
Các nhà máy thủy điện vừa phát điện vừa đảm bảo nước cho sản xuất và sinh hoạt tại địa phương - Ảnh: TR.TR.
Theo ông Trương Xuân Tý - phó giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam, vừa qua mực nước tại một số hồ chứa thủy điện lớn trong tỉnh đã hạ xuống mức quá thấp, không bảo đảm mực nước tối thiểu theo quy định nên tỉnh đề nghị các nhà máy thủy điện dừng vận hành xả nước phát điện để tích nước, góp phần chống hạn và xâm nhập mặn cho vùng hạ du trong mùa khô.
Nghiêm trọng như tại hồ thủy điện A Vương có dung tích 343 triệu m3 nước (hiện còn khoảng 124 triệu m3) nhưng hiện nay mực nước hồ đang thấp hơn mực nước quy định tích nước cho mùa cạn và tịnh tiến gần về mực nước chết.
Khác với những thủy điện có quy mô lớn ở phía Bắc, nhiều thủy điện tỉnh Quảng Nam vừa làm nhiệm vụ kép khi vừa phát điện vừa phải điều tiết phục vụ phòng chống hạn hán, cung cấp nước sạch, ngăn xâm nhập mặn.
Đặc biệt là các thủy điện bậc thang trên hệ thống sông Vu Gia có dòng chảy đưa nước về sông Hàn.
Khi nguồn nước thô để sản xuất nước sạch cho Đà Nẵng không đảm bảo, các thủy điện này nhận lệnh từ lãnh đạo các tỉnh thành (theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn 1865) để đảm bảo nước cho khu vực.
Lãnh đạo một thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia cho biết "chúng tôi bám sát nguyên tắc '2 trong 1'" xả nước là vừa phát điện trên hệ thống kết hợp xả nước đẩy mặn, cung cấp nước thô để sản xuất nước sạch cho Đà Nẵng.
Không để phí phạm vì những tháng sắp tới mới là thời gian căng thẳng nhất khi được dự báo không có mưa".
Trong vấn đề vận hành, đại diện công ty này cho biết theo quy trình 1865, nếu hạ du thiếu nước sạch thì chủ tịch các tỉnh thành sẽ trực tiếp yêu cầu thủy điện xả nước để đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho dân. Lúc đó sẽ đăng ký Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia kết hợp phát điện.
Đơn vị này cho rằng với mực nước hiện tại nếu như chạy hết công suất điện thì chẳng bao lâu sẽ xuống mực nước chết. Do vậy thời điểm hạ du cần ít nước thì không phát điện nhiều, chỉ phát giờ cao điểm.
Khi hạ du cần nước thì phát nhiều hơn, thậm chí là tối đa. Để tiết kiệm nước, hiện nay hơn 30 thủy điện ở Quảng Nam chỉ phát điện ở giờ cao điểm. Chạy máy phát điện vào chiều tối, chế độ chạy máy cũng linh hoạt theo yêu cầu dưới hạ du.
Mới đây ông Lê Trí Thanh - chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam - đã có chỉ thị về việc chủ động triển khai các biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước xâm nhập mặn vụ hè thu.
Trong đó yêu cầu các nhà máy thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn (theo hệ bậc thang) thống nhất kế hoạch xả nước qua phát điện theo các đợt và thông báo cho địa phương chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết để lấy nước với mức cao nhất trong các đợt xả nước, đảm bảo cấp nước cho sản xuất đạt hiệu quả cao nhất.