Tại sao tỷ lệ tử vong khác nhau khi tiêm vaccine Covid-19 giữa các nước?

"Với hệ miễn dịch dần suy giảm, bạn càng bắt đầu tiêm vaccine sớm hơn thì hiện giờ bạn càng có nguy cơ mắc các “ca đột phá” cao hơn. Điều này có lẽ giải thích tại sao chúng ta chứng kiến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao ở dân số Israel", ông Oshitani đánh giá.

Trái lại, ở các nước châu Âu, chiến dịch tiêm vaccine được khởi động chậm hơn khi các mũi tiêm được triển khai vào mùa xuân, chỉ vài tháng trước khi biến thể Delta bắt đầu lây lan.

Độ tuổi

Đan Mạch chưa từng chứng kiến làn sóng mắc bệnh hay tử vong lớn kể từ khi chiến dịch tiêm chủng bắt đầu vào đầu năm nay và quốc gia này đã dỡ bỏ tất cả các hạn chế trong nước liên quan đến Covid-19. Các nhà chức trách cho biết, việc tập trung tiêm vaccine cho người cao tuổi trước đã giúp Đan Mạch giảm tỷ lệ tử vong.

"Chúng tôi dường như đã khá nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh Covid-19 ở những người cao tuổi, đặc biệt tại các trung tâm chăm sóc người cao tuổi và tại nhà của những người cao tuổi", Soren Brostrom, người đứng đầu Cơ quan Y tế Đan Mạch cho hay.

Tập trung vào việc tiêm vaccine cho người cao tuổi cũng đã giúp Nhật Bản làm giảm tỷ lệ tử vong, mặc dù không cùng mức độ với Đan Mạch. Quốc gia này hiện đã tiêm vaccine cho khoảng 90% người trên 65 tuổi và hiệu quả của việc này đã được thấy rõ khi biến thể Delta gây nên số ca mắc kỷ lục hồi tháng 8.

Trong làn sóng Covid-19 này, tỷ lệ tử vong thời kỳ đỉnh dịch đã giảm 43% so với thời kỳ đỉnh dịch trước đó mặc dù số ca mắc cao gấp 2,5 lần. Nhật Bản - quốc gia có tỷ lệ người cao tuổi cao nhất thế giới có thể chứng kiến một viễn cảnh chết chóc hơn nhiều trong đợt bùng phát dịch bệnh do biến thể Delta gây nên nếu không ưu tiên tiêm vaccine cho người cao tuổi.

"Sự khác biệt về độ tuổi trong các ca mắc thực sự cần cân nhắc nghiêm túc. Chẳng hạn, nếu dịch bệnh chủ yếu lây lan ở trẻ em tại một nước và lây lan chủ yếu ở người cao tuổi tại một nước khác, những nước này sẽ có tỷ lệ ca mắc và ca tử vong rất khác nhau", Spencer Fox, chuyên gia tại Đại học Texas ở Austin, người chuyên xây dựng các mô hình bệnh truyền nhiễm cho hay.

Miễn dịch tự nhiên

Làn sóng lây nhiễm do biến thể Delta gây nên trong mùa hè ở Nhật Bản đã cho thấy một nhân tố bí ẩn và phức tạp khác. Đó là miễn dịch tự nhiên trong cộng đồng dân cư từ những đợt bùng phát dịch bệnh trước đó. Nhờ các biện pháp kiểm soát hiệu quả, các nước châu Á phần lớn tránh được điều tồi tệ nhất của đại dịch Covid-19 "tiền Delta" nhưng điều đó cũng tức là họ dễ tổn thương hơn trước biến thể dễ lây nhiễm này.

Cùng lúc đó, những làn sóng dịch bệnh "tiền Delta" lại giúp một số quốc gia có tỷ lệ tiêm vaccine cao ứng phó tốt hơn với biến thể này. Nam Mỹ - một khu vực bị biến thể Gamma và Lambda hoành hành đầu năm nay, hầu như trải qua những tác động rất hạn chế từ biến thể Delta, chủ yếu do việc lây nhiễm các biến thể trước đó đã tạo nên mức độ miễn dịch nhất định và sau đó càng được tăng cường hơn bởi chiến dịch tiêm vaccine, các chuyên gia nhận định.

Ngoài ra, một sự khác biệt nữa nằm ở hành vi của người dân, ông Fox nhận định.

“Nếu những người chưa được tiêm vaccine tại một quốc gia hành động giống như bình thường và những người chưa tiêm vaccine ở một quốc gia khác hành động với sự thận trọng lớn hơn thì chúng ta cũng sẽ chứng kiến các xu hướng rất khác nhau".

Việc Mỹ ngần ngại thực hiện các biện pháp phong tỏa và sự khôi phục nhanh chóng việc đi lại trong nửa đầu năm nay đã góp phần khiến số ca tử vong do biến thể Delta gây nên đạt đỉnh với tỷ lệ cao hơn mức trước khi biến thể Delta hoành hành so với các nước châu Âu.

Dù vậy David Fisman, nhà dịch tễ học tại Đại học Toronto đánh giá: "Tôi nghĩ chúng ta có thể hiểu được tình hình khi xem xét những điều đã xảy ra nhưng rất khó để hiểu được trong thời gian thực".