“Mới vào lớp, chưa quen giáo viên, các em không mở lòng, rụt rè nhút nhát, hỏi gì cũng không trả lời. Tuy nhiên, với bạn bè đã quen thì hòa đồng. Nắm được tâm lý đó, tôi kiên nhẫn làm quen, tạo sự gần gũi với từng học sinh để có thể trao đổi, chia sẻ, nói lên mong muốn… trong quá trình học tập, sinh hoạt tại trường. Học sinh mồ côi cha, mẹ thường nhạy cảm hơn bình thường. Do đó, không làm mẹ thứ 2 của học trò thì giáo dục sẽ thất bại. Giáo viên nhất định phải vừa là thầy vừa là mẹ, vừa dạy kiến thức vừa dạy kỹ năng từ vệ sinh tắm gội, đến giặt quần áo, gấp chăn màn...”, cô Nhung trao đổi.
Lớp 7B có 34 học sinh, trong đó có 1 em mồ côi cha, 1 em mồ côi mẹ. Cô Lành Thị Nhung, giáo viên chủ nhiệm, luôn coi 34 học sinh như con. Nhưng với học trò có số phận, hoàn cảnh đặc biệt, cô dành sự quan tâm, động viên cả vật chất lẫn tinh thần.
Vàng A Sinh từ nhỏ đã ở với bà ngoại do mất mẹ, bố lấy vợ hai. Ngày chuẩn bị thủ tục để em hưởng chế độ hỗ trợ học tập, bán trú…, bà ngoại tuổi cao sức yếu không thể tới trường. Cô Nhung phải xuống tận bản, vào nhà mang hồ sơ, sổ hộ khẩu đi hoàn thiện thủ tục giúp. Còn Thào Thị Nhịa, mồ côi cha, mẹ không nói sõi tiếng Việt nên khi cần trao đổi, giáo viên không còn cách nào khác là đến nhà và nhờ người phiên dịch…
Vàng A Sinh bày tỏ: “Những bộ quần áo thầy cô cho cùng quyển vở, cuốn sách, cây bút… khiến em xúc động và trân trọng. Em cố gắng học thật tốt để không phụ lòng cô…”.
Thầy Lò Văn Miện đã 20 năm gắn bó với giáo dục vùng khó Mường Lèo chia sẻ: Năm nay, tôi tiếp tục làm công tác chủ nhiệm lớp 3A2 (trong đó, 1 học sinh không có bố, 1 em bố mẹ bỏ nhau, để em lại cho bà). Theo thầy Miện, tình trạng học sinh mồ côi cha hoặc mẹ, hoặc mất cả cha lẫn mẹ, hoàn cảnh khó khăn có xu hướng gia tăng. Điều đó khiến học sinh thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần. Các em cũng mất đi điểm tựa trong quá trình phát triển nên việc học sa sút. Nhiều gia đình, bố mẹ “khoán” trắng giáo dục trẻ cho nhà trường, thầy cô, không tương tác hỗ trợ.
Trách nhiệm của người thầy với những hoàn cảnh học sinh khó khăn, mồ côi… không thể xem nhẹ. Chính vì vậy, “ngày dạy 2 buổi trên lớp, vào các buổi tối, thầy cô lại dành thời gian để kèm cặp, bổ sung kiến thức cho học sinh. Trên lớp, em nào học yếu tăng cường gọi lên bảng đọc, viết, ôn chữ cái. Mặt khác, giáo viên luôn chủ động sẵn sách vở để bất kỳ khi nào học sinh cần sẽ có ngay để học…”, thầy Miện chia sẻ.
Chị Lò Thị Phiêu, có con học lớp 2A1, bày tỏ: “Tôi biết ơn nhà trường, thầy cô đã quan tâm, hỗ trợ cho con trong học tập và sinh hoạt. Về nhà con biết quan tâm, giúp đỡ mẹ nhiều hơn. Sự hỗ trợ quý giá, thiết thực giúp con tôi thoát mù chữ, tự tin, có kiến thức, kỹ năng. Mong sao thêm nhiều sự hỗ trợ từ xã hội để trẻ có điều kiện học tập tốt hơn”.
Cô Lò Thị Thơi, giáo viên chủ nhiệm lớp 2A1, có 2 học sinh mồ côi cha, mẹ, cho biết: Bố mẹ mất khi tuổi đời còn trẻ nên các em sớm thiệt thòi. Vào đầu năm học mới, giáo viên đã hỗ trợ sách vở quần áo để yên tâm học tập. Mặt khác, với sức học trung bình, yếu khi dạy học, luôn xác định kiên nhẫn, quan tâm, lấp “đầy” dần dần; tạo sự gần gũi thân thiết thầy và trò để học sinh mạnh dạn trong học tập, giao tiếp…