Năm 2016, UBND TP Hạ Long chấp thuận cho một số đơn vị kinh doanh du lịch trưng dụng các hang động trên vịnh Hạ Long làm nhà hàng. Sự việc gây chấn động dư luận khi được báo chí phản ánh, nhiều chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo về sự tác động thô bạo này. Tháng 9/2016, Quảng Ninh ra văn bản chấm dứt hoạt động.
Năm 2018, báo chí tiếp tục phản ánh việc hàng loạt đảo đá thuộc vùng lõi vịnh Hạ Long bị xâm hại khi hàng nghìn khối bê tông được đổ xuống vịnh để làm kè, cầu cảng. Đặc biệt, có 2 công trình cầu cảng của chính Ban Quản lý vịnh Hạ Long xây dựng tại vùng lõi nhưng chưa có đánh giá tác động môi trường. Sự việc đã dấy lên hồi chuông cảnh báo về tác động quá mức của con người đến di sản vịnh Hạ Long.
Có năm vịnh Hạ Long thu hơn 1.000 tỷ đồng từ tiền bán vé tham quan vịnh. Số tiền này chủ yếu phục vụ cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng trên bờ, cụ thể là xây dựng TP Hạ Long. Ban Quản lý vịnh Hạ Long, đơn vị trực tiếp bảo vệ, phát huy giá trị của di sản được trích lại một phần nhỏ và sau hàng chục năm, sản phẩm du lịch vịnh Hạ Long vẫn vậy. |
Theo hồ sơ di sản vịnh Hạ Long trình UNESCO, vùng đệm của vịnh Hạ Long được tính từ rìa trung tâm vùng lõi ra với bán kính từ 4-5km, vùng này được tạo nên để bảo vệ vùng lõi của di sản. Như vậy, các phường như Hùng Thắng, Bãi Cháy, Hòn Gai, Hoàng Tân, và một số xã đảo trên vịnh Bái Tử Long đều nằm trong vùng đệm của vịnh Hạ Long.
Sau gần 30 năm được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, vùng đệm của vịnh Hạ Long đang ngày càng bị thu hẹp. Nhiều công trình lấn biển của Quảng Ninh ngày càng tiến dần đến vùng lõi như khu vực bán đảo Hùng Thắng; khu vực mặt trước biển của phường Bãi Cháy; khu vực bến Đoan; khu vực Quảng trường 30/10; đường bao biển và mới đây nhất là Khu đô thị 10B.
Điều đáng nói, những dự án lấn biển này đều do các doanh nghiệp san lấp vịnh để làm bất động sản. Những căn nhà tại khu vực này có giá lên đến hàng chục tỷ tùy theo từng vị trí. Khu vực lấn biển kéo dài hàng cây số và rộng hàng nghìn héc ta.
Dự án khu dân cư 10B lấn gần 4ha vùng đệm vịnh Hạ Long đã được Quảng Ninh phê duyệt. Ảnh: Hoàng Dương.
Mới đây nhất là Dự án khu dân cư 10B tại phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả, được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt với hơn 30ha, trong đó có gần 4ha nằm trong vùng đệm của di sản nhưng nhiều người vẫn cho rằng khu vực này là sình lầy, không đem lại lợi ích kinh tế. Họ quên mất giá trị về cảnh quan, địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng về các loài động thực vật.
Ngày 16/9 vừa qua, tại Thủ đô Riyadh của Ả rập Xê út, Ủy ban Di sản thế giới UNESCO đã chính thức công nhận vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là Di sản Thiên nhiên Thế giới. Do đó, di sản Thiên nhiên Thế giới vịnh Hạ Long không chỉ có diện tích 1.553km2 bao gồm 1.969 hòn đảo, mà được mở rộng ra cả quần đảo Cát Bà.
Việc mở rộng này làm tăng thêm giá trị vốn có của Di sản Thiên nhiên Thế giới vịnh Hạ Long. Các giá trị nổi bật toàn cầu của khu vực được xác định gồm các kiến tạo vật lý và sinh học; kiến tạo địa chất, địa lý và là môi trường sống của các loài động, thực vật.
Vì vậy, không ai có thể nhân danh phát triển kinh tế để ủng hộ những dự án lấn vịnh Hạ Long. Di sản phải được bảo tồn và phát huy hướng tới lợi ích chung của quốc gia và nhân loại. Đó là giá trị không chỉ phục vụ hôm nay mà còn để lại cho muôn đời sau.