Xung đột Nga - Ukraine hiện nay là cuộc xung đột đầu tiên giữa 2 quân đội lớn và tương đối hiện đại triển khai rộng rãi các năng lực tác chiến điện tử và phát triển kỹ thuật đó trong thời gian thực. Các trắc thủ UAV Ukraine cho biết, họ thường xuyên phải tinh chỉnh phương pháp của mình để lẩn tránh các đòn tấn công vô hình
Tác chiến điện tử quan trọng đến nỗi chiến thuật này có hẳn một mục trong bài viết chuyên đề mới đây của Tổng tư lệnh Ukraine Valery Zaluzhny: “Việc sử dụng phổ biến công nghệ thông tin trong quân sự” sẽ là chìa khóa để phá vỡ thế bế tắc trong xung đột với Nga.
Giới chuyên gia cho biết, Mỹ, châu Âu và Trung Quốc đều theo dõi sát sao hoạt động tác chiến điện tử ở Ukraine để chuẩn bị sẵn sàng cho các cuộc xung đột trong tương lai.
Khi tiến về Kiev vào tháng 2/2022, quân đội Nga tỏ rõ là một lực lượng mạnh về tác chiến điện tử. Khi ấy Nga sử dụng các máy gây nhiễu mạnh và tên lửa nhử để áp đảo hệ thống phòng không Ukraine,
Vũ khí điện tử thoạt tiên có vẻ không nguy hiểm. Đó chỉ các chảo vệ tinh hoặc ăng-ten có thể gắn trên xe tải hoặc dựng trên cánh đồng hoặc tòa nhà. Nhưng sau đó chúng phát các sóng điện từ để tấn công, đánh lừa hoặc chặn các cảm biến và kết nối liên lạc dẫn đường cho vũ khí chính xác và bảo đảm liên lạc bằng vô tuyến điện.
Một công cụ cơ bản nhưng hiệu quả là thiết bi gây nhiễu bằng cách phát đi các tín hiệu mạnh vào đúng tần số mà máy bộ đàm hoặc UAV đối phương sử dụng.
Một vũ khí quan trọng khác là gửi đi một tín hiệu giả vờ là kết nối vệ tinh. Các tín hiệu giả có thể cung cấp tọa độ giả cho UAV hoặc tên lửa của đối phương.
Các công cụ khác lại tìm kiếm các tia bức xạ để định vị thiết bị phát ra chúng. Với các thiết bị này, người dùng có thể xác định được vị trí trắc thủ đối phương.
Tuy nhiên, sau đó, quân đội Nga không còn giữ được ưu thế về tác chiến điện tử nữa. Nhưng khi chiến sự tiếp diễn, người Nga đã lại nhanh chóng thích ứng, chế ra các vũ khí điện tử nhỏ hơn và cơ động, như các súng chống UAV và thiết bị gây nhiễu siêu nhỏ, tạo ra “bong bóng” vô tuyến điện quanh chiến hào.
Chính phủ Ukraine mới đây đã kêu gọi các hãng tìm phương án gây nhiễu cho các UAV Shahed được phía Nga sử dụng để tấn công sâu vào lãnh thổ Ukraine.
Mùa hè vừa qua, Oleksandr Berezhny - một quan chức Quantum, đã chia sẻ với NATO kiến thức họ biết về tác chiến điện tử. Tại một căn cứ ở Đức, họ giải thích các vấn đề mà họ đối mặt.
Ông Berezhny nói: “Chúng tôi đã kể cho họ biết rằng có lẽ tới 90% hệ thống của Mỹ và châu Âu đưa tới Ukraine không được chuẩn bị để đối phó với thách thức tác chiến điện tử tại đó”.
Trong khi đó, các chuyên gia Trung Quốc cũng phân tích kỹ tình hình để xác định được các cuộc tấn công điện tử nào của Nga là hiệu quả trước các hệ thống của NATO, cũng như cái nào chưa thành công.
Trong một báo cáo vào tháng 11/2022, một tổ chức nghiên cứu quốc phòng của Trung Quốc đã viết chi tiết về cách thức một cuộc tấn công điện tử của Nga đã lừa các thiết bị dò tìm của NATO khiến Ukraine bộc lộ vị trí hệ thống phòng thủ điện tử của riêng họ.
Báo cáo nhận định: “Năng lực tác chiến chống UAV của quân đội Nga vượt trội so với quân đội Mỹ”.