Sau khi TPHCM vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều trụ sở cơ quan Nhà nước trở nên dôi dư, trong khi nhiều trường học sửa chữa, xây dựng mới lại thiếu phòng học tạm thời.

Trước thực tế này, thành phố đã linh hoạt tận dụng các trụ sở hành chính làm nơi học tập cho học sinh, vừa bảo đảm việc dạy học liên tục, vừa sử dụng hiệu quả tài sản công.
Từ đầu năm học 2025 - 2026, do đang trong giai đoạn cao điểm sửa chữa, Trường THCS Chánh Hưng (phường Chánh Hưng) đã bố trí 33 lớp học chuyển sang học tập tại trụ sở UBND Quận 8 cũ; 19 lớp còn lại vẫn học tại cơ sở chính theo hình thức cuốn chiếu. Cách làm này giúp nhà trường vừa bảo đảm tiến độ thi công, vừa duy trì hoạt động dạy học ổn định.
Ông Dương Cao Đức - Hiệu trưởng Trường THCS Chánh Hưng, cho biết việc tận dụng trụ sở cơ quan hành chính không chỉ giúp tránh lãng phí tài sản công, mà còn thể hiện sự quan tâm của chính quyền các cấp đối với quyền lợi học tập của học sinh. Nhờ đó, chương trình học được triển khai đúng kế hoạch, không gây gián đoạn hay áp lực quá lớn cho giáo viên và học sinh.
“Trước khi đưa vào sử dụng, nhà trường đã phối hợp với địa phương khảo sát kỹ lưỡng, bố trí lại các phòng chức năng, trang bị thêm bàn ghế, thiết bị dạy học, đồng thời bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn về ánh sáng, an toàn, phòng cháy chữa cháy”, ông Đức cho hay.
Tương tự, Trường THPT Võ Trường Toản (phường Tân Thới Hiệp) đang triển khai dự án xây dựng, nâng cấp và cải tạo tổng thể với thời gian thực hiện khoảng một năm. Trong suốt thời gian thi công, việc bảo đảm đủ phòng học cho hàng trăm học sinh là thách thức lớn đối với nhà trường. Vì vậy, nhà trường đã trưng dụng trụ sở Phòng GD&ĐT Quận 12 cũ để phục vụ công tác giảng dạy.
Theo Hiệu trưởng Phạm Thị Bình, ban đầu nhà trường tính đến phương án mượn cơ sở của các trường THPT và THCS trên địa bàn Quận 12 cũ. Tuy nhiên, phương án này không khả thi do các trường đều đã sử dụng tối đa phòng học; việc bố trí học sinh học xen kẽ sẽ gây xáo trộn lớn trong tổ chức dạy và học.
Khi thành phố triển khai chủ trương sắp xếp lại các trụ sở hành chính, nhà trường đã đề xuất xin trưng dụng tạm thời trụ sở Phòng GD&ĐT Quận 12 cũ làm nơi học tập cho học sinh. Đề xuất này được UBND TPHCM chấp thuận và giao UBND phường Tân Thới Hiệp tổ chức bàn giao.
“Hiện nay, trụ sở trưng dụng được nhà trường bố trí 5 lớp học cố định, gồm 2 lớp 10 và 3 lớp 11, cùng 2 phòng máy vi tính phục vụ học tập. Do vốn là trụ sở làm việc hành chính, cơ sở vật chất ban đầu không phù hợp với yêu cầu dạy học nên nhà trường đã chủ động cải tạo, sơn sửa, thiết kế lại toàn bộ phòng làm việc thành phòng học đạt chuẩn.
Đồng thời, trường bố trí thêm lực lượng bảo vệ, nhân viên phục vụ nhằm bảo đảm an toàn và điều kiện sinh hoạt cho học sinh. Việc trưng dụng trụ sở hành chính mang lại nhiều thuận lợi, trong đó quan trọng nhất là vị trí trụ sở nằm ngay đối diện trường chính, giúp học sinh đi lại thuận tiện, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến việc học tập và sinh hoạt hằng ngày”, bà Bình cho biết.

