Từ làng trẻ mồ côi tới đại học hàng đầu thế giới

Phong, sinh năm 1992, là một trong 21 người Việt được Chính phủ Anh trao học bổng thạc sĩ Chevening năm học 2025-2026. Anh theo học ngành Lãnh đạo Giáo dục tại Đại học College London (UCL) - ngôi trường số 1 thế giới về giáo dục và đào tạo 12 năm liền, theo xếp hạng của QS.

Phong cũng là nhà sáng lập của YOUREORG - tổ chức xã hội giáo dục và đào tạo, với ý nghĩa "Your Education, Your Empowerment", tức "giáo dục của bạn, trao quyền cho bạn". Phong cho biết cùng các công sự dạy tiếng Anh với chi phí thấp cho những học sinh, sinh viên yếu thế.

"Sứ mệnh của tôi là mang đến cơ hội học tập bình đẳng cho mọi học trò, bất kể xuất thân hay hoàn cảnh", Phong nói.

Đằng sau khát vọng được đóng góp cho cộng đồng, là một hành trình dài để vượt nghịch cảnh, mà Phong gọi là "nhiệm màu".

Phong sinh ra tại Tây Ninh, nhưng trưởng thành từ làng trẻ SOS TP HCM. Cha mẹ mất khi chưa tròn một tháng tuổi, không tung tích người thân, Phong lớn lên trong tình yêu thương và bao dung của bà Nguyễn Thị Hạnh, hay còn gọi là "mẹ Hạnh", cùng những người mẹ và bạn bè khác trong làng.

Năm 18 tuổi, Phong trượt đại học vì liệt điểm Toán. Anh bình thản vì biết rõ sức học môn này của mình. Nhưng khi thấy mẹ Hạnh lặng lẽ đạp xe về quê vay tiền cho mình thi lại, Phong quyết tâm không phụ lòng mẹ. Anh lao vào ôn luyện, sau đó trúng tuyển vào khoa Quốc tế học, Đại học Sư phạm TP HCM năm 2011.

Rời làng trẻ, Phong kể phải làm đủ thứ nghề để trang trải cuộc sống. Vì không có thời gian học, tốt nghiệp, anh chỉ đạt 2.88/4 điểm.

Năm thứ hai đại học, Phong được một người quen giới thiệu làm trợ lý phiên dịch sự kiện. Anh chăm chỉ quan sát, ghi chép từng cử chỉ, cách ngắt nhịp, chọn từ của phiên dịch chính. Anh cũng kiên trì từ chạy giấy tờ hậu cần, dịch nối từng câu ngắn trong hội thảo, đến biên tập lại bản dịch cho người khác. Sau 7 năm, anh được tin tưởng giao phiên dịch cabin - cấp độ khó nhất của nghề, đòi hỏi khả năng phản xạ, kiến thức đa lĩnh vực và sức bền tâm lý.

Năm 2017, Phong biết đến Teach for Việt Nam - chương trình hỗ trợ giáo viên phát triển khả năng lãnh đạo để giúp trẻ em khó khăn. Phong thuộc nhóm giáo viên đầu tiên, về lại nơi mình đã sinh ra, dạy tiếng Anh ở trường THCS Chà Là và THCS Bàu Đăng.

Phong đề xuất các cải tiến với ban giám hiệu trường. Ví dụ, thay vì xếp bàn ghế thành 4 hàng, Phong nghiên cứu và xếp thành hình ngôi nhà, tạo không khí sôi nổi cho lớp học.

Ngoài giờ lên lớp, những buổi được trò chuyện với cán bộ Phòng Giáo dục huyện giúp Phong hiểu được nhiều vấn đề, như lý do tỷ lệ bỏ học nhiều, hay cách lực lượng lao động có tri thức sẽ giúp một tỉnh vươn lên... Anh vừa trau dồi nghiệp vụ sư phạm, vừa có thêm góc nhìn của những người quản lý.

