Vai trò của người mẹ

Bình thường tôi không có nhiều thời gian theo dõi thông tin trên báo. Nhưng khi nghe đồng nghiệp kể chuyện về bé 12 tuổi trú tại xã Tam Hiệp (Thanh Trì, Hà Nội) mang thai 38 tuần, nghi bị hàng xóm xâm hại và sau đó đã sinh một một bé trai nặng 3kg.

Thấy sự việc này quá đau xót nên tôi mới theo dõi, nắm được hoàn cảnh gia đình của bé gái 12 tuổi tên L cực kỳ đáng thương. Mẹ cháu bỏ gia đình từ khi cháu mới 1 tuổi, nên bố cháu phải nuôi hai con, một cháu đang học lớp 9 và cháu L học lớp 6.

Ngoài chăm con, bố cháu còn phải lo kiếm tiền để nuôi gia đình. Tuy nhiên, không có việc làm ổn định, ai thuê gì làm nấy. Trong suốt 6 tháng mang thai, bé gái không có biểu hiện nghén hay bất thường. Bé cũng to cao nên khó phát hiện ra. Với hoàn cảnh gia đình như vậy, thực sự là ai cũng thông cảm cho người bố. Để xảy ra sự việc đau lòng này, một phần nguyên nhân chính là do thiếu vắng vai trò của người mẹ. Con không được mẹ nuôi dạy từ nhỏ, không được giáo dục giới tính từ nhỏ nên em thiếu kiến thức về giới tính, sức khỏe sinh sản, kỹ năng cần thiết để bảo vệ mình.

Cha mẹ có vai trò là người giáo dục giới tính cho con mình. Trong quá trình nói chuyện với con về những vấn đề liên quan đến giới tính, tình dục thì nên đi thẳng vào vấn đề. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp khi con đặt câu hỏi thắc mắc về sinh lý thì nhiều cha mẹ lại né tránh.

Trên thực tế xung quanh, tôi được biết có rất nhiều bậc cha mẹ cảm thấy ngượng ngùng khi đề cập đến vấn đề tình dục với con cái mình. Hầu hết họ im lặng và cho rằng bọn trẻ sẽ có được những thông tin cần thiết cho bản thân về vấn đề này từ trường học hoặc thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Vì vậy, các em tìm đến những kênh khác như phim ảnh, sách báo với nội dung không lành mạnh để tìm hiểu.

Tuy cha mẹ đều có trách nhiệm giáo dục con, song vai trò của người mẹ có phần quan trọng hơn, đặc biệt với con gái. Vì thông thường mẹ có nhiều thời gian ở cạnh con hơn bố. Khi giáo dục, người mẹ thường linh hoạt và thông cảm với hoàn cảnh của con hơn so với bố.

Hoàn cảnh của cháu L phải sống xa mẹ từ khi 1 tuổi, không được mẹ nuôi dạy từ nhỏ. Khi sự việc đau lòng này đã xảy ra, những người làm cha làm mẹ như chúng ta chỉ còn cách khắc phục hậu quả sao cho cháu L ít bị tổn thương nhất và tự rút ra bài học kinh nghiệm cho chính mình rằng phải giáo dục giới tính cho con từ nhỏ.

Kinh nghiệm nuôi dạy hai con gái trong 18 năm qua của tôi là cha mẹ cần giáo dục giới tính cho con từ nhỏ theo lứa tuổi. Cả cha và mẹ đều phải tham gia trong việc giáo dục giới tính cho trẻ. Giáo dục giới tính là cần thiết để trang bị cho con kiến thức để tránh bị xâm hại, sức khỏe sinh sản, có đời sống tình dục an toàn khi lớn lên. Cần cho con hiểu tình dục sẽ ảnh hưởng đến hạnh phúc của con khi trưởng thành. Vì vậy, hãy nói với con các vấn đề liên quan về giáo dục giới tính càng sớm càng tốt.

