Tứ Tượng là gì? Vị thế lớn lao của 4 thần thú trong nền văn hóa dân gian

L.D.C | 14/02/2023, 09:36
Theo dõi Giáo dục Thủ đô trên

Tứ Tượng là gì? Có nguồn gốc ra sao? Những linh vật này có ý nghĩa gì trong nền văn hóa của nhân loại? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

Tứ Tượng còn được tìm hiểu khi lập thế trận trong quân sự. Các vị tướng sẽ phân đội quân của mình thành tả đội, hữu đội, tiền đội và hậu đội. Việc ứng dụng Tứ Tượng vào việc chiến đấu từng là chiến lược rất hiệu quả trước đây.

3.2 Trong thiên văn

Trong thiên văn học Trung Quốc, Thanh Long, Bạch Hổ, Chu Tước, Huyền Vũ lần lượt đại diện cho bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc. Trong Nhị thập bát tú, Tứ Tượng tương ứng với bốn cung để phân chia các vì sao. Mỗi cung Thanh Long, Bạch Hổ, Chu Tước và Huyền Vũ được hợp từ bảy chòm sao.

Tu Tuong trong thien van
Cụ thể:

- Thanh Long chỉ cung gồm 7 chòm sao phương Đông trong Nhị thập bát tú:

  • Giác Mộc Giao (sao Giác): Con giao long, cá sấu hoặc thuồng luồng.
  • Cang Kim Long (sao Cang): Con rồng.
  • Đê Thổ Lạc (sao Đê): Lạc đà hoặc con nhím.
  • Phòng Nhật Thố (sao Phòng): Con thỏ.
  • Tâm Nguyệt Hồ (sao Tâm): Con cáo.
  • Vĩ Hỏa Hổ (sao Vĩ): Con hổ.
  • Cơ Thủy Báo (sao Cơ): Con báo.

Trong đó, sao Giác là tượng hình hai sừng của Rồng, sao Cang là tượng hình cổ, sao Đê là tượng hình móng chân trước, sao Phòng là tượng hình bụng, sao Tâm là tượng hình tim, sao Vĩ là tượng hình đuôi, sao Cơ là tượng hình móng chân sau của Rồng. Bảy chòm sao này thường xuất hiện giữa trời tương ứng với mùa Xuân.

- Bạch Hổ là cung gồm 7 chòm sao phương Tây trong Nhị thập bát tú, bao gồm:

  • Khuê Mộc Lang (Khuê): Con sói
  • Lâu Kim Cẩu (Lâu): Con chó/ con hẩu/ con hống/ con muông.
  • Vị Thổ Trĩ (Vị): Chim trĩ.
  • Mão Nhật Kê (Mão): Con gà.
  • Tất Nguyệt Ô (Tất): Con quạ.
  • Chủy Hỏa Hầu (Chủy): Con khỉ.
  • Sâm Thủy Viên (Sâm): Con vượn.


Trong các chòm sao trên, chỉ có hai chòm sao Chủy và Sâm tạo thành hình Bạch Hổ. Sao Chủy tượng hình đầu hổ và sao Sâm tượng hình bốn chân và thân hổ, các chòm sao này thường xuất hiện giữa trời, tương ứng với mùa thu.

- Chu Tước là cung gồm 7 chòm sao phương Nam trong Nhị thập bát tú, bao gồm:

  • Tỉnh Mộc Hãn (sao Tỉnh): Bệ ngạn.
  • Quỷ Kim Dương (sao Quỷ): Con dê.
  • Liễu Thổ Chương (sao Liễu): Con cheo cheo.
  • Tinh Nhật Mã (sao Tinh): Con ngựa.
  • Trương Nguyệt Lộc (sao Trương): Con nai.
  • Dực Hỏa Xà (sao Dực): Con rắn.
  • Chẩn Thủy Dẫn (sao Chẩn): Con giun.


Trong đó, sao Tỉnh tượng hình mỏ chim, sao Quỷ tượng hình mào chim, sao Liễu tượng hình diều chim, sao Tinh tượng hình cổ chim, sao Trương tượng hình bụng chim, sao Dực tượng hình cánh chim và sao Chẩn tượng hình đuôi chim. 7 chòm sao này tương ứng với mùa Hạ.

Tuy nhiên, ba sao Liễu, Tinh và Trương là có vị trí gần nhau nhất trong cung Chu Tước, thường xuất hiện cùng lúc trên bầu trời, tạo thành một đường thẳng.

- Huyền Vũ gồm 7 chòm sao phương Bắc là:

  • Đẩu Mộc Giải (Đẩu): Con cua hoặc giải trãi.
  • Ngưu Kim Ngưu (Ngưu): Con trâu hoặc con bò.
  • Nữ Thổ Bức (Nữ): Con dơi.
  • Hư Nhật Thử (Hư): Con chuột.
  • Nguy Nguyệt Yến (Nguy): Chim én.
  • Thất Hỏa Trư (Thất): Con lợn.
  • Bích Thủy Du (Bích): Cừu dư.

Trong đó, sao Ngưu là đầu rùa, sao Nữ, sao Hư, sao Nguy là mai rùa, sao Bích là đuôi rùa, sao Thất và sao Đẩu là mình rắn. 7 chòm sao này tương ứng với mùa Đông.

Theo truyền thống Trung Hoa, phương hướng được xác định theo cơ sở đặt phía Nam ở trên, khác với quan điểm hiện đại là đặt phía Bắc ở trên, vì vậy, khi mô tả vị trị Tứ Tượng cũng có thể nói Thanh Long ở bên trái (phía Đông), Bạch Hổ ở bên phải (phía Tây), Chu Tước ở phía trước (phía Nam), và Huyền Vũ ở phía sau (phía Bắc)

Việc quan sát Tứ Tượng cùng sự vận hành của các tinh tú trong hệ thống Nhị thập bát tú có thể sử dụng để lựa chọn ngày tốt, ngày xấu, xác định thời gian, mùa vụ phục vụ cho canh tác nông nghiệp, dự báo những biến động thời tiết hay biến động của cuộc sống xã hội, kinh tế, chính trị thời cổ đại.