Không chỉ dừng lại ở giải pháp tình thế trong giai đoạn sửa chữa, cải tạo trường lớp, nhiều trụ sở công dôi dư sau sáp nhập còn được TPHCM định hướng chuyển đổi công năng lâu dài để phục vụ ngành Giáo dục. Thực tế cho thấy, việc tận dụng các trụ sở hành chính làm điểm học tập tạm thời đã phát huy hiệu quả, tạo tiền đề để thành phố nghiên cứu sử dụng quỹ nhà, đất công dôi dư cho mục tiêu giáo dục theo hướng bền vững.
Trên cơ sở đó, đầu tháng 12/2025, UBND TPHCM ban hành kế hoạch triển khai chương trình “Nâng cao chất lượng giáo dục mầm non ở địa bàn đô thị, khu công nghiệp giai đoạn 2026 - 2035, định hướng đến năm 2045”.
Một trong những nội dung trọng tâm của chương trình là ưu tiên sử dụng các trụ sở cơ quan Nhà nước dôi dư sau sắp xếp bộ máy hành chính cho giáo dục mầm non; đồng thời tiếp tục đầu tư mở rộng mạng lưới trường lớp, khuyến khích phát triển cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em trong bối cảnh đô thị hóa nhanh.
Theo thống kê, sau sáp nhập, TPHCM có tổng cộng 1.087 trụ sở làm việc và cơ sở hoạt động sự nghiệp. Thành phố đang rà soát toàn bộ quỹ nhà, đất này để xây dựng phương án xử lý theo hướng ưu tiên chuyển đổi công năng, vừa sử dụng hiệu quả tài sản công, vừa đáp ứng nhu cầu học tập, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ em khi dân số cơ học tại các khu đô thị, khu công nghiệp tiếp tục gia tăng.
Trước đó, tại phiên họp kinh tế - xã hội tháng 10/2025, ông Nguyễn Văn Hiếu - Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM, cho biết sau khi các cơ quan hành chính chuyển về trung tâm hành chính mới, trụ sở UBND Quận 12 cũ đang bỏ trống. Đây là khu đất có diện tích lớn, hạ tầng được đầu tư đồng bộ, nằm ở vị trí trung tâm, thuận tiện cho người dân đi lại.
Với những lợi thế này, Sở GD&ĐT đề nghị sớm bàn giao trụ sở cho ngành Giáo dục để nghiên cứu chuyển đổi công năng, sử dụng làm trường liên cấp, phục vụ nhu cầu học tập ngày càng tăng của người dân địa phương.
Trụ sở UBND Quận 12 cũ được xây dựng từ năm 2006, từng là một trong những trụ sở cấp quận hiện đại của TPHCM trước sáp nhập. Công trình có khuôn viên nhiều cây xanh, tòa nhà tiếp dân rộng khoảng 300 m2, hệ thống mái lắp đặt 188 tấm pin năng lượng mặt trời, mỗi tháng cung cấp hơn 9.300 kWh điện, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành. Đây được xem là lợi thế lớn nếu công trình được chuyển đổi sang mục đích giáo dục, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công và phục vụ lâu dài cho cộng đồng.
Ở góc độ quản lý địa bàn, ông Dương Văn Dân - Phó Chủ tịch UBND phường Chánh Hưng, cho biết: “Việc tận dụng trụ sở hành chính dôi dư để làm phòng học là một trong những giải pháp quan trọng nhằm giảm áp lực về chỗ học, đặc biệt trong bối cảnh nhiều trường học trên địa bàn đồng loạt sửa chữa, nâng cấp. Các phòng trưng dụng được bố trí linh hoạt: Phòng lớn dành cho lớp có sĩ số đông, phòng nhỏ bố trí cho lớp ít học sinh. Đặc biệt, việc di chuyển của học sinh thuận tiện do trụ sở gần trường, bảo đảm việc học không bị gián đoạn”.