Bạn hãy tự lập kế hoạch và chủ động nói chuyện với con bạn. Nên khéo léo biến cuộc nói chuyện giữa bạn và con thành cuộc thảo luận bình đẳng giữa hai bên. Bạn có thể bắt đầu bằng cách hỏi những câu hỏi gợi mở, chẳng hạn: “Con sẽ làm gì nếu rơi vào tình huống đó?”. Một cuộc thảo luận dựa trên một tình huống giả định là rất dễ bắt đầu và nó cho cả bạn và con một cơ hội để bày tỏ những suy nghĩ và quan điểm của mình.

Sau khi biết thông tin về sự việc của cháu L, tôi cũng đã trao đổi với con gái mình và đặt câu hỏi giả định để nghe con nói những suy nghĩ của mình. Chỉ còn vài tháng nữa là con gái lớn của tôi sẽ đi học đại học xa nhà, khi không có bất kỳ người thân nào ở bên cạnh để giúp đỡ, con phải tự quyết định mọi việc của mình thì con càng cần có kỹ năng sống tốt hơn, cần có nhiều kiến thức về giới tính hơn để có thể tự giải quyết mọi tình huống không may xảy ra với mình. Mẹ con tôi đã có cuộc nói chuyện khá cởi mở, thẳng thắn và vui vẻ. Con tiếp nhận thông tin rất nhanh và không ngại bày tỏ quan điểm với mẹ.

Bạn cần hướng dẫn con hiểu rõ hơn về những thay đổi của tuổi dậy thì; bộ phận sinh dục và chức năng của nó; quá trình và sức khỏe sinh sản của con người; cách để quan hệ tình dục an toàn và lành mạnh; và kiểm soát việc sinh con ngoài ý muốn; hoạt động quan hệ tình dục của con người; trách nhiệm đối với vấn đề tình dục; cảm xúc và các mối quan hệ; quyết định đối với vấn đề tình dục.

Thực tế lâu nay chúng ta chỉ chú trọng đến chăm sóc sức khỏe thể chất mà chưa quan tâm đúng mức đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Chăm sóc, bảo vệ, giáo dục nhân cách - trí khôn - giới tính là phần bắt buộc trong chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện ở trẻ em.

Vào mỗi buổi tối, sau khi con gái làm xong bài tập, mẹ con tôi lại cùng nhau đọc sách về kỹ năng sống hoặc giáo dục giới tính khoảng 30 phút. Khi con chưa biết chữ thì tôi đọc sách cho con nghe, khi con biết đọc chữ thì con đọc sách cho tôi nghe, mẹ con tôi cùng trao đổi, bàn luận những câu văn hay, những tình huống trong sách, tôi giải thích cho con nghe những câu từ con không hiểu ý nghĩa. Mỗi tối con tôi đọc một ít, dần dần qua nhiều năm, con đã tích lũy được khá nhiều kiến thức về kỹ năng sống, giáo dục giới tính.

Đến giờ, con gái lớn của tôi đã học lớp 12 và con gái bé đã học lớp 3 đều rất tự tin về những điều đọc được trong sách, ứng dụng vào cuộc sống hàng ngày và chủ động trao đổi với bố mẹ, thậm chí nhắc nhở mọi người xung quanh khi thấy người khác cư xử chưa được đúng như trong sách dạy.

Sự việc bé gái 12 tuổi bị xâm hại cực kỳ nghiêm trọng. Xét xử, định tội là thẩm quyền của cơ quan công an. Nhưng đáng thương nhất là bé gái 12 tuổi và em bé mới được sinh ra trong hoàn cảnh bất đắc dĩ. Ông ngoại là bố đơn thân, điều kiện kinh tế khó khăn, mẹ của em bé mới 12 tuổi đang tuổi đi học vẫn cần có người lớn nuôi dạy, chăm sóc, chưa có khả năng chăm sóc cháu, không thể ở nhà chăm con. Lựa chọn theo phương án nào cũng vô cùng khó khăn và đau buồn.