Trong khi nhiều môn thể thao hiện đại đã có mặt tại Việt Nam từ rất sớm, thì đấu kiếm – một môn thể thao mang đậm tính chiến thuật và xuất thân từ châu Âu – lại có hành trình du nhập khá đặc biệt. Từ chỗ là một cái tên xa lạ, đấu kiếm dần khẳng định được vị trí của mình trong lòng người yêu thể thao Việt Nam.
Từ châu Âu đến Việt Nam: Môn thể thao của sự tinh tế và bản lĩnh
Đấu kiếm có nguồn gốc từ phương Tây, đặc biệt là châu Âu, nơi nó từng là một kỹ năng sống còn của các hiệp sĩ và tầng lớp quý tộc.
Tại Việt Nam, đấu kiếm được xem là một trong những môn thể thao du nhập muộn. Đến những năm cuối thập niên 1980 – đầu 1990, đấu kiếm mới bắt đầu xuất hiện trong các chương trình huấn luyện thể thao chuyên nghiệp. Ban đầu, môn này chủ yếu được tập luyện tại một số trung tâm thể thao lớn ở Hà Nội, TP.HCM và Hải Phòng, với đội ngũ huấn luyện viên chủ yếu được đào tạo từ nước ngoài hoặc chuyển giao kỹ thuật từ các quốc gia như Liên Xô cũ, Trung Quốc.
Khởi đầu gian khó: Khi cơ sở vật chất và nhận thức còn hạn chế
Thời điểm mới du nhập, đấu kiếm chưa thực sự được chú ý vì đây là môn thể thao đòi hỏi trang thiết bị chuyên dụng, không phổ biến và khá tốn kém. Ngoài ra, người dân lúc đó vẫn còn khá xa lạ với khái niệm “đấu kiếm thể thao”, thường nhầm lẫn với kiếm thuật cổ truyền hay kiếm hiệp trong phim ảnh.
Bên cạnh khó khăn về cơ sở vật chất, việc thiếu hụt huấn luyện viên, chuyên gia kỹ thuật và hệ thống giải đấu khiến đấu kiếm phát triển rất chậm. Tuy nhiên, nhờ nỗ lực của những người tiên phong và chính sách đầu tư đúng hướng từ ngành thể thao, đấu kiếm dần có được chỗ đứng ban đầu.
Dấu ấn ngày càng đậm nét trên trường quốc tế
Dù xuất phát chậm hơn nhiều môn thể thao khác, đấu kiếm Việt Nam đã từng bước khẳng định được vị thế của mình trên đấu trường quốc tế. Từ những ngày đầu còn lạ lẫm và thiếu thốn về cơ sở vật chất, đến nay, các vận động viên đấu kiếm Việt Nam đã giành được nhiều thành tích ấn tượng tại các giải đấu khu vực, châu lục và thậm chí là Thế vận hội – Olympic.
Trong khu vực Đông Nam Á, đấu kiếm Việt Nam được đánh giá là một trong những đội tuyển mạnh và ổn định nhất. SEA Games chính là “mỏ vàng” của đấu kiếm Việt Nam, nơi các vận động viên thường xuyên giành được nhiều huy chương vàng, bạc và đồng ở hầu hết các kỳ đại hội.
Đáng chú ý, tại các kỳ SEA Games gần đây, đấu kiếm Việt Nam luôn nằm trong nhóm dẫn đầu của khu vực, cạnh tranh ngang ngửa với các cường quốc như Singapore, Thái Lan và Philippines. Điển hình tại SEA Games 31 được tổ chức tại Việt Nam, đội tuyển đấu kiếm Việt Nam giành vị trí á quân khu vực với 5 HCV, 1 HCB và 5 HCĐ. Những tấm huy chương không chỉ là thành tích cá nhân mà còn thể hiện chiến lược đầu tư bài bản và hiệu quả của ngành thể thao Việt Nam.
Ở tầm châu lục, tại Đại hội Thể thao châu Á (ASIAD), các vận động viên Việt Nam dù chưa giành được huy chương vàng nhưng đã nhiều lần lọt vào vòng trong, góp mặt trong nhóm tranh huy chương, điều đó cho thấy sự tiến bộ vượt bậc về chuyên môn.
Một trong những dấu mốc quan trọng nhất của đấu kiếm Việt Nam là việc giành quyền tham dự Thế vận hội (Olympic) – sân chơi danh giá nhất của thể thao toàn cầu. Đấu kiếm là một trong số ít các môn thi đấu cá nhân tại Việt Nam có vận động viên đủ chuẩn tham dự Olympic.
Sự phát triển và thành công của đấu kiếm Việt Nam không thể không kể đến những vận động viên tiêu biểu – những người đã âm thầm nỗ lực, cống hiến và tạo nên lịch sử. Vận động viên Nguyễn Tiến Nhật là người đầu tiên đưa đấu kiếm Việt Nam đến với Olympic London 2012. Tại Olympic Rio 2016, vận động viên Vũ Thành An không chỉ tham dự mà còn được chọn là người cầm cờ cho Đoàn thể thao Việt Nam, đánh dấu bước trưởng thành đáng kể của bộ môn này.