10 năm sân chơi chắp cánh ước mơ chinh phục khoa học kỹ thuật

Hội nghị tổng kết 10 năm Cuộc thi khoa học và kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học.

Qua 10 năm tham gia Cuộc thi, ông Hoàng Phát Đạt, Trưởng Phòng Giáo dục Trung học và Giáo dục Thường xuyên, Sở GD&ĐT An Giang cho biết: Cán bộ quản lí, giáo viên, cha mẹ học sinh và cộng đồng đã có nhận thức đúng về vai trò của hoạt động nghiên cứu khoa học và Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học.

Số dự án đăng ký dự thi cấp tỉnh tăng từ năm 2013 đến 2018; và giữ ổn định khoảng 220 dự án từ năm 2019 đến nay 2022 (năm 2021 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19). Số dự án đạt giải cấp quốc gia tương đối ổn định, trong 9 năm tham gia Cuộc thi cấp quốc gia có 2 năm không đạt giải; giải cao nhất là giải Nhất và được tuyển chọn dự thi cấp quốc tế năm 2021.

“Có thể nói, hoạt động nghiên cứu khoa học, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật tạo động lực mạnh mẽ cho học sinh nghiên cứu, sáng tạo khoa học, nuôi dưỡng và phát triển những vấn đề thực tiễn cuộc sống thành các sản phẩm hiện thực. Thông qua việc hướng dẫn nghiên cứu khoa học và tham gia các Cuộc thi Khoa học kỹ thuật, trình độ, năng lực của cán bộ quản lý, giáo viên cũng được nâng cao.” - ông Hoàng Phát Đạt chia sẻ.

Ông Nguyễn Minh Thuận, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Lào Cai phát biểu tại hội nghị.

Ông Nguyễn Minh Thuận, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Lào Cai thông tin: Trong 10 năm phát triển phong trào nghiên cứu khoa học và tham gia Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học, tỉnh Lào Cai đã đạt được một số kết quả quan trọng.

Với kết quả đạt được và những giải pháp đã thực hiện để đạt được hiệu quả; Lào Cai đánh giá hoạt động nghiên cứu khoa học nói chung và Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học nói riêng đã đạt được mục tiêu đề ra.

Cuộc thi góp phần quan trọng trong việc tác động nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục trong mỗi nhà trường; thay đổi phương pháp dạy - học, đổi mới kiểm tra, đánh giá của giáo viên; đào tạo học sinh năng động, sáng tạo, có phương pháp nghiên cứu khoa học, có nền tảng hướng nghiệp chắc chắn khi các em kết thúc bậc học trung học phổ thông vào các trường đại học.

Đặc biệt, năm học 2021-2022, trong bối cảnh dịch Covid-19 có những diễn biến phức tạp, việc tổ chức thành công Cuộc thi theo hình thức trực tuyến một lần nữa khẳng định, hoạt động nghiên cứu khoa học và Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu cao của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Giáo dục.

Các đại biểu tham dự hội nghị.

Nghiên cứu để cải tiến, điều chỉnh Cuộc thi kịp thời, khả thi, hiệu quả

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, thường xuyên sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm nhưng do quy mô và tính đa dạng của Cuộc thi nên vẫn còn những tồn tại nhất định.

Để khắc phục các tồn tại, khó khăn nêu trên, Bộ GD&ĐT mà trực tiếp là Ban chỉ đạo và tổ chức Cuộc thi sẽ nghiên cứu để cải tiến, điều chỉnh kịp thời, khả thi và hiệu quả. Các văn bản hướng dẫn, thời điểm bắt đầu triển khai trong năm học sẽ chi tiết hơn, cụ thể hơn và sớm hơn. Đặc biệt là hướng dẫn việc tổ chức thực hiện tại các địa phương như thành phần Ban giám khảo, tiêu chí đánh giá,…

Bên cạnh đó, truyền thông để xã hội hiểu rõ tiêu chí đánh giá của Cuộc thi chủ yếu là đánh giá quá trình, phương pháp nghiên cứu khoa học của học sinh tham gia vào dự án chứ không hoàn toàn chỉ đánh giá sản phẩm của dự án.

Tại hội thảo, các ý kiến cũng đề xuất cũng mong muốn sau mỗi lần tổ chức Cuộc thi, Bộ GD&ĐT tổ chức hội nghị tổng kết để đánh giá, rút kinh nghiệm cụ thể, chi tiết và có những điều chỉnh kịp thời. Qua đó giúp các địa phương thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình.

Bên cạnh đó, Bộ GD&ĐT xem xét để triển khai sớm hơn để các địa phương có thể xây dựng, triển khai kế hoạch ngay từ đầu năm học; xem xét về chế độ cho giáo viên hướng dẫn và học sinh tham gia có dự án đạt thành tích cao để động viên giáo viên tham gia hướng dẫn và học sinh tham gia thực hiện.

Do có sự chênh lệch giữa hai cấp học, giữa các vùng miền, các địa phương cũng đề nghị Bộ GD&ĐT xem xét điều chỉnh quy chế, tiêu chí đánh giá dự án theo cấp học, theo vùng miền. Quy định này vừa dùng trong đánh giá cấp quốc gia, vừa hướng dẫn các địa phương để sử dụng cho phù hợp. Đồng thời, trong quy định cũng hướng dẫn rõ việc nhận biết, sàng lọc dự án để nhận biết được những dự án thực sự do học sinh thực hiện.

Cùng với đó, đề nghị Bộ GD&ĐT xem xét để trong văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ có quy định cụ thể định mức kinh phí tối thiểu để các địa phương thuận lợi hơn trong tổ chức thực hiện tại địa phương và đi tham dự cấp quốc gia…

Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học phát biểu tại hội nghị.

Trên cơ sở kết quả 10 năm thực hiện Cuộc thi; từ ý kiến đề xuất của các cán bộ quản lý, giáo viên trung học ở các địa phương; qua trao đổi ý kiến với một số cơ quan, nhà khoa học, giảng viên trường đại học,… có thể thấy cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng Cuộc thi trong giai đoạn tới.

Theo đó, tiếp tục tổ chức Cuộc thi hằng năm để bảo đảm tính ổn định của Cuộc thi, tạo sân chơi bổ ích cho học sinh, khuyến khích học sinh sáng tạo,… nhưng triển khai sớm hơn, có hướng dẫn cụ thể hơn. Khi có những biến đổi ảnh hưởng đến việc tổ chức Cuộc thi như thiên tai, dịch bệnh,… thì Bộ GD&ĐT có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời.

Tiếp tục nghiên cứu để xây dựng bộ tiêu chí đánh giá khách quan, chính xác, dễ thực hiện để sử dụng trong Cuộc thi cấp quốc gia và trong các Cuộc thi tại địa phương. Tiếp tục nghiên cứu để xây dựng được đội ngũ chuyên gia làm ban giám khảo đảm bảo đánh giá khách quan, chính xác.

Nghiên cứu để có chính sách động viên khuyến khích địa phương, các thầy cô giáo, các học sinh đã tham gia tích cực, hiệu quả trong hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật. Nghiên cứu để tăng thêm số lượng dự án dự thi của các địa phương trong Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia.

Nghiên cứu xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường phổ thông với các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp để huy động các nguồn lực nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật của học sinh.