra rằng dù ngày càng nhiều người Trung Quốc nhập cư thì những người tài năng và thông minh nhất không đến mà đang rời đi.
Vấn đề trên sẽ trở nên nghiêm trọng hơn trong lĩnh vực khoa học công nghệ bởi một thực tế là việc giáo dục và đổi mới khoa học công nghệ của Mỹ đang phụ thuộc tương đối lớn vào tài năng nước ngoài, trong đó phần lớn là tài năng Trung Quốc.
Số lượng sinh viên Trung Quốc giảm tại Mỹ có nguy cơ làm suy yếu hoạt động giảng dạy, nghiên cứu và đổi mới của các trường đại học trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Trên thực tế, giáo dục đại học Mỹ đã phụ thuộc vào sinh viên quốc tế trong các lĩnh vực STEM bởi sinh viên trong nước không muốn học STEM.
Báo cáo của Pew Research chỉ ra phần lớn người Mỹ có bằng đại học cho rằng thanh niên Mỹ không học STEM vì những lĩnh vực này quá khó. Trong khi đó, số lượng hồ sơ đăng ký học STEM tại Mỹ từ Trung Quốc lại sụt giảm nghiêm trọng, cản trở năng suất nghiên cứu của các phòng thí nghiệm Mỹ. Hơn nữa, xu hướng này cũng ảnh hưởng đến giáo dục đại học vì sinh viên thường đảm nhận vai trò trợ giảng và nghiên cứu khoa học.
Số lượng sinh viên Ấn Độ du học Mỹ đã 'soán ngôi' Trung Quốc trong năm 2023. |
Khi Mỹ mất đi số lượng đáng kể tài năng Trung Quốc, họ sẽ phải phụ thuộc nhiều hơn vào sinh viên Ấn Độ và các quốc gia khác để duy trì vị trí dẫn đầu trong nghiên cứu khoa học, công nghệ quốc phòng và công nghiệp công nghệ cao.
GS Teboho Moja - Đại học New York nhìn nhận: “Sinh viên Ấn Độ chắc chắn đang lấp đầy khoảng trống mà sinh viên Trung Quốc để lại. Họ không chỉ học cử nhân, mà còn theo đuổi chương trình cao học để giành những vị trí hàng đầu trong ngành công nghệ và các công việc liên quan đến lĩnh vực STEM. Xu hướng này phổ biến ở Mỹ và nhiều quốc gia khác”.
Dù sinh viên Ấn Độ và Trung Quốc có điểm tương đồng như đạo đức làm việc nhưng vẫn có nhiều khác biệt. Một quan điểm phổ biến cho rằng người Ấn Độ phù hợp với vai trò lãnh đạo còn người Trung Quốc lại giỏi giải quyết vấn đề. Hay khác biệt về phong tục, lối sống, văn hóa... Điều này có thể khiến các chuyên gia công nghệ phải thay đổi cách làm việc và làm quen với một trường văn hóa mới đến từ sinh viên Ấn Độ.
Giáo dục STEM tại Mỹ chịu ảnh hưởng khi sinh viên Trung Quốc giảm. |
Tuy nhiên, bà Moja cảnh báo Ấn Độ không nên trở thành một “Trung Quốc thứ hai” tại Mỹ, nghĩa là Mỹ không nên phụ thuộc tuyển dụng sinh viên quốc tế từ Ấn Độ. Các cơ sở giáo dục Mỹ cần thu hút số lượng sinh viên quốc tế đa dạng và Ấn Độ chỉ nên là một trong những quốc gia đó.
Đơn cử, tại khu vực Nam Á và châu Phi, nhiều người trẻ rất tài năng nhưng thiếu đi cơ hội được tiếp cận với nền giáo dục chất lượng. Do đó, Mỹ cũng cần tìm giải pháp tăng khả năng tiếp cận giáo dục cho số lượng sinh viên ngày càng tăng từ các quốc gia Nam bán cầu.
Nhìn chung, liệu Mỹ có vĩnh viễn mất đi sức hút trong mắt tài năng Trung Quốc hay không vẫn chưa thể khẳng định chính xác. Nhưng việc thu hút nhóm này trở lại Mỹ là điều cấp bách hơn bao giờ hết.
Ông Wang Haoran, CEO công ty khoa học sinh học Newland, Mỹ, đánh giá: Mỹ là quốc gia hòa nhập và đa văn hóa, được hình thành từ nguồn trí tuệ từ khắp nơi trên thế giới. Vì vậy, nước này vẫn sẽ thu hút những tài năng mong muốn phát triển đến từ toàn cầu.
Theo Brookings, SCMP