Tất nhiên bố mẹ phải lưu ý, định hướng nghề nghiệp ở lứa tuổi nhỏ phải cho con được trải nghiệm với nhiều lựa chọn, gợi mở khác nhau để từ đó nhận diện có phù hợp với con hay không. Định hướng nghề nghiệp từ gia đình cần bắt đầu càng sớm càng tốt.
Cùng con gỡ rối
+ Nhiều cha mẹ “than” rằng con không có mong muốn, sở thích, định hướng nghề nghiệp sớm và nhất quán, thậm chí chọn nghề chỉ vì thấy hay hay, có lợi trước mắt… Trường hợp này cần có giải pháp ra sao để định hướng nghề nghiệp phù hợp?
Nhiều cha mẹ chia sẻ dù con đã học lớp 11, 12 nhưng mỗi thời điểm lại đưa ra một lựa chọn nghề nghiệp khác nhau cho mình. Lúc thích làm giám đốc để có thu nhập cao, lúc lại chọn đầu tư chứng khoán để kiếm nhiều tiền nhanh, khi khẳng định không cần thi Đại học vì có thể kiến thức trong sách, và thực tế…
Trong trường hợp này, hãy trao đổi với con về sự ủng hộ của bố mẹ và khẳng định con có quyền lựa chọn. Tuy nhiên phải giúp con thấy được sự lựa chọn nghề nghiệp rất quan trọng và không phải lúc nào cũng có thể thay đổi.
Cha mẹ có thể chia sẻ với con nhiều hơn ở góc độ đang quan tâm. Ví như với chứng khoán có thể đặt ra một trò chơi gia đình cùng đầu tư (phù hợp) cho con khoảng 1-2 tháng để xem con làm được hay không. Nếu tăng lợi nhuận bố mẹ có thể trả, nếu mất con phải trả lại bố mẹ…
Hãy cho con trải nghiệm, thử sai, để nhận ra thắng thua vì lý do nào? Cần giúp con hiểu, trong trường hợp con thắng có thể do may mắn, hoặc học hỏi được ít nhiều từ thực tế và có chút kiến thức. Nhưng để “chiến đấu” với biết bao người giỏi, những người được học tập trường lớp chuyên nghiệp thì con đã trang bị cho mình những kĩ năng gì? thiếu gì? có khả năng và phù hợp không?
Trường hợp con thua, hãy giải thích cho con hiểu những kiến thức ở vấn đề con quan tâm nếu không được đào tạo, không hiểu bản chất thì chỉ như người đang đi “đánh bạc”. Như vậy sẽ không an toàn, cần cân nhắc lại việc chọn chơi chứng khoán như một nghề nghiệp hay không?
Hãy luôn ủng hộ cho việc thử sai với nghề nghiệp. Khi có sự trải nghiệm trẻ sẽ có nhận thức đúng về nghề nghiệp mà bản thân định lựa chọn.
+ Trong trường hợp nhìn thấy sự lựa chọn nghề nghiệp của trẻ là sai lầm, không phù hợp với năng lực… thì cha mẹ cần ứng xử ra sao thưa ông?
Cha mẹ có thể ngăn cản con theo nghề a, b, c… nhưng càng ngăn cấm trẻ càng có xu hướng làm ngược lại hoặc chống đối. Thay vì như vậy, hãy phân tích để con nhận ra sự lựa chọn của mình chưa phải là hợp lý nhất trong các sự lựa chọn.
Phải cho con thấy kết quả sự lựa chọn đó trong mối tương quan năng lực và khả năng bản thân. Hãy chỉ ra kết quả dự báo dựa trên năng lực, tính cách, điều kiện… thì trẻ mới có thể nhận ra đã phù hợp hay chưa.
Cha mẹ cần đưa ra những tình huống thực tế để giúp con nhận ra sự lựa chọn sai, từ đó không làm nữa thay vì nói ‘toẹt” với con “việc này con không thể làm được”, “con không thể thành công”…