Một tiết học tiếng DTTS của Trung tâm GDNN - GDTX TP Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk). Ảnh: TTCC |
Trung tâm GDTX hướng nghiệp tỉnh Nghệ An có hơn 10 năm giảng dạy và cấp chứng chỉ tiếng dân tộc Thái, Mông cho cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang ở tỉnh; riêng tiếng Lào chỉ cấp chứng nhận.
Bà Hoàng Thị Hoài An, Phó Giám đốc Trung tâm GDTX hướng nghiệp tỉnh Nghệ An cho biết: “Từ năm 2011, UBND tỉnh Nghệ An giao cho Trung tâm GDTX-HN Nghệ An thực hiện “Đề án bồi dưỡng và cấp chứng chỉ tiếng dân tộc Thái cho cán bộ, công chức, viên chức, giáo viên lực lượng vũ trang đang công tác tại vùng dân tộc miền núi tỉnh Nghệ An”. Mỗi năm, chúng tôi có 8 đến 10 lớp; mỗi lớp có 45 học viên. Đến năm 2017, trước nhu cầu học tiếng dân tộc ở giáo viên, cán bộ quản lý ngành Giáo dục, chúng tôi mở thêm 3 lớp để dạy, mỗi lớp 50 học viên”.
Hiện Trung tâm GDTX hướng nghiệp tỉnh Nghệ An có 7 giáo viên tiếng Thái cơ hữu (tuyển chọn từ 1 giáo viên Lịch sử, 1 giáo viên Ngữ văn và 5 giáo viên tiếng Anh). Đội ngũ này được đào tạo và cấp chứng chỉ bởi Sở GD&ĐT Nghệ An. Ngoài ra, trung tâm có 5 giáo viên dạy tiếng Mông được mời từ các trường tiểu học ở huyện Kỳ Sơn. Đối với tiếng Lào, trung tâm đã mời các lưu học sinh người Lào học chuyên ngành Sư phạm đang học tập chương trình thạc sĩ hoặc nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Vinh tham gia giảng dạy trực tiếp và giảng viên của ĐH Quốc gia Lào dạy trực tuyến.
Để công tác giảng dạy hiệu quả, hằng năm, tháng từ 7 và 8 Trung tâm GDTX hướng nghiệp tỉnh Nghệ An sẽ xây dựng kế hoạch để trình UBND tỉnh phê duyệt. Theo đó, các lớp được khai giảng từ tháng 1 của năm tiếp theo. Mỗi khóa học kéo dài 3 đến 5 tháng; học viên sẽ học 300 tiết lý thuyết, 70 tiết thực hành, thực tế.
Cũng theo bà Hoàng Thị Hoài An, Trung tâm GDTX hướng nghiệp tỉnh Nghệ An đang sử dụng ba bộ tài liệu để giảng dạy gồm bộ tiếng Thái Lai Tay, tiếng Thái hệ Lai Pao, tiếng Mông có chữ viết do Bộ Nội vụ chỉ định biên soạn và được UBND tỉnh Nghệ An thẩm định và ban hành vào các năm 2014, 2018, 2020.
Trung tâm GDTX hướng nghiệp tỉnh Nghệ An cho học viên đi tham gia trải nghiệm để thực hành kiến thức mình học được. Ảnh: TTCC |
Với kinh nghiệm nhiều năm triển khai giảng dạy tiếng DTTS, bà Hoài An cho rằng trong Chương trình GDPT 2018, tiếng DTTS là môn học tự chọn, đây cũng là cơ hội để duy trì tiếng DTTS cũng như các nét đẹp của các DTTS khi được đưa vào trường học, tránh bị mai một. Tuy nhiên, các địa phương cần lưu ý, để đáp ứng được chương trình, đội ngũ giáo viên tại các cơ sở phải đào tạo đạt chuẩn.
Tương tự, Trung tâm GDNN – GDTX TP Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) từ năm 2018 đến nay đã có 1.012 học viên học và được cấp chỉ tiếng DTTS Êđê. Hiện, trung tâm sử dụng giáo trình của Ban Nghiên cứu học sinh dân tộc tỉnh Đắk Lắk để giảng dạy cho học viên.
Ông Hà Ngọc Anh, Giám đốc trung tâm chia sẻ: “Ngoài giảng dạy lý thuyết, học viên còn đi thực tế, thực hành giao tiếp tại các buôn làng nhằm thành thục kỹ năng nghe - nói, phản ứng nhanh khi giao tiếp. Qua đó, học viên được tìm hiểu văn hóa, bản sắc, phong tục tập quán và cách sử dụng chữ viết Êđê”.
Bên cạnh những thuận lợi, ông Hà Ngọc Anh cũng chỉ ra khó khăn như đội ngũ giáo viên của trung tâm phải mời thỉnh giảng từ các trường dân tộc nội trú, chưa có giáo viên cơ hữu để đáp ứng được yêu cầu giảng dạy. Đồng thời, số lượng giáo viên được đào tạo về tiếng dân tộc chưa nhiều. Đặc thù ngành Giáo dục, giáo viên không chỉ biết kiến thức mà phải có phương pháp, nghiệp vụ sư phạm mới được đứng lớp.
Giáo trình hiện nay chưa đồng bộ trên toàn quốc, còn nặng về lý thuyết, nội dung rộng, chưa chú trọng vào phần giao tiếp cho người học, do đó trung tâm mong có sự thống nhất về giáo trình hoặc có một có một bộ tài liệu chuẩn do Bộ GD&ĐT biên soạn và hướng dẫn triển khai.
“Việc kiểm tra, đánh giá nên để trung tâm thực hiện độc lập, có sự giám sát của sở GD&ĐT để giảm thời gian chờ đợi dẫn đến chậm trễ trong việc bổ sung chứng chỉ vào hồ sơ phục vụ công tác chuyên môn cho học viên”, ông Hà Ngọc Anh đề xuất đồng thời lưu ý, cần phải chuẩn bị đội ngũ giáo viên, trang thiết bị, tài liệu giảng dạy, học tập cho giáo viên và học sinh.
Ngày 16/12/2022, Bộ GD&ĐT đã ban hành Quyết định số 4334/QĐ-BGDĐT, Quyết định số 4335/QĐ-BGDĐT phê duyệt SGK tiếng DTTS lớp 1, lớp 2 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông. Ngày 19/12/2022, Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định số 4382/QĐ-BGDĐT, Quyết định số 4383/QĐ-BGDĐT, phê duyệt tài liệu hướng dẫn dạy học tiếng DTTS lớp 2, lớp 1 (gồm tài liệu hướng dẫn dạy học tiếng Bahnar, Chăm, Êđê, Jrai, Khmer, Mông, Mnông, Thái). Mục tiêu đến 2025 sẽ hoàn thành biên soạn SGK, tài liệu hướng dẫn dạy học cấp tiểu học với 8 tiếng DTTS đã được ban hành chương trình môn học nói trên. Bảo đảm đủ 100% SGK, tài liệu hướng dẫn dạy học cấp tiểu học đối với 8 tiếng DTTS sau khi biên soạn. Ban hành mới ít nhất 1 chương trình môn học của tiếng DTTS đã có chữ viết để đưa vào dạy học trong chương trình.