Gửi bình luận
Hành trình “xóa mù” tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số là nỗ lực bền bỉ để giữ các em ở lại trường, tránh tình trạng bỏ học giữa chừng.
Giữa núi rừng Mỹ Thạnh, hành trình “xóa mù” tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số không chỉ là câu chuyện của những con chữ, mà còn là cuộc chạy đua bền bỉ để giữ chân các em ở lại trường, mở ra cánh cửa tri thức và tương lai.
Khi tiếng Việt là rào cản đến trường
Trường Tiểu học Mỹ Thạnh nằm lọt thỏm giữa khu rừng rộng lớn tại xã Hàm Thạnh, tỉnh Lâm Đồng. Đây là xã thuộc khu vực 3, vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Trong số hơn 119 học sinh của trường, có tới 93,3% là con em đồng bào dân tộc Ra-glai.
Nhiều năm trước, việc học của học sinh Mỹ Thạnh gặp vô vàn khó khăn. Khả năng tiếp thu tiếng Việt của các em hạn chế, dẫn đến tâm lý e dè, sợ học, ngại giao tiếp. Không ít em học một buổi, nghỉ ba buổi. Có em bỏ học theo cha mẹ lên rẫy, đi chăn bò. Mỗi lần như vậy, các thầy cô lại phải lặn lội đến từng nhà, vận động gia đình đưa con quay lại lớp.
“Không hiểu thầy cô giảng gì thì các em chán học là điều dễ hiểu. Tiếng Việt yếu khiến các em không theo kịp chương trình, lâu dần dẫn đến bỏ học, tái mù chữ”, cô Huỳnh Thị Vi Vân, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Mỹ Thạnh lý giải tình trạng trên.
Thực tế ấy đặt ra bài toán lớn: muốn giữ học sinh ở lại trường, trước hết phải giúp các em sử dụng được tiếng Việt, không chỉ để học, mà để giao tiếp, hòa nhập và tự tin.
Những năm gần đây, thực hiện Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non và học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2 (2021 – 2025)”, Trường Tiểu học Mỹ Thạnh triển khai hàng loạt giải pháp linh hoạt, phù hợp với điều kiện địa phương.
Theo đó, nhà trường chú trọng nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên trong việc dạy tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số. Các thầy cô được tập huấn phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, tăng cường hoạt động trải nghiệm, hạn chế lối dạy đọc, chép khô cứng.
Đặc biệt, từ năm học 2023 – 2024, nhà trường tổ chức dạy tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số trước khi vào lớp 1 theo đúng quy định của Bộ GD&ĐT và Sở GD&ĐT.
Nhà trường xác định dạy tiếng Việt không thể nóng vội. Phải kiên trì, lặp lại nhưng không nhàm chán, gắn với tình huống thực tế để các em hiểu và dùng được.
Trái ngọt từ những đổi thay
Không dừng lại ở tiết học chính khóa, Trường Tiểu học Mỹ Thạnh xác định việc duy trì môi trường tiếng Việt là yếu tố then chốt. Tiếng Việt được “đánh thức” mọi lúc, mọi nơi: trong lớp học, ngoài sân trường, trong giờ ra chơi, sinh hoạt tập thể và cả khi tham gia các hoạt động cộng đồng.
Nhà trường chú trọng giáo dục kỹ năng sống như một “cầu nối” để tăng cường tiếng Việt. Các kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, ứng xử với bạn bè, thầy cô và cộng đồng được lồng ghép khéo léo trong từng môn học và hoạt động giáo dục.
Từ việc xây dựng nền nếp lớp học, rèn thói quen sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, đến tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo như sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, trò chơi dân gian, diễn đàn nhỏ, hội thi kể chuyện, giao lưu văn nghệ - thể thao, các ngày hội… Tất cả đều hướng tới mục tiêu giúp học sinh “nghe – nói – đọc – viết” tiếng Việt một cách tự nhiên.
Những giờ sinh hoạt tập thể rộn ràng tiếng cười đã thay thế cho sự rụt rè trước đây. Trên sân trường, các em mạnh dạn trò chuyện, chơi đùa, giao tiếp bằng tiếng Việt, dù đôi lúc còn lẫn tiếng mẹ đẻ.
Để có được sự thay đổi ấy là cả quá trình bền bỉ của đội ngũ giáo viên. Ngoài giờ dạy trên lớp, nhiều thầy cô còn tranh thủ thời gian đến tận nhà học sinh để trao đổi với phụ huynh, hướng dẫn cách tạo môi trường tiếng Việt cho con em mình.
Công tác xã hội hóa giáo dục cũng được nhà trường quan tâm, nhằm huy động nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, đồ dùng học tập, kinh phí tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống. Mỗi cuốn sách, mỗi góc đọc nhỏ trong lớp đều trở thành “người bạn” giúp học sinh làm quen với tiếng Việt.
Cô Huỳnh Thị Vi Vân, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Mỹ Thạnh cho biết, sau khi áp dụng đồng bộ các giải pháp, chất lượng giáo dục của nhà trường có những chuyển biến rõ rệt.
“Các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm, cũng như giờ học chính khóa, đặc biệt là phân môn Tiếng Việt được đổi mới mạnh mẽ. Giáo viên không còn dạy theo lối lặp lại đơn giản mà sáng tạo, đa dạng hơn trong cách tổ chức. Nhờ đó, học sinh tiến bộ rõ rệt về khả năng đọc, viết và hiểu biết về cuộc sống xung quanh”, cô Vân chia sẻ.
Kết quả dễ nhận thấy nhất là sự tự tin của học sinh. Từ chỗ ngại phát biểu, nhiều em nay đã mạnh dạn giơ tay, tham gia thảo luận, kể chuyện, đóng vai trong các hoạt động trải nghiệm. Tỷ lệ chuyên cần được cải thiện, tình trạng bỏ học giảm đáng kể.
Trong các bài kiểm tra định kỳ, đặc biệt là môn Tiếng Việt, khả năng đọc thông, viết thạo và hiểu bài của học sinh được nâng lên rõ rệt. Quan trọng hơn, các em dần hình thành những thói quen, hành vi tích cực, biết ứng xử phù hợp trong các tình huống đời sống và tham gia sinh hoạt cộng đồng.
“Thấy con nói được tiếng Việt, tự tin hơn, gia đình cũng yên tâm cho con đi học đều”, chị Dung một phụ huynh người Ra-glai chia sẻ.
Giữa vùng đất còn nhiều khó khăn, những lớp học nhỏ ở Mỹ Thạnh đang âm thầm thắp lên hy vọng. Hành trình tăng cường tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số nơi đây không chỉ góp phần xóa mù chữ ở bậc tiểu học, mà còn mở ra con đường để các em tiếp cận tri thức, hội nhập và vươn lên trong tương lai.