3.3 Trong Kinh Dịch

Trong Kinh Dịch, Tứ Linh có liên quan chặt chẽ với thuyết Âm Dương, tương ứng với Thiếu Dương, Thiếu Âm, Thái Dương và Thái Âm.

Tứ LinhTứ TượngQuái
Thanh LongThiếu Dương
Chu TướcThái Dương
Bạch HổThiếu Âm
Huyền VũThái Âm


Tu Tuong trong Kinh Dich
Người xưa cho rằng:

Vô Cực sinh Hữu Cực,

Hữu Cực thị Thái Cực,

Thái Cực sinh Lưỡng Nghi,

Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng

Tứ Tượng sinh Bát Quái,

Bát Bát Lục Thập Tứ Quái.

Thực chất, đây là một khái niệm rộng của triết học và học thuyết âm dương để giải thích sự hình thành và các quy luật của vũ trụ.

Tương truyền, từ lúc khai thiên lập địa vũ trụ chỉ là một khoảng không gian hỗn độn, mờ mịt. Trong ấy có 1 Lý, Lý ấy gọi là Thái Cực. Thái Cực vô hình xuất hiện 2 khí Âm Dương gọi là Lưỡng Nghi. Chúng luôn bảo trì cân đối và không thể tách rời nhau.

Lưỡng Nghi lại sinh ra Tứ Tượng. Tứ Tượng bao gồm 2 phần là Thái Dương và Thiếu Dương, Thái Âm và Thiếu Âm. Trong đó, Âm là đen, Dương là trắng. Phần đen lớn là Thái Âm, phần đen nhỏ là Thiếu Âm, tương tự phần trắng lớn Thái Dương và phần trắng nhỏ là Thiếu Dương.

Trong phần màu đen lớn có phần trắng nhỏ, trong phần màu trắng lớn có phần màu đen nhỏ, tượng trưng cho quan niệm “Trong Âm có Dương, trong Dương có Âm”. Hay nói, Âm và Dương cùng tồn tại, vừa đối lập vừa nương tựa lẫn nhau.

Cuối cùng, Tứ Tượng sinh ra Bát Quái và Bát Quái biến hóa ra vô cùng.

3.4 Trong thuyết Ngũ hành

Tứ Linh tương ứng với bốn nguyên tố trong thuyết Ngũ hành. Thuyết này có bổ sung thêm một thần thú là Hoàng Long. Cụ thể như sau:

Thần thúPhương vịMùaMàu sắcNgũ hành
Thanh LongĐôngXuânXanhMộc
Chu TướcNamHạĐỏHỏa
Bạch HổTâyThuTrắngKim
Huyền VũBắcĐôngĐenThủy
Hoàng LongChính giữaVàngThổ

3.5 Trong phong thủy

Trong phong thủy Loan Đầu nói riêng và phong thủy nói chung, người ta sử dụng khái niệm Tứ Tượng (hay Tứ Linh) để nói lên chuẩn mực về địa thế xung quanh một căn nhà. Đó là: "Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ". Chỉ khi hội đủ cả 4 yếu tố này thì một mảnh đất mới coi là có địa thế đẹp.

  • Bên trái (tả) của nhà là một vách núi cao, vươn dài, như thế của một con rồng xanh uốn lượn (Thanh Long). 
  • Bên phải (hữu) của nhà là vách núi vươn xa nhưng thấp hơn, như một con hổ trắng đang rình mồi (Bạch Hổ). 
  • Đằng sau nhà là dãy núi lớn (chủ sơn) với hình tượng là một con rùa lớn, trên mai cõng con rắn (Huyền Vũ).
  • Trước mặt là một hòn núi nhỏ, hay còn gọi là án sơn, để tránh khí trực xung vào nhà, giống với hình ảnh phượng hoàng (Chu Tước).


Tu Tuong trong phong thuy
Ngày xưa, để chọn được nơi đặt kinh đô, các nhà phong thủy phải tìm nơi hài hòa giữa Tứ Tượng như nơi đó có sông ngòi, đất phải phì nhiêu, dễ đón gió và nhận được ánh mặt trời vừa phải.

Ngày nay, người ta thường mua những bức tượng Tứ Linh về bày trong không gian sống với ý nghĩa mang lại vận khí tốt lành cho gia chủ. Tuy nhiên, cần dựa vào ý nghĩ của từng linh vật mà có sự sắp đặt cho phù hợp. Hãy lưu ý những vấn đề dưới đây:

  • Tượng thường được bày ở phòng khách hoặc phòng làm việc, những nơi trang trọng.
  • Tượng nên đặt ngang tầm người, tránh đặt quá cao hoặc quá thấp.
  • Tuyệt đối không đặt tượng trong không gian thờ cúng hoặc phòng ngủ, phòng bếp vì như vậy sẽ mạo phạm đến Thần. 
  • Tuyệt đối không đặt tượng ở phòng của trẻ em.


Xem các bài viết khác:

Theo lichngaytot.com
https://lichngaytot.com/tu-vi/tu-tuong-304-218858.html
Copy Link
https://lichngaytot.com/tu-vi/tu-tuong-304-218858.html
Bài liên quan

(0) Bình luận
Nổi bật Giáo dục thủ đô
Đừng bỏ lỡ
Mới nhất
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO
Tứ Tượng là gì? Vị thế lớn lao của 4 thần thú trong nền văn hóa dân gian