Thời điểm này, Phong đã hình thành được tư duy về cách giáo dục vận hành và những bất bình đẳng còn tồn tại. Tuy vậy, dần dần anh nhận ra góc nhìn của mình thuần túy là trải nghiệm cá nhân, chưa có tính hệ thống. Hiểu rằng mình cần phải trở thành một chuyên gia, anh lần lượt ứng tuyển và hoàn thành các chứng chỉ nâng cao về Giảng dạy và Quản lý giáo dục tại Đại học Cambridge (Anh), Harvard (Mỹ)... Phong cũng từng được Bộ Ngoại giao Mỹ trao học bổng toàn phần chương trình YSEALI Professional Fellowship (Sáng kiến thủ lĩnh Đông Nam Á), chủ đề Governance and Society (Quản trị và Xã hội).

"Tôi biết mình không phải người có điểm số nổi trội, nên thay vì cố chứng minh bằng con số, tôi chọn kể một hành trình - hành trình của lãnh đạo, của sự bền bỉ, và của niềm tin rằng người xuất phát chậm vẫn có thể về đích nếu đi đúng hướng", Phong nói.

Với mỗi trường, Phong nghiên cứu rất sâu các tiêu chí. Trong bài luận xin học bổng, Phong thể hiện rõ tư duy có hệ thống về giáo dục với tư cách là người xuất phát điểm yếu thế, song song với am hiểu về các thuyết giáo dục từ trải nghiệm thực tiễn. Tới nay, anh đã đặt chân tới 6 châu lục.

"Trải nghiệm ở nhiều quốc gia giúp tôi nhận ra: thế giới không thiếu cơ hội, chỉ thiếu người dám tin rằng mình xứng đáng với chúng", Phong nói.

Phong và người bạn cùng mạng lưới Teach for Vietnam hợp tác để bắt đầu YOUREORG vào năm 2020, mở các lớp học chứng chỉ tiếng Anh PTE, IELTS và chữa bài luận học bổng.

Phong nhớ trước buổi học đầu tiên, anh phải lo liệu "hàng tỷ thứ": từ dọn dẹp văn phòng, mua bàn và trang trí lớp học, cho tới xây khung chương trình, chuẩn bị từng file tài liệu về lịch học, học phí...

Khóa đầu tiên, nhiều em không có đủ 500.000 đồng để đóng cho 3 tháng học. Xác định không nhận đầu tư từ bất cứ nguồn nào, Phong vừa phải gồng gánh áp lực tài chính, trả lương cho giáo viên và duy trì lớp online, vừa liên tục cải tiến chương trình học. Anh nhận việc làm thêm vào ban ngày để có thêm kinh phí.

Dẫu vất vả, nhưng khi chữa bài cho học sinh, Phong rất hạnh phúc. "Tôi có thể ngồi sửa bài cho các bạn đến 3-4 giờ sáng cũng không mệt", Phong chia sẻ.

Ngoài ra, Phong và cộng sự tổ chức các buổi nói chuyện giữa học viên và chuyên gia, giúp các bạn mở rộng vốn hiểu biết.

Vũ Hải Trường, Giám đốc Tuyển sinh chương trình Đại học của Đại học Hồng Kong tại Việt Nam, một trong những khách mời, nói: "Phong là người có tư duy sắc bén, tầm nhìn chiến lược rõ ràng, và luôn có cam kết vào những việc mình làm".

Năm nay, Phong lại lên đường du học. Anh trúng hai học bổng thạc sĩ ở Đại học Pennsylvania (Mỹ), UCL, và thư mời nhập học từ LSE (Học viện Kinh tế Chính trị London, Anh) và Đại học Stockholm (Thụy Điển). Phong quyết định tới Anh, vì chương trình chỉ kéo dài một năm, có thể sớm trở về nhà.

Lớp học của Phong là "in-service", dành cho những người đã có kinh nghiệm làm việc thực tế hơn hai năm. Gặp gỡ và lắng nghe câu chuyện của các bạn tới từ Trung Quốc, Ấn Độ,... cho Phong thêm nhiều góc nhìn ý nghĩa.

Nhìn lại hành trình của mình, Phong cho rằng các bạn trẻ nên giữ vững niềm tin vào bản thân. Từng bước đi sẽ giúp sự nghiệp của một người hiển hiện, và hãy cố gắng để không phí hoài sự hy sinh của những người yêu thương mình.

"Nếu bạn thật sự cày cuốc trên mảnh ruộng của mình, thì cho dù đất có cằn cỗi như thế nào, cây cũng sẽ trổ bông", Phong nói.