Cũng theo ông Hiếu, các ngân hàng khi cấp thẻ tín dụng thường yêu cầu khách hàng xem những quy định chung, thường họ mở thẻ sau đó gửi đến nhà khách hàng. Khách hàng cần xem các hướng dẫn cách chi tiết để hiểu. Sau khi nhận thẻ, phải đến trạm ATM để kích hoạt thì mới có thể sử dụng được. Đó là điều chắc chắn. Ông Hiếu cho rằng, trường hợp khách hàng nợ lên đến cả tỷ đồng, họ có thể không nắm được những hướng dẫn như vậy.
"Để sử dụng thẻ tín dụng an toàn, người có thẻ phải hiểu tất cả những hướng dẫn sử dụng; lập mật khẩu và giữ mật khẩu không để lộ ra ngoài; trả nợ đúng hạn để không bị tính lãi. Quan trọng hơn nữa là phải biết “đo bò làm chuồng”, nghĩa là khi mua món hàng nào đó phải xem mình có đủ khả năng trả nợ hay không. Thường thường ngân hàng dùng chỉ tiêu nợ mỗi tháng chia cho thu nhập của người đó. Tỷ lệ an toàn nhất là 50%. Tỷ lệ này lên càng cao thì càng rủi ro" - ông Hiếu nói.
Vị chuyên gia tài chính ngân hàng này bày tỏ rất ngạc nhiên với số tiền nợ từ vài triệu lên gần chục tỷ đồng trong vòng chỉ hơn 10 năm từ thẻ tín dụng.
“Ngay cả khi tính lãi kép, tức là lãi mẹ đẻ lãi con cộng cả lãi phạt, tôi không thấy cách tính nào để lên đến số tiền “khủng” như vậy. Đặc biệt, món nợ sau khoảng 90 ngày mà không khách hàng trả nợ thì ngân hàng đã phải ngưng hạch toán lãi rồi. Trong khi Eximbank lại vẫn cứ tính lãi. Tôi cũng không hiểu ngân hàng làm như vậy có đúng luật hay không? Tôi rất mong chờ Ngân hàng Nhà nước công bố kết quả để tất cả mọi người được biết” - TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết.
Người dân mơ hồ, ngân hàng yếu kém
TS. Đinh Thế Hiển - chuyên gia kinh tế - cho rằng vụ việc trên đôi khi lại là điều tốt cho người dân và cả ngân hàng, mặc dù đây có vẻ như vụ việc khá là sốc.
Phân tích sâu hơn, ông Hiển lưu ý người tiêu dùng, dù chỉ nợ một món tiền nhỏ nhưng nếu không chú ý, vô tình không trả nợ sẽ rất phiền phức. Cụ thể như vị khách hàng ở Quảng Ninh, khi cần vay vốn ở ngân hàng thì không được vì vướng nợ xấu, dù nợ xấu chỉ có 10 triệu đồng.
“Dù nợ rất nhỏ nhưng dính ở ngân hàng thì sau này rất khó tiếp cận được vốn vay. Do đó, khi đã vay tiền ngân hàng thì phải nhớ thời gian trả nợ; đã làm việc với ngân hàng luôn phải căn cứ vào quy định pháp lý chứ không được ỷ y” - ông Hiển nhấn mạnh.
Theo ông Hiển, khi vay tiền với lãi suất thấp trong thời gian dài cũng sẽ không có tác hại bao nhiêu cho sự trả lãi. Ví dụ như vay 100 triệu đồng với lãi suất 10%/năm trong 10 năm, số tiền cả gốc lẫn lãi phải trả cùng lắm chỉ lên gấp đôi. Nhưng cũng số tiền đó nhưng lãi suất 20% là có vấn đề.
Với thời gian 10 năm, số tiền lãi này có thể lên đến 1-2 tỷ đồng. Nếu lãi suất trong thẻ tín dụng 2 chiều lên đến gần 100% thì số nợ lên đến khủng khiếp, cụ thể là từ 10 triệu đồng lên tới gần 9 tỷ đồng như trường hợp khách hàng ở Quảng Ninh. Như vậy lãi suất rất quan trọng, người đi vay phải chú ý lãi suất.
Đánh giá về thẻ tín dụng, TS. Đinh Thế Hiển nói rằng đây là sự phát triển của nền kinh tế hiện đại nhưng nếu chúng ta không biết sử dụng tốt sẽ dễ gặp tai nạn. Ở Mỹ có cả hệ thống giáo dục để dạy biết cách sử dụng thẻ như thế nào, là nền tảng trong tài chính cá nhân. Nhưng tại Việt Nam chưa có trong hệ thống phổ thông.
Vụ việc nợ 8,8 tỷ đồng từ số tiền 10 triệu đồng từ thẻ tín dụng, ông Đinh Thế Hiển cho rằng để xảy ra chuyện này thể hiện sự yếu kém, vô trách nhiệm của ngân hàng.
Thêm vào đó, người dân cũng chưa trang bị kiến thức khi sử dụng thẻ tín dụng. Người dùng cần trang bị kiến thức về thẻ tín dụng nói riêng và tiền bạc cũng như công cụ tài chính trong nền kinh tế nói chung.
Ở góc độ ngân hàng, ông Hiển cho rằng đã thể hiện sự máy móc, sự vô trách nhiệm, chỉ dựa trên cơ sở pháp lý quy định của mình mà không tính tới những lợi ích của người dùng.
“Vụ việc trên không những làm cho hình ảnh ngân hàng trở nên rất xấu, mà còn thể hiện sự yếu kém của ngân hàng này trong mối quan hệ từ hội sở đến những giám đốc chuyên ngành như giám đốc bán lẻ, giám đốc khu vực, giám đốc chi nhánh…” - ông Hiển nói.
Trả lời câu hỏi sau vụ việc vay 8,5 triệu vọt lên 8,8 tỷ đồng liệu thẻ tín dụng tiêu dùng có bị tẩy chay không? TS. Đinh Thế Hiển khẳng định: “Tôi cho rằng không có, nhưng người ta sẽ chú ý hơn, học hỏi cách dùng thẻ tín dụng sao cho an toàn hơn. Phía ngân hàng cũng sẽ nâng trách nhiệm, nâng dịch vụ của mình lên. Tóm lại theo tôi, vụ việc này đôi khi là tốt cho tài chính tiêu dùng nói riêng và cho việc phát triển hệ thống tiền tệ nói chung”.