Bia Ma nhai nằm dưới chân núi Thành Nam, thuộc xã Chi Khê, huyện Con Cuông. |
Nội dung văn bia có tổng cộng 155 chữ, được khắc thành 14 dòng. |
Ông Phan Anh Tài, Trưởng phòng Văn hóa huyện Con Cuông cho biết, bia Ma nhai là di sản lịch sử quý giá của địa phương, chứng minh tinh thần đoàn kết, khát vọng thống nhất giang sơn, giữ yên bờ cõi của quân dân Đại Việt.
Tuy nhiên, trước đây do công tác bảo tồn còn sơ sài nên suốt hàng chục năm tấm bia bị “lãng quên”, đường lên núi bị cỏ dại, cây cối bao phủ.
Tháng 7/2011, sau khi bia được Bộ VH,TT&DL công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, chính quyền đã làm biển chỉ dẫn, bảng giới thiệu, xây lối lên xuống bằng bê tông. Trải qua thăng trầm của thời gian, hiện nay văn bia vẫn còn nguyên vẹn, chữ trên vách núi không hề bị mờ.
Trải qua gần 7 thế kỷ, những nét chữ khắc trên vách đá vẫn còn sắc nét, rõ ràng. |
Bên dưới núi có một hang đá nhỏ rộng chừng 10m2, được người dân địa phương lập bàn thờ, đặt lư hương, cử người tuần tra bảo vệ. Vào ngày rằm và mùng 1 âm lịch, du khách thập phương thường đến cung tiến lễ vật hương, hoa, quả…, tưởng nhớ các tướng lĩnh đã hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ biên cương.
Theo Trưởng phòng Văn hóa huyện Con Cuông, nhằm phát huy tối đa giá trị văn hóa và lịch sử của di tích này, chính quyền địa phương đang lập đề án, quy hoạch 7ha đất quanh núi Thành Nam để bảo vệ và phát triển du lịch.
Ngoài ra, Sở KH&CN tỉnh Nghệ An cũng trình hồ sơ, đề nghị Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận tấm bia là Di sản tư liệu thế giới.
Theo thống kê, ở Việt Nam có hàng nghìn văn bia, đa số là bia chế tác có từ triều Lê và triều Nguyễn. Độc đáo hơn cả phải kể đến loại văn bia Ma nhai, bởi đây là bia khắc trực tiếp lên núi đá. Văn bia của Hoàng giáp Nguyễn Trung Ngạn được giới chuyên môn đánh giá là bia đá trên núi cổ nhất và có nét chữ lớn nhất tại Việt Nam. Đây là tư liệu đặc biệt quý hiếm trong công tác nghiên cứu sử học, văn học.